Hơn 40 năm sau cuộc chiến biên giới phía Bắc, hành trình tìm kiếm hài cốt liệt sĩ Phạm Bá Hải của anh Phạm Bá Trí, phóng viên báo Huế ngày nay, vẫn tiếp tục. Câu chuyện về người con chưa từng biết mặt cha, lớn lên qua lời kể của mẹ và những lá thư cũ, khiến nhiều người xúc động.
Sáu năm trước, một manh mối hé lộ khi anh Bá Trí tìm thấy tên cha trong hồ sơ lưu trữ tại Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Lạng Sơn. Theo đó, liệt sĩ Phạm Bá Hải có thể được an táng tại Nghĩa trang liệt sỹ huyện Văn Quan, Lạng Sơn, trong một phần mộ vô danh. Gia đình anh luôn mong chờ kết quả giám định ADN để có cơ sở tìm kiếm.
Người lính tình nguyện và những lá thư từ biên giới
Bà Nguyễn Thị Lan (71 tuổi), vợ liệt sĩ Phạm Bá Hải, nhớ lại, tháng 11/1977, chồng bà cùng nhiều thanh niên xung phong nhập ngũ. Lúc đó, bà vừa sinh con trai đầu lòng được 3 ngày. Sau huấn luyện, ông Hải được điều về Trung đoàn 12, Đoàn Thanh Xuyên, thuộc Bộ Tư lệnh Công an vũ trang (nay là Bộ đội Biên phòng).
Đến tháng 3/1978, đơn vị của ông đóng quân tại pháo đài Đồng Đăng, Lạng Sơn, bảo vệ biên giới từ cửa khẩu Tam Thanh đến cột mốc 25 Nà Bàn và tuyến đường sắt Hữu Nghị.
“Khi con trai tròn 4 tháng tuổi, chồng tôi được nghỉ phép. Về nhà được vài ngày lại phải trở về đơn vị. Tình cảm, nỗi nhớ vợ con ông đều gửi gắm qua những lá thư từ biên cương,” bà Lan kể.
Tuổi thơ thiếu vắng cha và nỗi đau chiến tranh
Nhà báo Bá Trí tâm sự: “Tôi lớn lên nhờ những câu chuyện về cha qua lời kể của mẹ, qua di ảnh và những lá thư bà cất giữ. Năm tôi 15 tháng tuổi, gia đình nhận giấy báo tử. Cha hy sinh tại pháo đài Đồng Đăng, ngày đầu tiên của cuộc chiến. Tôi chưa từng biết mặt cha.”
Khi liệt sĩ Phạm Bá Hải hy sinh, bà Lan một mình nuôi con. Ngoài công việc ở bệnh viện, bà tranh thủ làm thêm đủ việc để kiếm tiền nuôi con ăn học. Những ngày tháng khó khăn thời bao cấp, bà đưa con về quê ngoại xin khoai sắn.
Anh Trí nghẹn ngào: “Ngày nhỏ, mỗi lần tôi hỏi về cha, mẹ đều nói dối ông đang làm nhiệm vụ ở biên giới. Mãi lớn lên tôi mới biết cha đã hy sinh năm 1979. Ước nguyện lớn nhất của gia đình tôi là tìm được hài cốt của ông để đưa về quê hương.”
Mong mỏi một ngày đoàn tụ
Liệt sĩ Phạm Bá Hải (SN 1953, quê Phong Bình, Phong Điền, Thừa Thiên Huế) hy sinh ngày 17/2/1979 tại pháo đài Đồng Đăng, Lạng Sơn. Nhà báo Phạm Bá Trí (SN 1977) là con trai duy nhất của ông. Hành trình tìm kiếm hài cốt liệt sĩ Phạm Bá Hải vẫn tiếp diễn, với hy vọng một ngày gia đình sẽ tìm thấy cha và đưa ông về an nghỉ tại quê nhà. Đây không chỉ là câu chuyện riêng của gia đình anh Bá Trí mà còn là nỗi niềm chung của biết bao gia đình liệt sĩ khác trên cả nước.
