Việt Nam đã ghi dấu ấn mạnh mẽ trên bản đồ ghép tạng thế giới với những bước tiến vượt bậc qua các năm. Từ những ca ghép tạng đầu tiên đến những kỹ thuật ghép đa tạng phức tạp, y học Việt Nam đã chứng minh được sự phát triển không ngừng nghỉ và khả năng sánh vai với các cường quốc y tế quốc tế.
Ngày 4/6/1992, Việt Nam đã thực hiện thành công ca ghép thận đầu tiên tại Bệnh viện Quân y 103. Đây là một bước ngoặt quan trọng, mở ra cơ hội sống mới cho hàng nghìn bệnh nhân suy tạng sau này. Ca mổ có sự tham gia của các chuyên gia đầu ngành từ nhiều bệnh viện trong nước và một chuyên gia từ Đài Loan. Trước đó, Việt Nam đã thành lập Ban chỉ đạo ghép thận quốc gia và cử các bác sĩ sang Cuba học tập kỹ thuật ghép tạng.
Ngày 31/1/2004, ca ghép gan đầu tiên thành công tại Việt Nam cũng được thực hiện tại Bệnh viện Quân y 103. Ca mổ kéo dài 17 giờ đồng hồ với sự tham gia của hơn 100 bác sĩ, cứu sống một bé gái 10 tuổi bị chứng teo đường mật bẩm sinh.
Tháng 5/2010, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức đã thực hiện thành công ca ghép gan từ người cho chết não đầu tiên. Ca đại phẫu này có sự tham gia của 50 y, bác sĩ và đã giúp cứu sống 3 bệnh nhân.
Ngày 17/6/2010, Việt Nam đã thực hiện thành công ca ghép tim đầu tiên tại Bệnh viện 103. Anh Bùi Văn Nam, 48 tuổi, đã được ghép tim từ một bệnh nhân chết não 29 tuổi, đánh dấu bước tiến quan trọng trong lĩnh vực ghép tim của Việt Nam.
Ngày 1/3/2014, Bệnh viện 103 đã thực hiện thành công ca ghép đa tạng thận và tụy từ người hiến chết não cho một phụ nữ 43 tuổi bị đái tháo đường và suy thận. Đây là ca ghép đa tạng đầu tiên tại Việt Nam, khẳng định trình độ và tay nghề của các bác sĩ Việt Nam ngang tầm quốc tế.
Ngày 4/9/2015, ca ghép tạng xuyên Việt đầu tiên được thực hiện khi các bác sĩ từ Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức phối hợp với Bệnh viện Chợ Rẫy để lấy tạng từ người cho chết não tại TP.HCM và vận chuyển về Hà Nội để ghép gan và tim cho bệnh nhân.
Ngày 16/3/2018, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đã thực hiện thành công ca ghép phổi từ người cho chết não đầu tiên cho bệnh nhân Trần Ngọc Hanh, giúp ông thoát khỏi tình trạng suy hô hấp do bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính giai đoạn cuối.
Ngày 21/1/2020, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đã thực hiện thành công ca ghép chi thể đầu tiên từ người cho sống, giúp một nam bệnh nhân bị cụt tay do tai nạn có thể sử dụng lại cánh tay mới.
Ngày 27/10/2020, Bệnh viện Quân y 103 đã thực hiện thành công hai ca ghép ruột đầu tiên tại Việt Nam, đánh dấu Việt Nam làm chủ kỹ thuật ghép tạng khó nhất trong nhóm 6 tạng không thể thay thế chức năng.
Ngày 15/2/2023, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức đã thực hiện thành công ca ghép đa tạng tim – thận đầu tiên cho anh T.T.Q., 37 tuổi, bị mắc bệnh cơ tim giãn, suy tim và suy thận giai đoạn cuối.
Ngày 1/10/2024, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức đã thực hiện thành công ca ghép đồng thời tim và gan đầu tiên cho anh Đ.V.H., 41 tuổi, bị suy tim và suy gan giai đoạn cuối. Ca mổ này là một mốc son mới trong lĩnh vực ghép tạng của Việt Nam, chỉ được ghi nhận ở một vài quốc gia có nền y học tiên tiến như Mỹ và châu Âu.
Những thành tựu này không chỉ thể hiện sự phát triển vượt bậc của y học Việt Nam mà còn mang lại hy vọng mới cho hàng ngàn bệnh nhân suy tạng. Từ những ca ghép tạng đầu tiên đến nay, Việt Nam đã tổ chức các cuộc ghép đa tạng đồng thời với ê-kíp hàng trăm y bác sĩ trong nước, rút ngắn thời gian ghép và nâng cao tỷ lệ thành công.
Các chuyên gia đánh giá, ghép tạng là đỉnh cao của y học, không chỉ mang lại sự sống mới cho bệnh nhân mà còn đan xen những câu chuyện nhân văn về tình cảm gia đình và tình người. Một người hiến chết não có thể giúp cứu sống 10 người khác, mang lại cơ hội sống tiếp cho những bệnh nhân bị ung thư gan, suy tim, suy hô hấp và nhiều bệnh lý khác.
Việt Nam đã và đang nỗ lực mạnh mẽ để đưa kỹ thuật ghép tạng về các bệnh viện tuyến tỉnh, giảm tải cho tuyến trung ương và mở rộng cơ hội điều trị cho người dân trên khắp cả nước. Tỷ lệ hiến tạng sau chết não tăng mạnh, từ mức thấp nhất thế giới năm 2023 lên gấp bốn lần vào năm 2024, tương đương mức tăng 173%.
Tính đến cuối năm 2024, cả nước đã thực hiện hơn 9.500 ca ghép tạng, với trung bình 1.000 ca mỗi năm trong ba năm gần đây. Riêng năm 2024 ghi nhận 41 trường hợp hiến tạng từ người chết não. Năm 2025, tính từ đầu năm đến nay, đã có 27 trường hợp hiến tạng sau chết não, với dự kiến tăng đến 300% trong năm nay.
Việt Nam đã vượt lên trở thành quốc gia dẫn đầu khu vực Đông Nam Á về số ca ghép tạng thành công và tốc độ gia tăng tỉ lệ số ca hiến tạng sau chết não. Chi phí ghép tạng tại Việt Nam cũng rẻ hơn rất nhiều so với các nước khác, chỉ bằng 1/8 ở Thái Lan và 1/24 ở Mỹ.
Những bước tiến vượt bậc trong lĩnh vực ghép tạng của Việt Nam không chỉ là niềm tự hào của ngành y mà còn là hy vọng mới cho hàng ngàn bệnh nhân suy tạng. Để tiếp tục phát triển và nâng cao chất lượng điều trị, chúng ta cần tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động hiến tạng và nâng cao kỹ thuật ghép tạng tại các bệnh viện trên toàn quốc.
