Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0, trí tuệ nhân tạo (AI) đã trở thành công cụ hỗ trợ đắc lực cho doanh nghiệp, giúp nâng cao năng suất lao động. Tuy nhiên, câu hỏi liệu nhân viên có được tăng lương khi sử dụng AI để làm việc hiệu quả hơn vẫn đang gây ra nhiều tranh cãi. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết về vấn đề này, dựa trên các quan điểm từ các chuyên gia và doanh nghiệp trong ngành.
Sự hiện diện của AI trong doanh nghiệp
Đầu năm nay, Giám đốc điều hành của OpenAI, Sam Altman, đã dự đoán rằng vào năm 2025, các AI Agent sẽ tham gia vào lực lượng lao động và thay đổi đáng kể năng suất của các công ty. Dự đoán này đã trở thành hiện thực, khi AI đang len lỏi vào mọi ngóc ngách hoạt động của doanh nghiệp, từ startup công nghệ đến các công ty dịch vụ và sản xuất.
Các công cụ AI chuyên biệt đang thay đổi cách làm việc truyền thống. Nhóm kiểm thử phần mềm không còn tốn hàng giờ soạn thảo tài liệu hay kịch bản thủ công, mà thay vào đó tập trung vào việc tối ưu quy trình để AI tự động xử lý. Bộ phận chăm sóc khách hàng và phát triển giải pháp sử dụng AI để phân tích dữ liệu người dùng, thấu hiểu sâu sắc hơn nhu cầu và đưa ra những đề xuất cá nhân hóa hiệu quả.
Lê Hoàng, Founder của Hyperwork, một công ty chuyên cung cấp giải pháp không gian làm việc chia sẻ, cho biết: “Gần như bộ phận nào cũng đang ứng dụng AI trong công việc, chẳng hạn như đội ngũ quản lý ứng dụng AI để tổng hợp thông tin nội bộ, internet và tham vấn ý tưởng. Đội ngũ HR đào tạo AI để trả lời nhanh câu hỏi của nhân viên về chính sách công ty hay bộ phận thiết kế dùng AI để rà soát chính tả, kỹ thuật trước khi đi đến giai đoạn in ấn.”
Năng suất làm việc đang tăng vọt dưới sự hỗ trợ của AI. Nguyễn Việt Hùng, CEO của một công ty phát triển phần mềm ứng dụng AI tại Hà Nội, cho biết: “Khi áp dụng AI chuyên biệt vào quy trình làm việc, tốc độ phát triển phần mềm tăng gấp ba, thậm chí gấp bốn lần. Tỷ lệ lỗi cũng giảm khoảng một nửa.”
Nguyễn Thị Trang, CEO của công ty TNHH Giải Pháp Pisa, cũng chia sẻ những con số ấn tượng: “Hiệu suất làm việc của đội ngũ Pisa đã có những bước tiến nhảy vọt. Khi các nhân sự đã làm chủ được việc ứng dụng AI, hiệu suất trung bình tăng tối thiểu 1,5 lần và ở một số lĩnh vực đặc thù như sản xuất nội dung, con số này có thể lên đến 3 lần.”
Một người làm việc bằng 3 nhờ AI: Lương có tăng?
Khi nhân viên tạo ra nhiều giá trị hơn trong thời gian ngắn hơn nhờ AI, liệu thu nhập của họ có tăng tương ứng? Đây là câu hỏi không dễ trả lời và các chủ doanh nghiệp đang có những cách tiếp cận khác nhau.
Nguyễn Việt Hùng, với kinh nghiệm điều hành doanh nghiệp công nghệ, đã đưa ra một góc nhìn thực tế. Hùng thừa nhận AI rút ngắn đáng kể thời gian triển khai sản phẩm, thay đổi kỳ vọng về tiến độ. Tuy nhiên, anh cũng chỉ ra một áp lực tiềm ẩn đối với nguy cơ “được mùa mất giá”. “Khi AI giúp tăng năng suất, sẽ dẫn đến thực trạng các doanh nghiệp bán sản phẩm rẻ đi để chạy đua về giá,” Hùng ví von.
