Việt Nam đang đối mặt với tình trạng danh sách chờ ghép tạng ngày càng dài, trong khi nguồn tạng hiến chủ yếu đến từ người cho sống, chiếm tới 95%. Điều này trái ngược với nhiều quốc gia trên thế giới, nơi nguồn tạng từ người chết não chiếm tỷ lệ cao hơn. Bài viết này sẽ phân tích thực trạng, thách thức và những nỗ lực trong công tác vận động hiến tạng tại Việt Nam.
Thực trạng ghép tạng tại Việt Nam
Mỗi năm, Việt Nam thực hiện hơn 1.000 ca ghép tạng, trong khi con số này tại Mỹ là 40.000 ca. Mặc dù trình độ ghép tạng của các y bác sĩ Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu, nhưng nguồn tạng hiến vẫn là vấn đề nan giải. Tính từ năm 1992 đến nay, Việt Nam đã thực hiện hơn 8.000 ca ghép tạng, trong đó chủ yếu là ghép thận và gan.
Tuy nhiên, chỉ có khoảng 5% nguồn tạng đến từ người chết não, trong khi tại các nước phát triển, tỷ lệ này lên tới 50-90%. Điều này khiến nhiều bệnh nhân không thể chờ đợi đến khi có tạng hiến.
Thách thức trong vận động hiến tạng từ người chết não
Một trong những khó khăn lớn nhất là quan niệm truyền thống về việc “chết phải toàn thây”. Nhiều người e ngại việc đụng chạm vào thân thể người thân sau khi qua đời, đồng thời chưa nhận thức đầy đủ về ý nghĩa nhân văn của việc hiến tạng.
Theo Đại đức Thích An Đạt, Ủy viên Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam, việc hiến tạng không trái với giáo lý nhà Phật. “Cho đi là còn mãi. Nếu hiến tạng, chúng ta sẽ cứu được nhiều người, tạng vẫn tiếp tục sống trong cơ thể người được ghép, tạo nên niềm hạnh phúc lớn lao”, Đại đức chia sẻ.
Giải pháp tăng tỷ lệ hiến tạng
1. Thay đổi nhận thức cộng đồng
Việc thay đổi nhận thức là yếu tố then chốt. Cần đẩy mạnh truyền thông để người dân hiểu rõ hơn về giá trị nhân văn của việc hiến tạng. Đây là quá trình lâu dài, đòi hỏi sự kiên trì và phối hợp từ nhiều phía.
2. Hỗ trợ từ các bệnh viện
Các bệnh viện cần thành lập các đơn vị tư vấn để hỗ trợ gia đình người chết não. Những nhân viên tư vấn, bao gồm cả chuyên gia tâm lý, sẽ giúp gia đình vượt qua nỗi đau và hiểu rõ hơn về ý nghĩa của việc hiến tạng.
3. Hoàn thiện chính sách pháp luật
Việt Nam cần xây dựng và hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan đến hiến và ghép tạng. Đồng thời, cần có cơ chế tài chính hỗ trợ cho các ca ghép tạng, giảm bớt gánh nặng chi phí cho người bệnh.
Kỷ lục mới về hiến tạng từ người chết não
Năm 2024 đánh dấu bước tiến quan trọng trong công tác hiến tạng tại Việt Nam. Số ca hiến tạng từ người chết não đã đạt kỷ lục với 41 ca, so với 36 ca trong 3 năm trước đó. Đây là tín hiệu tích cực cho thấy sự thay đổi trong nhận thức của cộng đồng.
PGS.TS Nguyễn Thị Kim Tiến, Chủ tịch Hội Vận động hiến mô tạng Việt Nam, chia sẻ: “Mỗi người chết não hiến tạng có thể cứu sống ít nhất 5-7 người. Đó là sự bố thí lớn lao, mang lại niềm hạnh phúc cho cả người hiến và người nhận.”
Hướng đến tương lai
Với những nỗ lực không ngừng, Việt Nam đang hướng đến mục tiêu gia tăng tỷ lệ hiến tạng từ người chết não. Sự phối hợp giữa các ban ngành, tổ chức xã hội và cộng đồng sẽ giúp rút ngắn thời gian chờ đợi của các bệnh nhân, mang lại cơ hội sống mới cho nhiều người.
Việc hiến tạng không chỉ là hành động nhân văn mà còn là sự kết nối giữa cái chết và sự sống. Mỗi người hiến tạng đang góp phần viết nên những câu chuyện tái sinh, mang lại hy vọng cho những người đang chờ đợi.
