Vụ sát hại 3 người ở Đồng Nai: Chuyên gia tâm lý nói gì?

Nghi phạm nghiện game nặng

Chiều 6/10, Công an tỉnh Đồng Nai tổ chức buổi họp báo thông tin về kết quả điều tra vụ án đặc biệt nghiêm trọng “Giết người, cướp tài sản” xảy ra ngày 2/10 tại xã Đak Nhau, làm 3 người tử vong. 

Theo lời khai ban đầu, cơ quan chức năng chưa xác định nghi phạm Lê Sỹ Tùng (33 tuổi, ngụ thị xã Phước Long, Bình Phước cũ) có nghiện game hay không, song người này thừa nhận từng chơi game khi còn học cấp 3.

Lý do sát hại 3 người ở cơ sở thu mua nông sản Thiên Hạnh được nghi phạm khai là “thực hiện nhiệm vụ mà trong game giao cho người chơi”.

Khi gây án, Lê Sỹ Tùng dùng túi vải để hứng vỏ đạn, không cho rơi xuống đất nhằm tránh để lại dấu vết, gây khó khăn cho cơ quan điều tra.

Kết quả xác minh cho thấy Lê Sỹ Tùng có tình trạng sức khỏe bình thường. Qua quá trình đấu tranh, Công an tỉnh Đồng Nai xác định Tùng là người thực hiện hành vi giết người, cướp tài sản.

Ý kiến từ chuyên gia tâm lý

Trao đổi với phóng viên Dân trí, thạc sĩ (ThS) Hoàng Quốc Lân – chuyên gia tâm lý lâm sàng cho biết, nghiện game hiện nay trải rộng ở nhiều nhóm tuổi khác nhau, nhưng phổ biến nhất vẫn là lứa tuổi vị thành niên và thanh niên, giai đoạn tâm sinh lý còn nhiều biến động. 

Tuy nhiên, ảnh hưởng của game không chỉ dừng lại ở giới trẻ mà còn ở người trưởng thành, đặc biệt là những người sống cô lập, chịu áp lực hoặc có sẵn rối loạn tâm lý nền.

“Từ một thú vui giải trí, game có thể trở thành cánh cửa dẫn đến thế giới ảo, nơi người chơi dần đánh mất khả năng phân biệt thật giả, đúng sai”, ông Lân cho biết.

Nghiện game, hay còn gọi là “Rối loạn chơi game” (Gaming Disorder) được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) chính thức công nhận là một chứng bệnh tâm thần vào năm 2018.

Theo WHO, “Rối loạn chơi game” được đặc trưng bởi kiểm soát hành vi chơi game kém, dẫn đến “tổn hại đáng kể về mặt chức năng cá nhân, gia đình, học tập, công việc hoặc các lĩnh vực quan trọng khác”.

ThS Lân cho biết nghiện game là một rối loạn hành vi đặc thù, nơi người chơi bị cuốn vào chuỗi phản ứng thưởng – phạt của trò chơi khiến não bộ tái lập hệ thống nhận thức. 

“Khi dopamine (chất dẫn truyền thần kinh tạo cảm giác hưng phấn) được tiết ra quá mức trong quá trình chơi, não bắt đầu học rằng hoàn thành nhiệm vụ”, vị chuyên gia này phân tích. 

Theo ThS Lân, đó là lý do vì sao game dễ gây nghiện. Mỗi lần thắng trận hay lên cấp, não nhận được một liều dopamine khiến người chơi cảm thấy thành công và được công nhận. Đặc biệt, là những trò chơi có yếu tố bạo lực, nhập vai. 

Thế giới ảo, nhưng bi kịch là thật

Theo vị chuyên gia, khi sự kích thích này lặp lại trong thời gian dài, một người nghiện game nặng, có thể xem mọi hành vi ngoài đời là phần mở rộng của “nhiệm vụ” trong đầu mình.

Một số người tin rằng mình đang sống trong “thế giới nhiệm vụ”. Khi trạng thái này kéo dài, họ dần mất khả năng nhận biết hậu quả thật, dẫn đến hành vi bạo lực hoặc tự gây hại.

“Vấn đề nằm ở chỗ, khi ranh giới giữa ảo và thật bị xóa nhòa, người chơi có thể đánh mất khả năng nhận diện thực tại.

Có người tin rằng hành động bạo lực trong game chỉ là thực hiện nhiệm vụ, rồi dần chuyển hóa sang hành vi ngoài đời mà không nhận ra hậu quả pháp lý và đạo đức.

Đây là biểu hiện của rối loạn kiểm soát xung động, khi cảm xúc bị dồn nén, người chơi dễ bộc phát, gây hấn hoặc có hành vi bạo lực như đập phá, đánh nhau, chửi bới.  

Điều đáng lo ngại là các giá trị đạo đức và chuẩn mực xã hội cũng có thể bị biến dạng. Người nghiện game nặng thường giảm khả năng cảm nhận tội lỗi, thiếu đồng cảm và coi hành vi bạo lực là bình thường”, ThS Lân giải thích

Trong quá trình tư vấn lâm sàng, chuyên gia này cho biết đã gặp nhiều trường hợp người nghiện game nặng có hành vi mất kiểm soát: từ nạp tiền ảo quá mức, chửi bới, đến tấn công người thân khi bị ngăn cản chơi.

“Khi tỉnh táo trở lại, họ thường rơi vào trạng thái hoảng loạn, sợ hãi và hối hận”, ông nói.

Theo báo cáo của DataReportal 2024, Việt Nam có hơn 47,5 triệu người chơi game, chiếm khoảng 48% dân số.

Đáng chú ý, thời gian trung bình dành cho game trên thiết bị di động của người dùng Việt lên đến 3,9 giờ/ngày, cao hơn mức trung bình khu vực Đông Nam Á.

Chuyên gia khuyến nghị, để phòng ngừa, cần thiết lập ranh giới thời gian chơi game rõ ràng, khuyến khích người trẻ vận động thể chất, giao tiếp xã hội  và chú ý sớm các dấu hiệu rối loạn cảm xúc như trầm lặng, cô lập, nói năng bất thường.

“Với người trưởng thành, đặc biệt trong bối cảnh thất nghiệp, căng thẳng hoặc cô đơn, game có thể là hình thức giải tỏa tạm thời nhưng cũng là con dao hai lưỡi nếu không được kiểm soát”, ông Lân nhận định.