Người họa sĩ có 10 ngày sống và làm việc bên Bác Hồ
Trong những ngày thu tháng Tám đầy ý nghĩa, chúng tôi đến gặp hoạ sĩ Văn Đức – con trai hoạ sĩ Văn Giáo – tại căn nhà lưu giữ nhiều kỷ niệm để nghe trò chuyện về cuộc đời sáng tác của ông.
Ông Văn Đức kể nhiều kỷ niệm về bố – hoạ sĩ Văn Giáo – với niềm tự hào, kính phục.
Trong căn phòng khoảng 40m2, tranh của họa sĩ Văn Giáo được treo khắp phòng. Căn nhà vẫn giữ được nhiều tranh, ảnh từ thời thanh niên của vợ chồng họa sĩ Văn Giáo. Ở một góc căn hộ, tượng đồng chân dung của ông được đặt ngay ngắn, trang trọng.
Hoạ sĩ Văn Giáo có 2 người con trai, con đầu sinh sống ở nước ngoài, người thứ 2 là họa sĩ Văn Đức, ở Láng Hạ (Hà Nội). Căn nhà của gia đình ông ở phố Nguyễn Thái Học giờ thành nhà lưu niệm của hoạ sĩ.
Ông Văn Đức thường xuyên trở về căn nhà cũ để thắp hương, sắp xếp lại kỷ vật mà ngắm nhìn những bức tranh mà bố mình đã dành cả đời để sáng tác.
“Bố đã ra đi gần 30 năm nhưng căn nhà vẫn không có gì thay đổi, tôi vẫn sắp xếp các bức tranh, đồ đạc như lúc ông còn sống. Ngày trước, gia đình chúng tôi sinh hoạt ở tầng 3, trên tầng 4 có một cái phòng áp mái, ông thường lên đó sáng tác và chiêm nghiệm về cuộc đời. Bố tôi đã có khoảng 40 năm sống và vẽ tại căn nhà này…”, hoạ sĩ Văn Đức kể về bố mình.
Trong ký ức của các con, hoạ sĩ Văn Giáo là một người sáng tạo không ngừng nghỉ, ông luôn chăm chỉ vẽ đến quên ăn, quên ngủ.
“Có lẽ, hội hoạ là niềm đam mê vô tận của bố. Chính sự làm việc nghiêm túc đã truyền cho chúng tôi về sự say mê lao động, làm gì cũng phải làm đến cùng. Bố nói “trong từ điển của bố, không có từ không thể”. Ông đã sáng tác đến những năm cuối đời của mình…”, con trai ông Văn Giáo chia sẻ.
Trong nền hội hoạ Việt Nam, Văn Giáo là một hoạ sĩ nổi tiếng. Ông là người trực tiếp đi đến những nơi Bác từng sống, làm việc như: Nghệ An, Pác Bó (Cao Bằng), Tuyên Quang… để vẽ. Có nơi, ông đã ở gần 1 năm để tìm cảm hứng vẽ những bức tranh “rất Văn Giáo”, mang nhiều cảm xúc đặc biệt.
Bức tranh “Bác Hồ viết Tuyên ngôn độc lập” của họa sĩ Văn Giáo.
Ông Văn Giáo quê ở ngoại thành Hà Nội, năm 18 tuổi ông thi vào Trường Mỹ thuật Đông Dương (nay là Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam), từng tham gia một số phong trào cách mạng của sinh viên nên nhiều người biết.
Theo sự giới thiệu của nhà báo Như Phong, vào tháng 10/1945, hoạ sĩ Văn Giáo được yêu cầu vẽ một bức tranh Bác Hồ khổ lớn để treo ở trụ sở Báo Cứu Quốc (Báo Đại đoàn kết ngày nay).
Khi đó, ông Văn Giáo được vào Phủ Chủ tịch để gặp Bác Hồ. Hoạ sĩ đã có 10 ngày tiếp xúc, làm việc, sinh hoạt cùng Bác.
