HLV Mai Đức Chung, NSND Xuân Bắc dự Đại hội thi đua yêu nước của Bộ Văn hóa

Những bước đột phá mang nhiều dấu ấn của ngành

Mới đây, Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) đã ban hành văn bản về việc thực hiện nhiệm vụ phục vụ Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ IV.

Đây là sự kiện trọng đại, tổng kết phong trào thi đua giai đoạn 2021-2025, đồng thời khởi lên khí thế mới cho chặng đường 2025-2030.

Trong 5 năm qua, phong trào thi đua yêu nước của Bộ VH-TT&DL đã trở thành hành động cụ thể trên khắp các lĩnh vực.

Ở cơ sở, phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa được nhân rộng tại hầu hết các tỉnh, thành phố. Đến nay, cả nước đã có hơn 70% thôn, bản, tổ dân phố đạt chuẩn văn hóa, góp phần nâng cao đời sống tinh thần, gìn giữ phong tục, tập quán tốt đẹp và lan tỏa tinh thần cộng đồng.

Đặc biệt, việc UNESCO công nhận các Di sản văn hóa, thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long – Quần đảo Cát Bà (9/2023), Quần thể di tích, cảnh quan Yên Tử, Vĩnh Nghiêm, Côn Sơn – Kiếp Bạc và Di sản liên quốc gia Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô (Lào – 7/2025) nâng tổng số Di sản văn hóa, thiên nhiên thế giới ở Việt Nam lên con số 9, khẳng định giá trị vượt trội toàn cầu của văn hóa và thiên nhiên Việt Nam.

Bên cạnh đó, nhiệm kỳ này ghi dấu ấn với bộ sưu tập của nhạc sĩ Hoàng Vân được UNESCO ghi danh là Di sản tư liệu thế giới. Cùng với 3 Di sản tư liệu khu vực châu Á – Thái Bình Dương (Bia ma nhai tại danh thắng Ngũ Hành Sơn, Đà Nẵng; Văn bản Hán Nôm làng Trường Lưu, Hà Tĩnh (1689-1943); Những bản đúc nổi trên chín đỉnh đồng ở Hoàng cung Huế) nâng tổng số Di sản tư liệu của Việt Nam được UNESCO ghi danh lên con số 11 di sản.

Công tác xếp hạng di tích cũng đạt bước tiến lớn, trình Thủ tướng xếp hạng 25 di tích quốc gia đặc biệt (trong tổng số 144 di tích) và quyết định xếp hạng 110 di tích quốc gia (tổng cộng 3.661 di tích). Hoạt động khảo cổ được đẩy mạnh với 194 giấy phép thăm dò, khai quật.

Đáng chú ý, nhiều di tích sau tu bổ, tôn tạo đã trở thành sản phẩm văn hóa đặc thù, điểm đến du lịch hấp dẫn, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế địa phương, tạo việc làm cho hàng vạn lao động.

Tính đến tháng 5/2025, cả nước đã kiểm kê gần 70.000 di sản văn hóa phi vật thể, trong đó 271 di sản được đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Hệ thống bảo tàng cũng phát triển vượt bậc với 204 bảo tàng (127 công lập, 78 ngoài công lập) lưu giữ trên 4 triệu hiện vật. Bộ đã trình Thủ tướng công nhận 112 bảo vật quốc gia, nâng tổng số bảo vật được bảo hộ đặc biệt lên 327 hiện vật, nhóm hiện vật.

Công tác gia đình đạt nhiều kết quả ấn tượng: 12.389 mô hình phòng chống bạo lực gia đình, 29.719 câu lạc bộ phát triển bền vững, 39.094 nhóm phòng chống bạo lực gia đình, 50.068 địa chỉ tin cậy cộng đồng, cùng 23.702 đường dây nóng trên toàn quốc.

Hoạt động thư viện được chú trọng đầu tư, hiện đại hóa. Hơn 100 thư viện cấp tỉnh, huyện và đại học được xây mới, trang thiết bị hiện đại, đáp ứng nhu cầu học tập, nghiên cứu, giải trí của nhân dân, góp phần nâng cao dân trí và thúc đẩy xã hội học tập.

