Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự đã được trình lên Quốc hội vào sáng ngày 20/5 theo chương trình nghị sự. Bộ luật Hình sự năm 2015 (đã được sửa đổi, bổ sung năm 2017) sau hơn 8 năm thi hành đã bộc lộ nhiều vướng mắc và bất cập, dẫn đến yêu cầu cấp thiết phải sửa đổi, bổ sung.
Nội dung sửa đổi về hình phạt tử hình
Chính phủ dự kiến sẽ bỏ hình phạt tử hình tại 8/18 tội danh (chiếm 44,44%) có khung hình phạt tử hình trong Bộ luật Hình sự hiện hành. Thay thế cho hình phạt tử hình là hình phạt tù chung thân không xét giảm án, nhằm vẫn bảo đảm cách ly người phạm tội ra khỏi đời sống xã hội, theo đề xuất của Chính phủ.
Dự thảo luật cũng bổ sung trường hợp không thi hành án tử hình đối với người mắc bệnh ung thư giai đoạn cuối, người nhiễm HIV đã chuyển giai đoạn AIDS…
Chính phủ đề xuất bỏ hình phạt tử hình với 8 tội danh
Ý kiến thẩm tra của Ủy ban Pháp luật và Tư pháp
Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đã thẩm tra nội dung này và đưa ra hai loại ý kiến.
Loại ý kiến thứ nhất tán thành việc bỏ hình phạt tử hình và thay thế bằng hình phạt tù chung thân không xét giảm án tại 8 tội danh có khung hình phạt tử hình như đề xuất của Chính phủ.
Loại ý kiến thứ hai tán thành chủ trương tiếp tục xem xét bỏ hình phạt tử hình ở các tội danh còn hình phạt này trong Bộ luật Hình sự. Tuy nhiên, việc xem xét bỏ hình phạt này ở tội danh nào trong lần sửa đổi, bổ sung này cần cân nhắc kỹ, tránh tác động tới hiệu quả răn đe, phòng ngừa và xử lý tội phạm. Nhóm ý kiến này đề nghị cân nhắc thận trọng việc bỏ hình phạt tử hình với Tội tham ô, Tội nhận hối lộ, Tội vận chuyển trái phép chất ma túy.
Đa số ý kiến trong cơ quan thẩm tra tán thành với loại ý kiến thứ hai.
Nâng mức hình phạt tù và hình phạt tiền
Tại dự thảo luật sửa đổi, Chính phủ đề xuất nâng mức hình phạt tù, hình phạt tiền với một số tội danh như tội phạm về môi trường, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng giả là lương thực, thực phẩm, thuốc chữa bệnh…
Quy định này, theo Chính phủ, nhằm đảm bảo tính răn đe, nâng cao hiệu quả đấu tranh phòng, chống tội phạm, kịp thời bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Nhà nước, công dân.
Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cơ bản tán thành việc nâng mức hình phạt tù đối với một số tội phạm về môi trường, về ma túy và vi phạm quy định về an toàn thực phẩm nhằm nâng cao hiệu quả đấu tranh phòng, chống tội phạm. Tuy nhiên, Ủy ban này đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo thuyết minh, làm rõ hơn căn cứ để tăng mức hình phạt tù của các tội danh này để tăng tính thuyết phục.
Về nâng mức phạt tiền là hình phạt chính và hình phạt bổ sung tại một số tội danh, cơ quan thẩm tra tán thành với dự thảo Luật về nâng mức phạt tiền là hình phạt chính và hình phạt bổ sung lên gấp 2 lần đối với một số tội danh cụ thể của Chương các tội phạm về môi trường, Chương các tội xâm phạm an toàn công cộng, trật tự công cộng.
Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị tuân thủ nguyên tắc được đề ra trong Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị với các tội danh về kinh tế, môi trường. Theo đó, trường hợp trong cùng một khung hình phạt mà hình phạt chính có cả hình phạt tù và hình phạt tiền thì ưu tiên áp dụng hình phạt tiền.
Cơ quan thẩm tra đề nghị nâng mức phạt tiền là hình phạt chính lên mức phù hợp và người phạm tội phải khắc phục những hậu quả do hành vi của mình gây ra.
Kết luận
Chính phủ đề xuất trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến và thông qua dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự theo trình tự, thủ tục rút gọn tại kỳ họp thứ 9. Việc sửa đổi này nhằm khắc phục những bất cập, nâng cao hiệu quả phòng, chống tội phạm và bảo vệ quyền lợi của công dân. Để hiểu rõ hơn về các thay đổi này, bạn đọc có thể theo dõi các kỳ họp Quốc hội và các bản tin cập nhật từ COCC-EDU-VN.