“Bố tôi đã có 10 ngày được sống và làm việc bên Bác Hồ. Bố tôi có nhiều kỷ niệm đẹp. Ông thường kể về cảm xúc, sự kính trọng khi được tiếp xúc với Bác Hồ. Ông nói, Bác Hồ là một người giản dị, luôn quan tâm đến mọi người và Người luôn tạo không khí thoải mái cho những người xung quanh”, ông Văn Đức chia sẻ.
Chính lần gặp gỡ này đã tạo nên nhiều cảm xúc cho hoạ sĩ, để sau này ông luôn đau đáu những đề tài về Người. Chính Văn Giáo cũng là người đầu tiên vẽ trực tiếp chân dung Bác Hồ.
Thương hiệu vẽ tranh bột màu mang tên Văn Giáo
Cả cuộc đời sáng tác, hoạ sĩ Văn Giáo đã có hơn 100 bức tranh lấy cảm hứng về Người. Có thể kể đến như: Nắm đất Tổ quốc, Bác Hồ viết tuyên ngôn độc lập, Bác Hồ dịch sử Đảng, Mẹ Loan và cậu Công, Bác Hồ về thăm quê, Bác Hồ về thăm Hưng Yên…
Ngoài chân dung về Bác Hồ, hoạ sĩ Văn Giáo cũng vẽ nhiều bức tranh liên quan đến Bác như cảnh nhà sàn, ao cá, bình minh trên quê Bác, Quảng trường Ba Đình, cây đa Tân Trào…
Con trai hoạ sĩ Văn Giáo giới thiệu về cuốn sách giới thiệu nhiều tác phẩm của bố mình.
“Có thời gian, bố tôi Nam tiến cùng họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung. Việc đi nhiều nơi, quan sát nhiều thứ đã cho ông nhiều trải nghiệm để sáng tác nhiều bức tranh đẹp.
Với nguồn cảm hứng sáng tạo vô tận về Bác Hồ, không ít tác phẩm của bố tôi đã nhận được đánh giá cao của công chúng”, hoạ sĩ Văn Đức kể về bố.
Thủ tướng Phạm Văn Đồng khi đó là đại diện Chính phủ Trung ương ở Nam Trung Bộ cũng đã khẳng định về tài năng của nam hoạ sĩ và đồng nghiệp: “Trên mặt trận văn hóa, họa sĩ Đỗ Cung và Văn Giáo là những chiến sĩ tiên phong”.
Vào các năm 1963-1965, họa sĩ nhiều lần về Pác Bó (Cao Bằng) để tìm cảm hứng sáng tác. Sau đó, ông có các tác phẩm như: Nắm đất Tổ quốc, Bác về Tân Trào, Bác Hồ dịch sử Đảng…
Họa sĩ Văn Giáo đã tập trung sáng tác theo chủ đề Bác Hồ với quê hương và hình thành một phòng tranh được công bố vào năm 1980 nhân kỷ niệm 90 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Đây là một triển lãm công phu, xúc động bởi họa sĩ Văn Giáo đã dành hết công sức khắc họa hình tượng Bác từ ký ức đến hiện tại. Xúc động nhất là tranh Bác về thăm quê với ngôi nhà lá đơn sơ, nét mặt bồi hồi xúc động của Bác.
Hay bộ tranh Đường mang tên Bác của họa sĩ cũng là những sáng tạo đặc biệt để tôn vinh hình ảnh Bác Hồ, được thực hiện vào mùa hè năm 1974.
Chân dung tự hoạ của hoạ sĩ Văn Giáo.
Chất liệu mà họa sĩ Văn Giáo xử lý nhuần nhuyễn nhất chính là bột màu. Tranh bột màu của Văn Giáo không chỉ là sở trường mà đã trở thành một thương hiệu mang tên ông.