Điều này dẫn đến kết luận của anh về câu chuyện lương thưởng: “Không phải nhân sự tăng gấp 3 lần khối lượng công việc làm được so với trước kia nhờ AI mà sẽ được tăng gấp 3 lần thu nhập.” Thay vào đó, anh Hùng tin rằng lợi ích sẽ đến một cách gián tiếp: “Họ cũng sẽ có mức tăng trưởng lương, thưởng tốt hơn nhờ doanh thu công ty tăng do lợi thế mà AI tạo ra. Điều này giúp các nhân sự có thêm động lực tìm tòi và ứng dụng sâu AI vào tác vụ hiện có.”
Đồng thời, anh cũng thẳng thắn nêu quan điểm về yêu cầu thích ứng trong bối cảnh thị trường lao động hiện nay: “Nhân sự cũng thấu hiểu điều đó. Họ hiểu nếu còn giữ cách làm cũ, họ sẽ là người đầu tiên bị xem xét lại. Hoặc bạn thay đổi hoặc doanh nghiệp buộc phải thay đổi bạn.”
Cùng nói về vấn đề này, anh Nguyễn Gia Hy, Co-founder của SkillPixel và AIFicient, khẳng định rằng: “Việc sử dụng AI để đạt năng suất cao đang dần trở thành yêu cầu cơ bản, chứ không phải là thành tích đáng thưởng đặc biệt trong bối cảnh như hiện nay.”
Anh Hy cho biết thêm hiện nay “mức sàn” năng suất lao động đã thay đổi. Nếu như trước kia làm việc năng suất gấp 2-3 lần, nhân sự sẽ được ghi nhận và khen thưởng. Nhưng giờ đây, với sự hỗ trợ của AI, việc đạt mức năng suất cao như vậy chỉ được xem là tiêu chuẩn. Với góc nhìn cá nhân và kinh nghiệm hiện tại, CEO của 2 startup này cho rằng: “Điều này cũng giống như cách đây vài năm, nếu bạn không sử dụng được Word hay Excel thì gần như không thể cạnh tranh trong môi trường văn phòng hiện đại.”
Theo quan điểm này, phần thưởng chỉ đến khi nhân viên không chỉ dùng AI, mà còn dùng nó hiệu quả để tạo ra kết quả vượt trội so với những người cùng vị trí, chứ không đơn thuần là vượt qua chính mình của ngày hôm qua. Áp lực cạnh tranh và yêu cầu học hỏi liên tục để không bị thay thế là rất rõ ràng trong môi trường lao động hiện tại.
Founder của Hyperwork Lê Hoàng lại nhìn nhận vấn đề dưới góc độ lợi ích song hành và hiệu quả chứng minh được: “Trước kia không có AI nhân sự vẫn phải làm thủ công, có AI khiến công việc của họ trở nên dễ dàng hơn, và dành thời gian cho các tác vụ khác. Khi năng suất tăng, họ có thời gian để đảm nhiệm thêm các công việc khác để tăng thêm thu nhập. Song công ty cũng không còn cần các nhân sự làm các công việc thủ công nữa. Đây là lợi ích win-win.”
Do đó, anh Hoàng khẳng định: “Câu trả lời là có tăng lương nếu chứng minh được hiệu quả công việc. Anh nhấn mạnh AI là một công cụ, và nếu chứng minh được hiệu quả vượt trội về kết quả, việc tăng lương là hoàn toàn chính đáng theo chính sách công ty.”
Kết luận
Việc ứng dụng AI trong công việc đang trở thành xu hướng không thể đảo ngược, mang lại lợi ích rõ rệt về năng suất lao động. Tuy nhiên, câu hỏi về việc tăng lương cho nhân viên khi sử dụng AI vẫn còn nhiều tranh cãi. Các doanh nghiệp đang có những cách tiếp cận khác nhau, từ việc tăng lương trực tiếp dựa trên hiệu quả công việc đến việc tăng lương gián tiếp thông qua tăng trưởng doanh thu.
Điều quan trọng là nhân viên cần thích ứng và học hỏi liên tục để tận dụng tối đa lợi ích từ AI, từ đó tạo ra giá trị vượt trội và nâng cao thu nhập của mình. Trong bối cảnh hiện nay, kỹ năng sử dụng AI không chỉ là lợi thế cạnh tranh mà còn là yêu cầu cơ bản để thích ứng với môi trường làm việc hiện đại.
Hãy tiếp tục theo dõi COCC-EDU-VN để cập nhật những thông tin mới nhất về xu hướng công nghệ và phát triển nghề nghiệp.
