Hiểu lầm phổ biến về sữa của cha mẹ khiến bé 3 tuổi phải truyền máu

Nhiều phụ huynh tin rằng sữa có thể thay thế bữa ăn cho trẻ biếng ăn, vừa tiện lợi lại giàu dinh dưỡng. Tuy nhiên, việc cho trẻ uống quá nhiều sữa có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe của trẻ, thậm chí khiến bé phải truyền máu.

Nguy cơ sức khỏe từ việc uống quá nhiều sữa

Theo ThS.BS Mai Quang Huỳnh Mai, Phó khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Nhi đồng 2 (TPHCM), việc cho trẻ uống quá nhiều sữa là một sai lầm phổ biến trong các gia đình nuôi dưỡng trẻ nhỏ. Khi trẻ biếng ăn, nhiều cha mẹ lo lắng sợ con đói, sợ con thiếu chất, nên chọn cách bù đắp bằng việc cho uống sữa, thậm chí dùng sữa để thay thế hoàn toàn cho bữa ăn chính. Tuy nhiên, đây không phải là giải pháp tốt và tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe.

Bác sĩ Mai chia sẻ: “Chúng tôi từng tiếp nhận không ít bệnh nhi uống nhiều sữa đến mức bị thiếu sắt nặng, khi nhập viện phải truyền máu gấp.” Trong số những ca bệnh đã tiếp nhận, bác sĩ Mai không thể quên một bệnh nhi ba tuổi nặng chỉ 13kg, uống đến 6-7 lần sữa/ngày, với 180ml/lần. Trước đó, cha mẹ em cho rằng con biếng ăn nên cố bù đắp bằng sữa, để con không bị đói hay thiếu chất.

Sau một thời gian, bé từ chối hoàn toàn các bữa ăn chính, chỉ thích sữa và bánh kẹo ngọt. Cô bé thường xuyên nôn ói, nhai rồi nhả bã, phải nhập viện vì thiếu máu nhược sắc, rối loạn tiêu hóa và chậm tăng cân. “Có lần, bé vào viện đã phải truyền máu ngay do thiếu sắt. Đây là hậu quả của một thời gian dài trẻ uống sữa không kiểm soát”, bác sĩ nhớ lại.

Hậu quả của việc uống sữa thay cơm

Sữa là thực phẩm bổ dưỡng, chứa nhiều canxi, vitamin D, protein và các vi chất cần thiết cho sự phát triển của trẻ. Tuy nhiên, khi sữa được dùng thay thế hoàn toàn cho bữa ăn chính, đặc biệt là trong giai đoạn trẻ cần đa dạng dinh dưỡng để phát triển toàn diện, chính loại thực phẩm “vàng” này lại trở thành con dao hai lưỡi, ảnh hưởng đến sức khỏe trẻ nhỏ.

Khi được cho uống quá nhiều sữa, con trẻ dễ sinh ra hội chứng “nghiện sữa” – bỏ ăn bữa chính quấy khóc nếu không được uống. “Đây không đơn thuần là sự yêu thích, mà là tình trạng lệ thuộc gây cản trở nghiêm trọng đến phát triển toàn diện”, bác sĩ Mai nhấn mạnh.

Một trong những tác hại dễ thấy nhất của việc uống quá nhiều sữa là trẻ từ chối các thực phẩm khác như cơm, cháo, rau củ, trái cây. Dạ dày no sữa khiến bé không còn cảm giác đói, dẫn đến việc bỏ bữa và hình thành thói quen ăn uống lệch lạc. Về lâu dài, tình trạng này có thể gây ra tình trạng chậm tăng cân hoặc tăng cân mất cân đối. Một số trẻ tăng mỡ nhưng lại thiếu cơ, trong khi số khác chậm lớn do thiếu dưỡng chất đa dạng.

Ngoài ra, khi uống quá nhiều sữa và bỏ quên các thực phẩm khác, trẻ dễ bị đầy bụng, táo bón, khó tiêu, thậm chí đau bụng.

Hướng dẫn cho trẻ uống sữa hợp lý

Theo khuyến cáo từ Viện Dinh dưỡng, trẻ từ một tuổi trở lên chỉ nên tiêu thụ khoảng 500-600ml sữa mỗi ngày, bao gồm sữa mẹ, sữa công thức, sữa tươi, sữa chua và phô mai. Việc tính lượng sữa cần tổng hợp từ tất cả các nguồn, không chỉ là ly sữa mẹ cho buổi sáng hay hộp sữa tươi trước khi ngủ.

Độ tuổi	Số đơn vị sữa và chế phẩm từ sữa	Phô mai	Sữa chua	Sữa
3-5 tuổi	4	15g phô mai (1 miếng phô mai)	100ml sữa chua (1 hộp sữa chua)	200ml sữa
6-7 tuổi	4,5	15g phô mai (1 miếng phô mai)	100ml sữa chua (1 hộp sữa chua)	250ml sữa
8-9 tuổi	5	30g phô mai (2 miếng phô mai)	100ml sữa chua (1 hộp sữa chua)	200ml sữa
10-19 tuổi	6	30g phô mai (2 miếng phô mai)	200ml sữa chua (2 hộp sữa chua)	200ml sữa

Để “cai nghiện sữa” cho con, phụ huynh cần điều chỉnh từ từ và kiên nhẫn. Việc cắt sữa đột ngột sẽ dễ gây khủng hoảng cho trẻ và phản tác dụng. Ban đầu, cha mẹ nên giảm từ từ lượng sữa để con trẻ quen dần. Mỗi ngày giảm 50-100ml, không cắt đột ngột. Đồng thời, kéo dài khoảng cách giữa các cữ sữa để trẻ cảm thấy đói và thèm ăn hơn.

Bên cạnh đó, đối với bữa ăn chính, bố mẹ nên tăng sự hứng thú cho trẻ bằng cách chuẩn bị thêm các món ăn đẹp mắt, nhiều màu sắc; các dụng cụ ăn uống hình thú, sinh động. Phụ huynh cũng nên thử cho trẻ chọn nguyên liệu hoặc cùng tham gia chuẩn bị cùng; trong bữa ăn tuyệt đối không để trẻ vừa ăn vừa xem tivi hoặc dùng điện thoại. Thay vào đó, bữa ăn nên trở thành thời điểm giao lưu, gần gũi giữa các thành viên, giúp trẻ vui vẻ và dễ tiếp nhận thực phẩm mới.

Một khẩu phần ăn thông thường của trẻ mất khoảng 2-3 giờ để tiêu hóa hết. Trong khoảng thời gian này, tuyệt đối không nên cho trẻ uống sữa, ăn vặt, khiến bé bị đầy bụng và không chịu ăn các bữa chính.

Kết luận

Việc cho trẻ uống quá nhiều sữa có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe, đặc biệt là thiếu sắt và các vấn đề tiêu hóa. Cha mẹ cần hiểu rõ lượng sữa hợp lý cho trẻ và điều chỉnh chế độ ăn uống một cách cẩn thận để đảm bảo sự phát triển toàn diện của con. Hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ dinh dưỡng để có những biện pháp phù hợp và an toàn cho trẻ.