Quốc hội Việt Nam đang xem xét dự án Luật Tình trạng khẩn cấp, một luật quan trọng nhằm đảm bảo an ninh, trật tự và an toàn trong các tình huống khẩn cấp. Phiên họp hôm 14/3 đã tập trung vào những vấn đề cốt lõi của dự luật, bao gồm quyền hạn của Thủ tướng và các biện pháp đặc biệt có thể áp dụng.
Quyền hạn của Thủ tướng trong tình trạng khẩn cấp
Dự thảo Luật Tình trạng khẩn cấp cụ thể hóa hai chính sách quan trọng. Thứ nhất, quy định thẩm quyền cho các cơ quan, tổ chức trong việc điều hành và quyết định áp dụng các biện pháp đặc biệt trong tình trạng khẩn cấp. Thứ hai, đặt ra các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp và cứu trợ người dân trong và sau tình trạng khẩn cấp.
Đáng chú ý, dự luật đề xuất cho phép Thủ tướng Chính phủ, trong trường hợp cần thiết, áp dụng các biện pháp mà pháp luật hiện hành chưa quy định, điều này thể hiện sự linh hoạt trong ứng phó với các tình huống khẩn cấp phức tạp. Tuy nhiên, các biện pháp này cần được báo cáo với cơ quan có thẩm quyền của Đảng và Quốc hội trong thời gian sớm nhất.
Những bài học từ dịch Covid-19
Chính phủ đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc ban hành luật này, dựa trên kinh nghiệm phòng chống dịch Covid-19. Dù chưa ban bố tình trạng khẩn cấp, nhưng một số biện pháp tương tự đã được áp dụng, nhưng cũng bộc lộ một số bất cập trong quá trình thực thi. Ví dụ, việc áp dụng các biện pháp không thống nhất giữa các địa phương, dẫn đến sự chồng chéo và thiếu hiệu quả.
Ngoài ra, việc ban hành các văn bản hạn chế quyền con người, quyền công dân mà không dựa trên tình trạng khẩn cấp cũng là vấn đề cần được xem xét kỹ càng.
Biện pháp đặc biệt trong tình trạng khẩn cấp
Dự thảo Luật quy định rõ các biện pháp được áp dụng trong tình trạng khẩn cấp, bao gồm thảm họa thiên tai, ô nhiễm môi trường, sự cố bức xạ, dịch bệnh, an ninh quốc gia và trật tự xã hội. Một điểm quan trọng là việc thành lập các Đội tuần tra đặc biệt thuộc lực lượng Công an, Quân đội và Dân quân tự vệ với quyền hạn khám người, phương tiện, nơi ở, đồ vật, tạm giữ người… Tuy nhiên, quyền hạn này cần được nghiên cứu, quy định phù hợp và thống nhất với các quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự để tránh những bất cập.
Đánh giá và hướng đi tiếp theo
Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, an ninh và Đối ngoại Lê Tấn Tới cho biết Ủy ban đã nhất trí về sự cần thiết ban hành luật. Dự thảo Luật Tình trạng khẩn cấp gồm 6 chương, 42 điều. Theo thống nhất, dự thảo sẽ được trình Quốc hội vào kỳ họp thứ 9, dự kiến vào tháng 5.
Tuy nhiên, cần phải bổ sung thêm nội dung về các biện pháp mà pháp luật hiện hành chưa quy định. Cần làm rõ hơn về thời điểm hiệu lực, đối tượng áp dụng và các biện pháp đặc thù, nhằm đảm bảo tính khả thi và phù hợp với nguyên tắc hoạt động trong tình trạng khẩn cấp.
Kết luận
Luật Tình trạng khẩn cấp là một vấn đề quan trọng đối với việc đảm bảo an ninh, trật tự và an toàn quốc gia. Dự thảo Luật đang được xem xét kỹ lưỡng và cần sự tham gia ý kiến của các chuyên gia, các nhà lập pháp để đảm bảo tính hoàn chỉnh và hiệu quả của luật.