Bởi thế, khi nhắc đến Văn Giáo, người trong nghề nghĩ ngay đến vẽ bột màu, cũng như nhắc đến Nguyễn Gia Trí là vẽ sơn mài, Nguyễn Phan Chánh là vẽ lụa, Tô Ngọc Vân thì nổi tiếng với vẽ sơn dầu.
Khi phóng viên Dân trí hỏi: “Trong hơn 100 bức tranh liên quan đến Bác Hồ, bố anh có từng kể, ông thích tác phẩm nào nhất không?”.
Hoạ sĩ Văn Đức nói: “Với một người họa sĩ, những bức tranh chưa vẽ mới là những tác phẩm đỉnh cao. Khi sáng tác, bố tôi mang cả tâm huyết, tình cảm vào trong tác phẩm nên với ông, tác phẩm nào cũng thú vị mang nhiều màu sắc đặc biệt”.
Vào năm 2016, nhân dịp 100 năm Ngày sinh và 20 năm Ngày mất của ông Văn Giáo, gia đình và bạn bè đã dày công tìm kiếm, sưu tầm để xuất bản một tuyển tập tranh hoàn chỉnh và một triển lãm tranh mang tên Văn Giáo trên những nẻo đường.
“Cuốn sách gồm những tác phẩm tiêu biểu của bố tôi. Những bức tranh, tư tưởng của ông để lại là di sản lớn mà chúng tôi luôn gìn giữ”, hoạ sĩ Văn Đức nói.
Theo ông Đức, hoạ sĩ Văn Giáo đã có hơn 100 bức tranh về hình tượng Bác Hồ.
Vào tháng 8/2023, ông Đoàn Văn Đức – một người sở hữu tranh của Văn Giáo – cùng với ông Văn Đức đã trao ba bức tranh của hoạ sĩ tài năng cho Bảo tàng Hồ Chí Minh.
Đó là các tác phẩm: Bác Hồ viết Tuyên ngôn độc lập (1974), chất liệu sơn dầu, do ông Đoàn Văn Đức hiến tặng. Hai tác phẩm: Phác thảo Bác Hồ viết Tuyên ngôn độc lập (1971), chất liệu màu nước, Giải đi sớm (1977), chất liệu bột màu khô do họa sĩ Nguyễn Văn Đức và gia đình hiến tặng cho Bảo tàng Hồ Chí Minh để các tác phẩm được bảo quản và phát huy giá trị một cách tốt nhất.
Ngoài vẽ tranh về Bác Hồ, Văn Giáo còn nổi tiếng là một họa sĩ vẽ tranh phong cảnh quê hương. Có thời gian, ông đi từ Bắc vào Nam để tìm đề tài, ghi lại những thời khắc lịch sử của đất nước, phong cảnh của quê hương.
Ông có nhiều tác phẩm đẹp khi vẽ bằng phương pháp trực hoạ. Nhờ biết xử lý ánh sáng tinh tế mà các tác phẩm ấy đều là những bức tranh được nhiều người trầm trồ, thán phục. Đó cũng là những tác phẩm hội họa tiêu biểu cho nền Mỹ thuật Việt Nam.
Bức tranh “Bác Hồ dịch sử Đảng” của hoạ sĩ Văn Giáo.
Họa sĩ Văn Giáo (1916-1996) là một trong những họa sĩ thuộc thế hệ đầu của nền hội họa Cách mạng Việt Nam. Ông là người đầu tiên vẽ trực tiếp chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh vào tháng 10/1945.
Văn Giáo sáng tác phần lớn vào chủ đề Hồ Chủ tịch, từ hành trình bôn ba tìm đường cứu nước đến tinh thần vì nước vì dân của Người. Ông ghi dấu ấn vào lịch sử mỹ thuật cách mạng Việt Nam với nhiều bức tranh giá trị về Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Source link: https://dantri.com.vn/giai-tri/tiet-lo-thu-vi-ve-hoa-si-dau-tien-ve-truc-tiep-bac-ho-20250831212831152.htm
