Trong chương trình “Cine 7 – Ký ức phim Việt”, NSND Hoàng Cúc lần đầu tiết lộ những câu chuyện hậu trường đầy thú vị về bộ phim “Tướng về hưu” sau gần 4 thập kỷ. Vai diễn Thủy của bà không chỉ đánh dấu bước ngoặt trong sự nghiệp mà còn khiến khán giả “căm thù” bà vì sự tham vọng và sắc sảo của nhân vật này.
NSND Hoàng Cúc chia sẻ: “Khán giả ghét nhân vật Thủy đến mức ‘căm thù’ tôi. Với một nghệ sĩ, đó là bằng chứng rõ ràng nhất cho thấy tôi đã thể hiện tròn vai, chạm đến trái tim người xem”. Nhân vật Thủy là vai phản diện đầu tiên trong sự nghiệp của NSND Hoàng Cúc, đóng vai trò quan trọng trong việc khắc họa sự suy đồi đạo đức trong xã hội.
Một trong những quyết định táo bạo của NSND Hoàng Cúc là cắt phăng mái tóc dài quen thuộc để vào vai Thủy. Bà kể: “Ban đầu, tôi định giữ mái tóc dài quen thuộc để vào vai Thủy, nhưng sau cảnh quay đầu tiên, tôi nhận ra nhân vật cần một hình ảnh sắc sảo và rõ nét hơn. Vậy là tôi quyết định cắt phăng mái tóc – điều chưa từng làm trước đó”. Sự thay đổi này không chỉ giúp nhân vật sống động hơn mà còn tạo nên xu hướng thời trang trong đời sống thực.
Trong phim, một cảnh gây tranh cãi là khi Thủy mang nhau thai trẻ con từ bệnh viện sản về xay ra để nuôi đàn chó hàng chục con với mục đích kinh doanh. NSND Hoàng Cúc giải thích: “Phim lúc bấy giờ là phim đen trắng nên khán giả nhìn cối xay thịt không thấy hết được sự khủng khiếp của chi tiết này”. Bộ phim muốn gióng lên hồi chuông báo động về tình trạng suy đồi đạo đức một cách tinh vi thông qua nhân vật Thủy.
NSND Hoàng Cúc cũng tiết lộ về những khoảnh khắc “nổi loạn” đầy sáng tạo của diễn viên trên phim trường. Bà kể: “Khi quay, tôi nói với đạo diễn: ‘Em đếm tiền trên bàn không ‘máu’, anh cho em đếm tiền giữa nền nhà hay hơn’. Chi tiết này sau đó đã lên phim rất đắt giá và chân thực, tạo nên hình ảnh hai vợ chồng lạnh lùng đếm tiền, đặc biệt là hình ảnh người vợ hút thuốc lá một cách điềm nhiên”. Việc nhân vật Thủy hút thuốc lá cũng là một chi tiết “đắt” trong tác phẩm, giúp nhân vật trở nên sống động và chân thực hơn.
Ngược lại với NSND Hoàng Cúc, nghệ sĩ Tú Oanh vào vai Lài – một người giúp việc với số phận phức tạp, mang vẻ mộc mạc, chất phác nhưng đầy chiều sâu nội tâm. Vai diễn này đã để lại dấu ấn cho sự nghiệp của Tú Oanh. Chị kể lại câu chuyện hài hước về hành trình đến với vai Lài: “Trước khi tham gia ‘Tướng về hưu’, tôi từng mong muốn được hóa thân vào những vai ‘sang, xịn’ trong MV ‘Đò nghèo’. Tuy nhiên, vai diễn trong MV lại là một nhân vật khổ cực và đạo diễn khi ấy đã nói một câu như ‘tiên tri’: ‘Vai đầu tay là vai gì thì sẽ theo suốt sự nghiệp của mình'”.
Tú Oanh cũng chia sẻ về mái tóc của mình: “Tôi từng nhiều lần muốn cắt tóc ngắn để đổi mới hình ảnh, nhưng rồi cứ lưỡng lự. Không ngờ, chính mái tóc dài tưởng như cần thay đổi lại là yếu tố khiến đạo diễn chọn tôi cho vai Lài – một nhân vật với số phận đặc biệt, cần sự giản dị và sâu lắng”. Mái tóc dài cùng lối diễn xuất tự nhiên đã giúp Tú Oanh để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng khán giả.
Cuộc hội ngộ giữa hai nữ nghệ sĩ tại “Cine 7 – Ký ức phim Việt” còn gợi về những kỷ niệm đầy xúc động. NSND Hoàng Cúc và nghệ sĩ Tú Oanh đều nghẹn ngào khi nhắc tới những gương mặt thân quen từng gắn bó với “Tướng về hưu”, nhưng nay đã vắng bóng. NSND Hoàng Cúc còn tự sáng tác những vần thơ dành riêng cho bộ phim, như một cách tri ân lặng lẽ đến những người đã cùng nhau tạo nên một dấu ấn không thể phai mờ.
“Tướng về hưu” ra mắt năm 1988, là tác phẩm điện ảnh tâm lý xã hội được chuyển thể từ truyện ngắn cùng tên của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp, do đạo diễn, NSND Nguyễn Khắc Lợi thực hiện. Bộ phim khắc họa câu chuyện về ông Thuấn (NSND Mạnh Linh thủ vai) – một vị tướng quân đội về hưu sau những năm tháng cống hiến cho cách mạng. Trở về cuộc sống đời thường, ông đối mặt với sự lạc lõng khi những giá trị lý tưởng mà ông trân trọng dần bị lu mờ trước cơn lốc kinh tế thị trường.
Bộ phim không chỉ là câu chuyện cá nhân mà còn là tấm gương phản ánh xã hội Việt Nam thời kỳ đổi mới, với những mâu thuẫn gay gắt giữa truyền thống và hiện đại. Nhân vật ông Thuấn, với nếp sống kỷ luật và lý tưởng cách mạng, cảm thấy xa lạ ngay trong chính ngôi nhà của mình. Con trai Hòa (Đoàn Anh Thắng) và con dâu Thủy (NSND Hoàng Cúc) đại diện cho thế hệ trẻ với lối sống thực dụng, chạy theo lợi nhuận và vật chất.
“Tướng về hưu” không chỉ thành công về mặt nghệ thuật mà còn ghi dấu ấn với giải Bông Sen Bạc tại Liên hoan Phim Việt Nam năm 1990. Tác phẩm được đánh giá cao bởi cách kể chuyện chân thực, giàu chiều sâu, và khả năng khắc họa tâm lý nhân vật. Những giá trị nhân văn mà bộ phim truyền tải về gia đình, đạo lý, và niềm tin vẫn còn nguyên giá trị sau gần 4 thập kỷ.
Cuối cùng, “Tướng về hưu” không chỉ là một bộ phim mà còn là một bức tranh xã hội đầy ám ảnh, phản ánh những thay đổi và mâu thuẫn của thời đại. Những câu chuyện hậu trường mà NSND Hoàng Cúc và nghệ sĩ Tú Oanh chia sẻ đã mang đến cho khán giả một cái nhìn sâu sắc hơn về quá trình sáng tạo và những giá trị nhân văn mà bộ phim mang lại.
Nguồn: Dân Trí
