Tổng quan về bệnh sởi và những điều cần biết
Bệnh sởi là một bệnh truyền nhiễm cấp tính, lây lan nhanh chóng và có thể gây biến chứng nguy hiểm. Bộ Y tế vừa ban hành hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh sởi mới nhất, giúp các cơ sở y tế và người dân hiểu rõ hơn về cách phòng ngừa, phát hiện và điều trị bệnh sởi hiệu quả. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán, điều trị và yếu tố nguy cơ của bệnh sởi.
Cách lây truyền và triệu chứng của bệnh sởi
Bệnh sởi lây qua đường hô hấp, giọt bắn khi người bệnh ho hoặc hắt hơi. Ngoài ra, tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết đường hô hấp của người bị bệnh cũng có thể lây nhiễm. Các triệu chứng ban đầu thường gặp bao gồm sốt cao, viêm đường hô hấp trên (ho, sổ mũi, chảy nước mắt), viêm kết mạc. Tiếp theo, bệnh nhân xuất hiện phát ban đặc trưng, bắt đầu từ sau gáy, sau tai, lan dần đến mặt, cổ và toàn thân, bao gồm cả lòng bàn tay và lòng bàn chân.
Các giai đoạn của bệnh sởi
Bệnh sởi trải qua bốn giai đoạn chính:
- Giai đoạn ủ bệnh: Kéo dài từ 7 đến 21 ngày (trung bình 10 ngày), triệu chứng chưa xuất hiện.
- Giai đoạn khởi phát (viêm long): Kéo dài 2-4 ngày, đặc trưng bởi sốt cao, viêm đường hô hấp trên (ho, chảy mũi), viêm kết mạc. Có thể xuất hiện những nốt nhỏ màu trắng/xám gọi là hạt Koplik ở niêm mạc má.
- Giai đoạn toàn phát (phát ban): Kéo dài 2-5 ngày, phát ban xuất hiện và lan rộng trên toàn thân. Ban có thể hợp lại, đặc biệt ở mặt và thân. Khi phát ban hết toàn thân, thân nhiệt giảm dần.
- Giai đoạn hồi phục: Ban nhạt màu, bong vảy, để lại vết thâm. Nếu không có biến chứng, bệnh sẽ tự khỏi. Người bệnh có thể bị ho kéo dài 1-2 tuần sau khi hết ban.
Chẩn đoán và điều trị bệnh sởi
Chẩn đoán sởi thường dựa vào xét nghiệm kháng thể IgM (trong đó 50-70% trường hợp dương tính ngay từ ngày đầu phát ban, 100% sau 3 ngày phát ban) và triệu chứng lâm sàng. Nếu xét nghiệm IgM âm tính nhưng vẫn nghi ngờ, có thể làm lại sau 72 giờ hoặc xét nghiệm PCR. Điều trị bệnh sởi chủ yếu tập trung vào hỗ trợ điều trị triệu chứng như hạ sốt, giảm ho, bù nước và bổ sung vitamin A.
Yếu tố nguy cơ
Những yếu tố làm tăng nguy cơ bệnh sởi diễn tiến nặng bao gồm: trẻ nhỏ dưới 12 tháng tuổi, người chưa tiêm hoặc tiêm không đầy đủ vaccine sởi, người có hệ miễn dịch suy yếu, bệnh nền nặng, suy dinh dưỡng nặng, thiếu vitamin A và phụ nữ mang thai.
Tình hình dịch bệnh sởi
Từ đầu năm đến nay, cả nước ghi nhận 42.488 trường hợp nghi sởi, trong đó 4.027 trường hợp dương tính. Khu vực miền Nam có số ca nghi sởi cao nhất. Một số tỉnh có xu hướng tăng cao số ca mắc như Đà Nẵng, Gia Lai, Đồng Tháp, An Giang, Nghệ An, Cao Bằng, trong khi một số tỉnh khác cần chú ý giám sát và phát hiện sớm để ngăn chặn lây lan. Đa số bệnh nhân là trẻ em từ 9 tháng đến 15 tuổi, và hơn 95% không được tiêm phòng hoặc không rõ tình trạng tiêm chủng.
Phòng ngừa bệnh sởi
Vaccine sởi là biện pháp hiệu quả nhất để phòng ngừa bệnh. Hãy đảm bảo trẻ em được tiêm đầy đủ liều vaccine theo lịch trình của Bộ Y tế. Người lớn chưa được tiêm chủng cũng nên chủ động tiêm phòng.
Kết luận
Bệnh sởi là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, đòi hỏi sự cảnh giác và hành động nhanh chóng. Hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng, cách chẩn đoán, điều trị và yếu tố nguy cơ sẽ giúp bạn và các cơ sở y tế phòng ngừa và điều trị bệnh sởi hiệu quả. Hãy liên hệ với cơ sở y tế gần nhất nếu bạn hoặc người thân có những triệu chứng nghi ngờ.
Tài liệu tham khảo:
(Đính kèm link nguồn bài viết gốc https://dantri.com.vn/suc-khoe/dau-hieu-nhan-biet-benh-soi-20250326204611734.htm)