Sự đa dạng và giàu bản sắc văn hóa các dân tộc thiểu số được Bộ VH-TT&DL quan tâm đặc biệt. Bộ đã ban hành 1 thông tư và triển khai nhiều Đề án tiêu biểu như: Bảo tồn, phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch giai đoạn 2021-2030; tổ chức định kỳ ngày hội, liên hoan văn hóa, thể thao và du lịch các dân tộc theo khu vực và toàn quốc đến năm 2035.

Đồng thời, dự án chuyển đổi số nhằm bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của 54 dân tộc Việt Nam đã được triển khai, tạo môi trường giáo dục, tra cứu và phát triển du lịch tại Làng Văn hóa, Du lịch các dân tộc Việt Nam.

Những hoạt động này không chỉ giữ gìn di sản mà còn thúc đẩy giao lưu, hiểu biết, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Lĩnh vực điện ảnh có bước chuyển mình quan trọng với Luật Điện ảnh năm 2022, 2 nghị định, 7 thông tư và 6 quyết định được ban hành.

Bộ đã tổ chức hiệu quả các tuần phim, đợt phim kỷ niệm các ngày lễ lớn; thành lập tổ kiểm tra phim trên không gian mạng, đã phân loại 197 phim (1.413 tập), tiếp nhận 646 thông báo phim phổ biến, xử lý và số hóa 455 hồ sơ.

Bộ cũng đặt hàng sản xuất 22 chương trình phim phục vụ đồng bào miền núi, vùng sâu vùng xa, triển khai kế hoạch đặt hàng sản xuất phim giai đoạn 2021-2026 và tổ chức thành công nhiều kỳ liên hoan phim, giúp điện ảnh Việt Nam khẳng định vị thế, tham gia nhiều mạng lưới điện ảnh châu Á.

Trong khi đó, mỹ thuật và nhiếp ảnh tiếp tục phát triển sôi động. Bộ đã ban hành quy hoạch xây dựng công trình tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh giai đoạn 2025-2030, tầm nhìn 2045; tổ chức các trại sáng tác, triển lãm, giúp nghệ sĩ tiếp cận sự kiện lớn, công bố tác phẩm mới.

Mỗi năm, cả nước có hơn 1.000 cuộc triển lãm mỹ thuật, nhiếp ảnh, góp phần giới thiệu văn hóa, nghệ thuật Việt Nam ra thế giới, tăng cường giao lưu, hợp tác quốc tế.

Đặc biệt, dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9, Triển lãm thành tựu đất nước do Bộ VH-TT&DL là cơ quan thường trực tổ chức từ ngày 28/8-15/9, đã trở thành sự kiện văn hóa, chính trị quan trọng, thu hút gần 10 triệu lượt khách tham quan.

Sự kiện tiếp tục ghi dấu ấn mạnh mẽ về quan điểm, mọi hoạt động văn hóa đều xuất phát từ nhân dân và phục vụ nhân dân.

Nhằm bảo vệ quyền lợi sáng tạo, Bộ VH-TT&DL đã tham mưu xây dựng nội dung Luật sửa đổi, bổ sung Luật Sở hữu trí tuệ năm 2022 (phần quyền tác giả, quyền liên quan), trình Chính phủ ban hành 1 nghị định và Bộ trưởng ban hành 2 thông tư.

Giai đoạn 2021-2026, Việt Nam gia nhập 3 điều ước quốc tế về quyền tác giả, gia hạn 1 điều ước, đồng thời tham gia đàm phán quyền tác giả trong 3 hiệp định Thương mại tự do. Từ 1/1/2021 đến 8/5/2025, đã cấp 46.724 giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan.

