Sáng ngày 29/5, tại Trụ sở Trung ương Đảng, Tổng Bí thư Tô Lâm, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số (Ban Chỉ đạo), đã chủ trì Phiên họp của Thường trực Ban Chỉ đạo. Sự kiện này thu hút sự tham gia của nhiều lãnh đạo cao cấp, bao gồm Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương Nguyễn Duy Ngọc và các Bí thư Trung ương Đảng như Lê Hoài Trung, Trần Lưu Quang, cùng nhiều thành viên khác của Ban Chỉ đạo và Hội đồng tư vấn quốc gia.
Tháo gỡ “điểm nghẽn”, tạo xung lực cho phát triển
Tại Phiên họp, các đại biểu đã lắng nghe báo cáo về tình hình thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị, nhằm đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia từ đầu năm đến nay. Đặc biệt, báo cáo đề xuất danh mục công nghệ chiến lược đã được trình bày và thảo luận chi tiết. Các đại biểu tập trung làm rõ những hạn chế và “điểm nghẽn” trong quá trình thực hiện Nghị quyết.
Phát biểu kết luận, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh rằng trong 5 tháng đầu năm 2025, các cơ quan, đơn vị đã khẩn trương triển khai các nhiệm vụ mà Ban Chỉ đạo giao, đặc biệt là các cơ quan của Chính phủ và Quốc hội. Các cơ quan này đã tích cực xây dựng và hoàn thiện thể chế, chính sách, tập trung tháo gỡ “điểm nghẽn” của “điểm nghẽn”.
Thường trực Ban Chỉ đạo đã biểu dương những nỗ lực của các bộ, ngành, đơn vị, cơ quan trong việc triển khai tích cực các công việc, trở thành điểm sáng trong thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW. Một số thành tựu nổi bật bao gồm việc bước đầu triển khai mô hình hợp tác 3 nhà (Nhà nước-nhà trường-doanh nghiệp), thúc đẩy phát triển ứng dụng dữ liệu dân cư, cung cấp dữ liệu công trực tuyến phục vụ người dân và doanh nghiệp, triển khai hạ tầng kỹ thuật kết nối mạng thông suốt từ Trung ương đến cơ sở, đáp ứng nhu cầu chuyển đổi số của mô hình địa phương hai cấp.
Tổng Bí thư cũng chỉ rõ rằng báo cáo đã nêu ra những tồn tại và “điểm nghẽn” cần giải quyết để đạt được kết quả như mong đợi và kỳ vọng của người dân và doanh nghiệp. Nếu không tháo gỡ kịp thời, những “điểm nghẽn” này có thể trở thành nguy cơ ảnh hưởng đến mục tiêu phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, cũng như sự phát triển của đất nước trong thời gian tới.
Điểm nghẽn lớn nhất hiện nay vẫn là thể chế. Tổng Bí thư thẳng thắn chỉ rõ những nội dung cần tập trung tháo gỡ, như việc chưa lựa chọn và định hình rõ những công nghệ chiến lược, chưa có những chính sách cụ thể để khai thác và thúc đẩy hiệu quả mô hình 3 nhà. Hạ tầng công nghệ còn yếu và thiếu, đặc biệt là các phòng thí nghiệm và các trung tâm nghiên cứu trọng điểm. Các nền tảng dùng chung chưa được đồng bộ và thống nhất, dữ liệu còn phân tán và chưa phát huy được giá trị. Chuyển đổi số còn nhiều hạn chế, đặc biệt trong khu vực doanh nghiệp, làm giảm năng suất và giá trị cạnh tranh trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Công tác quản lý nhà nước, đặc biệt trong lĩnh vực khoa học công nghệ và giáo dục đào tạo, vẫn còn làm theo cách cũ và chưa đáp ứng được yêu cầu. Thông tin dữ liệu phục vụ công tác nghiên cứu và hoạch định chính sách còn thiếu cập nhật và thiếu tính hệ thống.
Về các công việc cần tập trung thực hiện ngay để hoàn thành nhiệm vụ 6 tháng đầu năm và cả năm 2025, Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ rõ rằng theo báo cáo của cơ quan thường trực, các bộ, cơ quan, địa phương còn 65 nhiệm vụ quá hạn, chưa hoàn thành. Đây là “điểm nghẽn” cần phải tập trung chỉ đạo tháo gỡ ngay trong tháng 6/2025.
Thường trực Ban Chỉ đạo sẽ tiếp tục tăng cường làm việc trực tiếp với Thường trực Tổ giúp việc Hội đồng tư vấn quốc gia và các cơ quan liên quan để chỉ đạo, đôn đốc, xử lý những vấn đề tồn đọng. Các cuộc giao ban sẽ được duy trì hằng tháng, hằng tuần để đánh giá, đôn đốc và thúc đẩy tiến độ, đồng thời bám sát vào nhiệm vụ cụ thể đã được đề ra trong tháng 6 và 6 tháng cuối năm 2025 để chỉ đạo, đảm bảo tiến độ và chất lượng. Trách nhiệm cụ thể sẽ được gắn cho từng cơ quan, tổ chức, đặc biệt là người đứng đầu.
