Xây dựng văn hóa tuân thủ pháp luật như thế nào?

Tại tọa đàm Xây dựng văn hóa tuân thủ pháp luật theo yêu cầu của Nghị quyết số 66-NQ/TW do Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý (Bộ Tư pháp) tổ chức ngày 31/7, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Ngọc khẳng định để thúc đẩy và duy trì văn hóa tuân thủ pháp luật đòi hỏi sự chung tay của cả hệ thống chính trị, trong đó cán bộ, công chức, doanh nghiệp và người dân đều phải phát huy vai trò, trách nhiệm của mình.

Việc xây dựng văn hóa tuân thủ pháp luật không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là yếu tố then chốt góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và phát triển xã hội bền vững, theo ông Ngọc.

Phó Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý Phan Hồng Nguyên cho rằng văn hóa tuân thủ pháp luật theo nghĩa rộng là những giá trị, chuẩn mực, thói quen được hình thành, duy trì trong cộng đồng. Đồng thời thể hiện qua thái độ tôn trọng pháp luật, niềm tin và nhận thức đúng đắn, hành vi ứng xử, chấp hành pháp luật chủ động, tự giác.

“Văn hóa tuân thủ pháp luật là biểu hiện của sự phát triển bền vững trong ý thức pháp luật, phản ánh mức độ gắn kết giữa pháp luật và đời sống xã hội. Trong tiến trình xây dựng Nhà nước pháp quyền, việc kiến tạo và duy trì văn hóa tuân thủ pháp luật là nhiệm vụ chiến lược, đòi hỏi sự phối hợp của cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội và người dân, đặc biệt là cán bộ, công chức”, ông Nguyên nhấn mạnh.

Chỉ khi pháp luật được thực hiện tự giác, văn hóa tuân thủ mới trở thành nền tảng cho dân chủ, kỷ cương và công bằng xã hội, theo ông Nguyên.

Kết luận buổi tọa đàm, Thứ trưởng Tư pháp Nguyễn Thanh Ngọc chỉ rõ khái niệm “văn hóa tuân thủ pháp luật” cần được tiếp cận từ cả lý luận và thực tiễn, nhưng quan trọng là phải dễ hiểu, dễ nhớ, dễ vận dụng đối với người dân. Phải chuyển từ thực hiện pháp luật một cách thụ động sang thói quen tuân thủ pháp luật một cách tự giác, chủ động.

Thứ trưởng Ngọc đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường, nâng cao chất lượng giáo dục về đạo đức, lối sống từ sớm, từ cơ sở nhằm phát huy tất cả giá trị văn hóa truyền thống, bản sắc dân tộc.

Bên cạnh đó, cần đổi mới tư duy, nâng cao hiệu quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật; hoàn thiện Cổng Pháp luật quốc gia – nơi tuyên truyền, phổ biến pháp luật, trợ giúp pháp lý.

Các quy định mâu thuẫn, chồng chéo được rà soát để hoàn thiện thể chế pháp luật, bảo đảm tính nghiêm minh, công bằng, không có “vùng cấm”, không có ngoại lệ; bảo đảm an sinh xã hội, tạo điều kiện cho người dân yên tâm chấp hành pháp luật

Cuối cùng, theo ông Ngọc, phải xây dựng đội ngũ cán bộ thực sự là những người gương mẫu, có đạo đức và ý thức trách nhiệm cao, làm gương để người dân, doanh nghiệp có niềm tin vào pháp luật.