Trong buổi công bố báo cáo “Lộ trình tương lai của thử nghiệm lâm sàng tại Việt Nam” do Đơn vị Nghiên cứu Lâm sàng Đại học Oxford (OUCRU) phối hợp với các bên thực hiện vào ngày 20/5, các chuyên gia đã chia sẻ những thông tin quan trọng về thực trạng và giải pháp phát triển thử nghiệm lâm sàng tại Việt Nam. Với dân số lớn và hệ thống y tế đa dạng, Việt Nam có tiềm năng lớn trong lĩnh vực này, tuy nhiên vẫn còn nhiều thách thức cần vượt qua.
Việt Nam đang đối mặt với gánh nặng ung thư ngày càng gia tăng. Bác sĩ chuyên khoa 2 Phan Tấn Thuận, Trưởng đơn vị Thử nghiệm lâm sàng tại Bệnh viện Ung bướu TPHCM, cho biết ung thư là vấn đề toàn cầu và số ca mắc cùng tử vong đang tăng lên. Trong 20 năm qua, chẩn đoán và điều trị ung thư đã có những bước tiến vượt bậc với sự ra đời của các thuốc thế hệ mới, thuốc nhắm trúng đích và liệu pháp miễn dịch.
Bệnh viện Ung bướu TPHCM đã không ngừng thực hiện các thử nghiệm lâm sàng về phương pháp điều trị, đưa vào sử dụng những loại thuốc tiên tiến. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn thuộc nhóm thu nhập trung bình thấp và gặp nhiều rào cản trong việc phát triển lĩnh vực này. Nhóm bệnh nhân chính tham gia thử nghiệm lâm sàng ở Việt Nam chủ yếu tập trung tại các bệnh viện công.
Một trong những thách thức lớn là vấn đề nhân lực. Hiện nay, phần lớn các bác sĩ làm nghiên cứu lâm sàng tại Việt Nam là những người chuyển từ các lĩnh vực khác sang, ít được đào tạo bài bản theo chuẩn quốc tế. Điều này dẫn đến hạn chế về kiến thức và kỹ năng khi thực hiện nghiên cứu.
Để khắc phục tình trạng này, Bệnh viện Ung bướu đã cử hàng chục nghiên cứu viên đi đào tạo chuyên sâu tại các trung tâm đạt chuẩn. Ngoài ra, đơn vị còn nỗ lực phối hợp xây dựng hệ thống liên kết thử nghiệm lâm sàng với các cơ sở y tế khác. Hiện tại, Bệnh viện Ung bướu TPHCM đang thực hiện 36-37 thử nghiệm lâm sàng đồng thời và hướng đến trở thành trung tâm nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng mới.
Bác sĩ Thuận cho biết, phần lớn bệnh nhân trong các nghiên cứu của bệnh viện nhận được điều trị tiêu chuẩn, thậm chí là những phương pháp chưa có mặt ở Việt Nam. Điều này giúp kết quả nghiên cứu thúc đẩy Bộ Y tế rút ngắn thời gian phê duyệt thuốc và các phương án điều trị mới. Bác sĩ Thuận mong muốn nguồn lực quốc gia và xã hội sẽ tập trung đầu tư nhiều hơn cho lĩnh vực nghiên cứu lâm sàng.
6 Giải Pháp Để Phát Triển Thử Nghiệm Lâm Sàng tại Việt Nam
Ông Luke Treloar, Trưởng khối cơ sở hạ tầng, Chính phủ và Y tế tại KPMG Việt Nam, nhận định rằng một số nước trong khu vực như Thái Lan, Singapore, Malaysia đã phát triển về nghiên cứu lâm sàng hơn Việt Nam rất xa. Tính đến năm 2023, số thử nghiệm lâm sàng đang hoạt động ở Singapore là 535, ở Thái Lan là 496, Malaysia là 380, trong khi đó, Việt Nam chỉ có 141. Số thử nghiệm lâm sàng mới bắt đầu trong năm 2023 của các nước trên là 86-108, còn Việt Nam là 32.
Các nguyên nhân khiến Việt Nam đi chậm hơn các nước láng giềng bao gồm quy trình phê duyệt kéo dài, chính sách hỗ trợ và ưu đãi còn hạn chế, thiếu hụt nguồn nhân lực, gánh nặng tài chính, công nghệ lạc hậu và cơ sở vật chất không đáp ứng tiêu chuẩn.
Ông Luke Treloar đề xuất 6 giải pháp để phát triển lĩnh vực thử nghiệm lâm sàng tại Việt Nam:
- Thành lập cơ quan chính phủ chuyên trách cho thử nghiệm lâm sàng: Điều này sẽ giúp quản lý và điều phối các hoạt động nghiên cứu một cách hiệu quả hơn.
- Tích hợp tiêu chuẩn thử nghiệm lâm sàng quốc tế: Áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế sẽ nâng cao chất lượng và uy tín của các thử nghiệm.
- Phát triển chính sách hoàn trả: Tạo điều kiện thuận lợi cho việc hoàn trả chi phí nghiên cứu, giảm bớt gánh nặng tài chính.
- Thành lập Trung tâm Nghiên cứu và Đào tạo chuyên sâu: Đào tạo nhân lực chuyên nghiệp và có kiến thức sâu rộng về thử nghiệm lâm sàng.
- Thành lập mạng lưới thử nghiệm lâm sàng: Tạo ra một hệ thống liên kết giữa các cơ sở y tế để chia sẻ tài nguyên và kinh nghiệm.
- Thúc đẩy hợp tác toàn cầu để phát triển nguồn nhân lực: Hợp tác với các tổ chức quốc tế để nâng cao trình độ và kinh nghiệm của đội ngũ nghiên cứu.
Giáo sư Guy Thwaites, Giám đốc OUCRU, nhận định rằng việc đơn giản hóa các quy trình quản lý, đầu tư vào cơ sở hạ tầng và thúc đẩy các quan hệ đối tác giữa khu vực công và tư nhân sẽ giúp Việt Nam đáp ứng các tiêu chuẩn toàn cầu về hiệu quả thử nghiệm và độ tin cậy của dữ liệu. Sự điều chỉnh chiến lược này không chỉ thúc đẩy đổi mới trong nghiên cứu điều trị mà còn định vị Việt Nam trở thành trung tâm khu vực cho các phương pháp điều trị tiên tiến cứu người.
Kết Luận
Thử nghiệm lâm sàng tại Việt Nam đang đứng trước nhiều thách thức nhưng cũng có nhiều cơ hội để phát triển. Việc thực hiện các giải pháp đề xuất sẽ giúp Việt Nam tiến gần hơn đến việc trở thành một trung tâm nghiên cứu lâm sàng tiên tiến trong khu vực. Để đạt được điều này, cần có sự đầu tư và hợp tác chặt chẽ giữa các cơ quan chính phủ, các bệnh viện và các tổ chức quốc tế. Hãy cùng chung tay để nâng cao chất lượng nghiên cứu lâm sàng và mang lại những phương pháp điều trị hiệu quả cho người dân Việt Nam.
Tài liệu tham khảo:
- Báo cáo “Lộ trình tương lai của thử nghiệm lâm sàng tại Việt Nam” do Đơn vị Nghiên cứu Lâm sàng Đại học Oxford (OUCRU) phối hợp với các bên thực hiện.
- Dữ liệu thống kê từ KPMG Việt Nam về số lượng thử nghiệm lâm sàng tại các nước trong khu vực.