Tổng Bí thư nhấn mạnh: “Phải xem xét, xử lý trách nhiệm khi nhiệm vụ không hoàn thành mà không có lý do chính đáng. Những việc này không thể quên được, không thể tùy tiện thích làm thì làm, không thích làm thì thôi.”
Tổng Bí thư yêu cầu người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, địa phương phải tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, cụ thể hóa Nghị quyết 57 phù hợp với đặc điểm và tình hình của cơ quan, đơn vị, địa phương mình. Các cơ quan cần tiếp tục tăng cường tổ chức đào tạo, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, công nghệ số cho cán bộ, công chức nhằm chuyển đổi số quốc gia, xây dựng văn hóa đổi mới trong toàn hệ thống chính trị. Đồng thời, cần đào tạo để nâng cao năng lực quản lý cán bộ khoa học và công nghệ, bố trí tỷ lệ hợp lý cán bộ chuyên môn kỹ thuật trong đội ngũ lãnh đạo cơ quan, đơn vị.
Danh mục công nghệ chiến lược mang tính hành động mở
Về danh mục công nghệ chiến lược, Tổng Bí thư nhấn mạnh tầm quan trọng của các công nghệ chiến lược đối với sự phát triển của đất nước. Tổng Bí thư yêu cầu Bộ Khoa học và Công nghệ tiếp tục chủ trì, khẩn trương phối hợp chặt chẽ với các bộ, ban, ngành liên quan và Hội đồng tư vấn quốc gia để hoàn thiện danh mục công nghệ chiến lược.
Việc xây dựng danh mục phải dựa trên phương pháp khoa học, đảm bảo tính minh bạch, thống nhất, bám sát các chiến lược quốc gia, giải quyết các bài toán lớn của đất nước, trực tiếp phục vụ mục tiêu phát triển đến năm 2030-2045. Không chỉ dựa vào lợi thế sẵn có mà còn phải có tư duy đột phá, chấp nhận rủi ro trong các lĩnh vực mới, tiềm năng cao. Đồng thời, cần quán triệt sâu sắc tinh thần Nghị quyết 57, đảm bảo tính tự chủ, tự cường, tự lực của các công nghệ chiến lược của Việt Nam.
Trên cơ sở danh mục đã được duyệt, Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ tiếp tục chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp để lựa chọn ngay nhiệm vụ, sản phẩm công nghệ chiến lược trọng điểm. Những sản phẩm này phải có tính chất cấp thiết, khả năng thành công nhanh, tác động lan tỏa và có sự sẵn sàng tham gia của các doanh nghiệp để triển khai tiên phong. Cần xây dựng kế hoạch thực thi chi tiết cho từng nhiệm vụ, từng sản phẩm tiên phong, trong đó làm rõ đơn vị chủ trì, nguồn lực tài chính bao gồm cả cơ chế tài chính đặc thù, đột phá về đãi ngộ cho nghiên cứu khoa học cơ bản, cho ứng dụng và xây dựng chính sách, lộ trình cụ thể sản phẩm đầu ra, yêu cầu về nhân lực chất lượng cao đi kèm với chính sách thu hút, đãi ngộ, vượt trội đi trước một bước, hợp tác quốc tế theo tinh thần Nghị quyết 59 về hội nhập quốc tế. Đặc biệt, cần chú trọng vai trò chủ trì tiên phong của doanh nghiệp trong nước và ưu tiên những doanh nghiệp tư nhân.
Danh mục công nghệ chiến lược mang tính hành động mở và sẽ được cập nhật, điều chỉnh thường xuyên dựa trên dự báo xu thế công nghệ và tình hình thực tiễn trong nước và quốc tế, cũng như kinh nghiệm rút ra từ quá trình triển khai các nhiệm vụ tiên phong. Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ chịu trách nhiệm tham mưu, đề xuất việc cập nhật trong toàn bộ quá trình, đặc biệt quán triệt yêu cầu lấy nhân tài là yếu tố quyết định, doanh nghiệp và người dân là trung tâm, Nhà nước giữ vai trò dẫn dắt, kiến tạo. Danh mục công nghệ chiến lược phải gắn kết chặt chẽ, đồng bộ, liên thông với cải cách thể chế, phát triển nguồn nhân lực, phát triển hạ tầng.
Kết luận
Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tháo gỡ “điểm nghẽn” và xây dựng danh mục công nghệ chiến lược để giải quyết các bài toán lớn của đất nước. Các cơ quan, đơn vị cần khẩn trương triển khai các nhiệm vụ, đảm bảo tiến độ và chất lượng, đồng thời tăng cường hợp tác quốc tế để thu hút nguồn lực và chuyển giao công nghệ. Việc hoàn thiện thể chế, chính sách và đẩy mạnh đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cũng là những yếu tố then chốt để đạt được mục tiêu phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Để theo dõi thêm thông tin về các chính sách và chiến lược phát triển khoa học công nghệ, mời độc giả truy cập vào trang web chính thức của Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Tài liệu tham khảo
- Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
- Báo cáo tình hình thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW từ đầu năm đến nay.
- Báo cáo đề xuất danh mục công nghệ chiến lược của Bộ Khoa học và Công nghệ.
