TPHCM đang triển khai đề án di dời, tái định cư hàng nghìn căn nhà ven kênh, rạch nhằm khơi thông dòng chảy, chỉnh trang đô thị và tạo quỹ đất phát triển kinh tế. Đề án, được Sở Xây dựng trình lên UBND TPHCM, dự kiến thí điểm tại quận 8, đặt mục tiêu di dời toàn bộ dân cư ven sông, kênh, rạch đến năm 2030.
TPHCM dự tính thu 164.000 tỷ đồng từ quỹ đất ven kênh, rạch – 1
Thách thức và quy mô của đề án:
Hiện nay, TPHCM vẫn còn 398 dự án di dời nhà ven kênh, rạch chưa triển khai, với khoảng 39.600 căn nhà cần di dời. Tổng kinh phí dự kiến cho toàn bộ dự án lên tới con số khổng lồ. Sở GTVT tạm tính tổng kinh phí phân bổ ban đầu là 221.370 tỷ đồng, bao gồm:
- Bồi thường, tái định cư: 130.680 tỷ đồng cho những hộ đủ điều kiện hưởng chính sách.
- Xây dựng nhà ở xã hội: 10.692 tỷ đồng cho những hộ không đủ điều kiện.
- Hạ tầng kỹ thuật: 80.000 tỷ đồng để nạo vét, cải tạo kênh rạch.
Kế hoạch triển khai và lợi ích kinh tế:
Dự kiến, trong năm 2025, đề án sẽ được hoàn thiện và trình UBND TPHCM phê duyệt. Giai đoạn 2025-2026, các dự án nhà tái định cư, nhà ở xã hội sẽ được lập cùng với dự án di dời, cải tạo kênh rạch. Mục tiêu cuối cùng là hoàn thành toàn bộ quá trình này vào năm 2030. Sau khi giải tỏa, các khu đất dọc kênh, rạch sẽ được đấu thầu, lựa chọn nhà đầu tư hoặc đấu giá đất để xây dựng nhà ở, dự án thương mại dịch vụ, dự kiến thu lại khoảng 164.111 tỷ đồng.
Những bài học và kinh nghiệm từ quá khứ:
Từ năm 1993 đến nay, TPHCM đã di dời, giải phóng mặt bằng 44.338 căn nhà ven kênh rạch. Tuy nhiên, vẫn còn những giai đoạn với kết quả di dời thấp. Ví dụ, giai đoạn 2011-2015, mặc dù đặt mục tiêu 14.101 căn, nhưng chỉ hoàn thành được 4.125 căn; giai đoạn 2016-2020, mục tiêu 20.000 căn chỉ đạt được 2.479 căn. Giai đoạn 2021-2025, mục tiêu 6.500 căn chỉ đạt 1.447 căn. Những con số này cho thấy sự cần thiết của việc có những giải pháp thực tế và hiệu quả trong quá trình triển khai đề án.
Giải pháp hậu di dời:
TPHCM sẽ tập trung vào các giải pháp “hậu di dời”, hỗ trợ người dân ổn định cuộc sống, sinh kế, việc làm, tài chính và an sinh xã hội, đồng thời tạo điều kiện hòa nhập cộng đồng, đảm bảo quyền lợi pháp lý và thủ tục hành chính.
Kết luận:
Đề án di dời nhà ven kênh, rạch của TPHCM mang tầm quan trọng chiến lược trong việc phát triển đô thị bền vững. Tuy gặp nhiều thách thức, nhưng với sự quyết tâm cao, những giải pháp toàn diện và sự hỗ trợ người dân, TPHCM có thể hoàn thành đề án này và đạt được những lợi ích kinh tế to lớn.
