Từ vụ Ngân 98: Những độc chất ẩn mình trong viên thuốc giảm cân trôi nổi

“Đừng đánh đổi trái tim lấy vài con số trên cân”, đó là lời cảnh báo của ThS.BS Đoàn Dư Mạnh, thành viên Hội Bệnh mạch máu Việt Nam, sau khi Võ Thị Ngọc Ngân (thường gọi là Ngân 98) bị khởi tố vì sản xuất và buôn bán thực phẩm chức năng chứa chất cấm.

Theo kết quả điều tra, Ngân 98 đã lợi dụng hình thức “hàng tặng kèm” để phát tán sản phẩm “viên collagen rau củ” không có hồ sơ công bố, chứa sibutramin và phenolphthalein. Các viên này được giới thiệu là “hỗ trợ giảm cân, đẹp da” khi dùng chung với liệu trình chính.

Sự việc khiến dư luận đặt câu hỏi: Bao nhiêu người đang vô tình nạp độc chất vào cơ thể mỗi ngày, dưới danh nghĩa “thuốc giảm cân”, “viên làm đẹp”, “collagen rau củ”?

Theo BS Mạnh, đây không chỉ là vụ việc riêng lẻ, mà là một hồi chuông cảnh báo về những bóng ma hóa chất ẩn mình sau lớp vỏ lấp lánh của thị trường giảm cân trôi nổi.

Chuyên gia này cũng chỉ ra một số loại hóa chất có thể được trà trộn vào các loại thuốc giảm cân trôi nổi, không rõ nguồn gốc để làm tăng hiệu quả ép cân nhưng lại gây ra vô số hệ lụy cho cơ thể.

Sibutramin

Sibutramin từng được dùng trong thuốc giảm cân vì giúp người dùng cảm thấy nhanh no. Tuy nhiên, cơ chế này cũng đồng thời khiến tim đập nhanh, mạch máu co lại và huyết áp tăng cao, đẩy hệ tim mạch vào tình trạng quá tải.

“Điều đáng sợ là nhiều người tưởng mình khỏe mạnh, nhưng tim đang phải làm việc cật lực. Chỉ cần vài tuần sử dụng sibutramin, thành mạch đã có thể bị tổn thương nghiêm trọng mà người dùng không hề hay biết”, BS Mạnh cảnh báo.

Từ năm 2010, hoạt chất này đã bị Mỹ và châu Âu cấm tuyệt đối sau khi nghiên cứu cho thấy nguy cơ biến cố tim mạch tăng tới 16% ở người sử dụng.

Phenolphthalein

Cùng bị phát hiện trong sản phẩm của Ngân 98, phenolphthalein vốn chỉ là chất chỉ thị pH trong phòng thí nghiệm và từng có trong thuốc nhuận tràng trước khi bị loại bỏ vì nguy cơ gây ung thư và đột biến gen.

Khi bị trộn lén vào viên giảm cân, phenolphthalein kích thích nhu động ruột mạnh, gây tiêu chảy, mất nước và rối loạn điện giải. Nghiêm trọng hơn, nó làm giảm kali máu, nguyên nhân có thể khiến tim đập loạn nhịp, thậm chí ngừng tim đột ngột.

“Điều nguy hiểm là người dùng nghĩ rằng mình đang ‘thải độc’, đang ‘đào thải mỡ’, nhưng thực tế cơ thể đang mất dần cân bằng sinh học. Cảm giác nhẹ nhõm sau khi dùng chính là tín hiệu cơ thể bị kiệt sức”, BS Mạnh cho biết.

Fluoxetine

Fluoxetine là hoạt chất trong thuốc điều trị trầm cảm, nhưng đã nhiều lần bị phát hiện trộn vào viên giảm cân để tạo cảm giác no, giảm thèm ăn.

Tuy nhiên, đây là thuốc hướng thần, chỉ được sử dụng khi có chỉ định và theo dõi của bác sĩ chuyên khoa tâm thần.

“Fluoxetine có thể khiến người dùng bồn chồn, mất ngủ, lo âu hoặc rối loạn cảm xúc. Đáng lo ngại là khi kết hợp với các chất kích thích khác, nó có thể gây hội chứng serotonin, một biến chứng nguy hiểm có thể đe dọa tính mạng”, BS Mạnh giải thích.

Không ít người sau khi ngừng thuốc rơi vào tình trạng trầm cảm, mất ngủ kéo dài hoặc rối loạn hành vi mà không hiểu nguyên nhân. “Họ chỉ nghĩ mình đang uống viên giảm cân tự nhiên, trong khi thực tế là đang sử dụng thuốc điều trị bệnh lý tâm thần”, BS Mạnh nói.

Furosemide

Furosemide là thuốc lợi tiểu mạnh, thường dùng trong điều trị suy tim, suy thận. Tuy nhiên, trong các viên giảm cân trôi nổi, nó bị lợi dụng để tạo hiệu ứng “sụt cân nhanh” bằng cách ép cơ thể đào thải nước.

Theo BS Mạnh, furosemide thường dùng để điều trị phù, tăng huyết áp. Tuy nhiên, sử dụng hoạt chất này không theo chỉ định của bác sĩ sẽ có thể đối mặt với biến chứng mất kali do tăng thải cả kali, dùng nhiều có thể suy thận ngừng tim.

DMAA

DMAA (1,3-dimethylamylamine) thực chất là một chất kích thích thần kinh trung ương. DMAA khiến người dùng cảm thấy tỉnh táo, tràn năng lượng và giảm cảm giác đói, nhưng đi kèm là tim đập nhanh, huyết áp tăng cao và nguy cơ đột quỵ.

Theo BS Mạnh, tại nhiều nước, DMAA đã bị cấm lưu hành từ lâu sau hàng loạt ca tử vong liên quan đến việc sử dụng thực phẩm thể thao, thực phẩm giảm cân có chứa chất này.