Công nghiệp văn hóa đang trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, tốc độ tăng trưởng số cơ sở kinh tế hoạt động trong lĩnh vực này đạt 7,2%/năm, lực lượng lao động tăng 7,4%/ năm, cho thấy sức bật mạnh mẽ của các ngành sáng tạo, từ xuất bản, âm nhạc, điện ảnh đến thiết kế, trò chơi điện tử.

Trong thể thao, phong trào rèn luyện theo gương Bác Hồ thu hút hàng triệu người dân tham gia, với hơn 30% dân số thường xuyên luyện tập thể dục, thể thao.

Thể thao thành tích cao cũng ghi dấu ấn đậm nét: Việt Nam đứng nhất toàn đoàn tại SEA Games 31 và 32, giành nhiều huy chương quý giá tại ASIAD 19.

Đặc biệt, lần đầu tiên trong lịch sử, đội tuyển bóng đá nữ quốc gia góp mặt tại World Cup 2023, khẳng định vị thế của thể thao Việt Nam trên đấu trường thế giới.

Bộ cũng ban hành hơn 120 văn bản quy phạm pháp luật, hoàn thiện chiến lược phát triển văn hóa, thể thao, du lịch đến năm 2030, tầm nhìn 2045, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững.

Tôn vinh 300 gương mặt nghệ sĩ, vận động viên tiêu biểu dự Đại hội

Tất cả những thành tựu trên đều gắn liền với việc triển khai sâu rộng phong trào thi đua yêu nước. Phong trào đã trở thành chất keo kết nối các cấp, các ngành, khơi dậy tinh thần trách nhiệm, sáng tạo của đội ngũ cán bộ, nghệ sĩ, nhà quản lý và toàn xã hội.

Các phong trào thi đua đã cụ thể hóa tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, đưa văn hóa thực sự trở thành nền tảng tinh thần của xã hội, là động lực phát triển bền vững.

Theo đó, Đại hội thi đua yêu nước của Bộ VH-TT&DL lần thứ IV sẽ được tổ chức vào ngày 25/9 tại Hà Nội, quy tụ hơn 300 đại biểu tiêu biểu với những câu chuyện sống động về nghị lực và cống hiến.

Theo Bộ VH-TT&DL, các đại biểu được lựa chọn đều đáp ứng tiêu chí: Chấp hành tốt chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước; gương mẫu, đi đầu trong học tập, lao động, công tác; tích cực tham gia các phong trào thi đua; có nhiều sáng kiến đem lại hiệu quả thiết thực, đóng góp vào sự phát triển của cơ quan, đơn vị.

Trong giai đoạn 2020-2024, các cá nhân này liên tục hoàn thành tốt nhiệm vụ, trong đó có ít nhất 2 lần hoàn thành xuất sắc.

Ở đó có huấn luyện viên Mai Đức Chung, người thầm lặng đưa đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam viết nên kỳ tích World Cup; vận động viên điền kinh Nguyễn Thị Oanh, “cô gái vàng” băng băng về đích trong những chặng đua đầy thử thách, trở thành niềm tự hào của điền kinh Việt Nam; vận động viên cử tạ Lại Gia Thành, giành nhiều huy chương vàng quốc tế, góp phần khẳng định vị thế thể thao Việt.

Trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật, NSND Nguyễn Tiến Dũng vẫn miệt mài giữ lửa sân khấu múa rối, góp phần đưa loại hình nghệ thuật truyền thống đến gần hơn với công chúng trẻ; NSND Xuân Bắc không chỉ sáng tạo trên sân khấu mà còn tích cực trong công tác quản lý, quảng bá văn hóa; nhiều nghệ nhân dân gian, cán bộ văn hóa cơ sở cũng được vinh danh vì những đóng góp bền bỉ trong gìn giữ bản sắc.

Ở lĩnh vực du lịch, những gương mặt trẻ như sinh viên Đoàn Ngọc Ánh, đại diện thế hệ mới thể hiện khát vọng cống hiến thông qua các sáng kiến quảng bá du lịch số, khẳng định vai trò của thanh niên trong sự nghiệp phát triển ngành.