Hàng tháng trời, các cán bộ thuộc Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Huống (huyện Quỳ Hợp cũ) và Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Hoạt (huyện Quế Phong cũ), tỉnh Nghệ An, đã miệt mài bám rừng, vượt suối, dò tìm dấu vết của gà lôi trắng – loài chim được ví là “nữ hoàng” của đại ngàn.
Ông Võ Minh Sơn, Giám đốc Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Huống, cho biết gà lôi trắng (Lophura nycthemera) thường sống ở rừng hỗn giao gỗ, tre, nứa, độ cao 300-1.200m.
Gà lôi trắng được phát hiện trong Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Hoạt (Ảnh: Văn Mạnh).
Loài này phân bố từ Bắc Bộ đến Bắc Trung Bộ Việt Nam, đặc biệt tại các khu bảo tồn ít bị tác động.
Gà lôi trắng từng thuộc nhóm IB (nghiêm cấm khai thác thương mại) và hiện được xếp nhóm IIB theo Thông tư 27/2025/TT-BNNMT của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, hạn chế khai thác và sử dụng vì mục đích thương mại.
“Việc ghi nhận gà lôi trắng ngoài tự nhiên rất khó khăn do chúng cực kỳ cảnh giác. Thời điểm tốt nhất để quan sát là sáng sớm hoặc chiều tối, đặc biệt vào mùa sinh sản”, ông Sơn chia sẻ.
Anh Trần Đức Long, cán bộ kỹ thuật Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Huống, kể: “Chúng tôi mang hàng chục bộ bẫy ảnh, leo dốc, lội suối cả ngày để tìm vị trí đặt. Chỉ khi phát hiện dấu chân, phân chim hoặc vết bới trên nền rừng mới dừng lại.
Máy ảnh được đặt ở độ cao 30-50cm, hướng xuống lối đi và được ngụy trang cẩn thận. Sau 3 tháng, khi kiểm tra bẫy ảnh và thấy hình gà lôi trắng rõ nét, ai cũng vỡ òa sung sướng”.
Cán bộ Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Huống đặt bẫy ảnh “săn nữ hoàng” rừng già (Ảnh: Đức Long).
Những bức ảnh này không chỉ là bằng chứng sống động về sự hiện diện của gà lôi trắng tại Pù Huống mà còn cho thấy vẻ đẹp kiêu sa của chúng. Gà lôi trắng đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái, giúp xới tơi lớp thảm mục, phát tán hạt cây và thúc đẩy rừng tái sinh.
“Gà lôi trắng là loài chỉ thị cho hệ sinh thái rừng ít bị tác động. Sự hiện diện hay biến mất của chúng phản ánh sức khỏe của cả hệ sinh thái rừng”, ông Sơn nhấn mạnh.
Ngoài giá trị bảo tồn, loài chim này còn có tiềm năng phát triển du lịch sinh thái thông qua hoạt động xem chim. Tuy nhiên, tình trạng nuôi nhốt và buôn bán trái phép đang đe dọa quần thể gà lôi trắng ngoài tự nhiên.
Gà lôi trắng được phát hiện qua bẫy ảnh ở Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Huống (Ảnh: Đức Long).
Để bảo vệ “nữ hoàng” rừng già, Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Huống đang triển khai nhiều giải pháp như tăng cường tuần tra, tháo gỡ bẫy, giám sát quần thể bằng bẫy ảnh, kiểm soát nguồn gốc nuôi nhốt và đẩy mạnh truyền thông giáo dục cộng đồng về bảo vệ động vật hoang dã.
“Phát hiện gà lôi trắng là tin vui lớn, nhưng cũng là lời nhắc nhở rằng chúng ta phải hành động nhanh chóng để bảo vệ loài chim quý này, giữ cho Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Huống mãi là mái nhà an toàn của “nữ hoàng” đại ngàn”, ông Sơn chia sẻ.
Gà lôi trắng phân bố tại 6 quốc gia, trong đó có Việt Nam. Việc bảo tồn gà lôi trắng tại hai Khu bảo tồn Thiên nhiên Pù Huống và Pù Hoạt là một bước tiến lớn trong công tác bảo tồn đa dạng sinh học của Việt Nam, tạo cơ sở để xây dựng kế hoạch bảo vệ loài chim quý hiếm này khỏi nguy cơ tuyệt chủng.
Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Huống còn là “kho báu” đa dạng sinh học với khoảng 300 loài chim thuộc 65 họ, 18 bộ – chiếm gần 30% tổng số loài chim ở Việt Nam. Trong đó, có 48 loài chim quý hiếm, gồm 7 loài trong Sách đỏ Việt Nam, 12 loài trong Danh lục đỏ IUCN và 6 loài thuộc nhóm cần ưu tiên bảo tồn.
Source link: https://dantri.com.vn/xa-hoi/ga-loi-trang-trong-rung-gia-nghe-an-20250815113954246.htm
