Nhiều người trẻ đột tử, chuyên gia khuyến cáo thay đổi lối sống

Số ca mắc bệnh tim mạch tăng gấp đôi trong 30 năm

Tại hội nghị khoa học Tim mạch Toàn quốc 2025 với Chủ đề: “Tim mạch học trong kỷ nguyên mới: Đột phá trong chẩn đoán và điều trị”, diễn ra trong hai ngày 18-19/10 tại Hà Nội, GS.TS Phạm Mạnh Hùng cho biết, bệnh tim mạch là thách thức trên toàn cầu cũng như tại Việt Nam.

Số ca mắc bệnh tim mạch tăng gấp đôi trong 30 năm qua và vẫn là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong. 

“Trong ba thập kỷ qua, 70% tổng số ca tử vong toàn cầu là do bệnh không lây nhiễm, trong đó số ca mắc bệnh tim mạch trên toàn cầu đã tăng gấp đôi, vượt 500 triệu người. Mỗi năm, gần 19 triệu người tử vong vì bệnh tim mạch, tương đương hơn 30% tổng số ca tử vong toàn cầu”, GS Hùng thông tin.

Tại Việt Nam, gánh nặng bệnh tim mạch cũng đang gia tăng nhanh chóng. Các bệnh lý do xơ vữa động mạch hiện chiếm tới 65% tổng số ca bệnh, trong đó bệnh mạch vành và đột quỵ tiếp tục là hai nguyên nhân hàng đầu gây tử vong, với khoảng 200.000 ca tử vong mỗi năm, tương đương 1/3 tổng số ca tử vong toàn quốc.

Ngay với bệnh tăng huyết áp, tỷ lệ người Việt Nam bị tăng huyết áp đã tăng từ khoảng 15% vào năm 2010 lên khoảng 25-30%.

Điều này được giải thích bởi sự thay đổi lối sống, gia tăng các yếu tố nguy cơ như béo phì, ít vận động, chế độ ăn uống không lành mạnh, và ô nhiễm môi trường. Thách thức trong điều trị tăng huyết áp, là chỉ khoảng một nửa số bệnh nhân được phát hiện, và trong số đó, chỉ khoảng 30-50% đạt được mục tiêu điều trị.

Theo GS Hùng, tăng huyết áp cũng có xu hướng trẻ hóa. Dù đã có nhiều tiến bộ trong điều trị, việc kiểm soát tăng huyết áp vẫn còn nhiều thách thức. Cần tập trung vào các biện pháp phòng ngừa bằng cách kiểm soát các yếu tố nguy cơ, đồng thời tiếp tục phát triển và ứng dụng các kỹ thuật chẩn đoán và điều trị mới.

Cần tập trung vào phòng ngừa nguy cơ mắc bệnh

Theo chuyên gia này, thời gian qua ghi nhận nhiều ca đột tử ở người trẻ. “Một người chết đột ngột thì gần như là 90% là do nguyên nhân về tim. Những ca đột tử ở người trẻ, liên quan rất nhiều đến các yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, béo phì, ít vận động và cả stress. Phải kiểm soát được các yếu tố nguy cơ này để giảm nguy cơ đột tử.

“Việc kiểm soát các yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, béo phì, ít vận động, hút thuốc lá, căng thẳng, và ô nhiễm môi trường là vô cùng quan trọng. Nếu các yếu tố này được kiểm soát tốt, có thể ngăn ngừa được khoảng 80% các bệnh tim mạch”, GS Hùng thông tin.

Vì thế, chuyên gia khuyến cáo người dân hãy thay đổi lối sống, vận động hàng ngày, ăn uống khoa học, giảm bia rượu, tránh xa thuốc lá, kiểm soát các yếu tố làm tăng nguy cơ stress…

GS Hùng nêu lên thực trạng, hầu hết quốc gia trên thế giới trong đó có Việt Nam vẫn tập trung hơn vào điều trị bệnh nhân tim mạch giai đoạn muộn, thay vì phòng ngừa nguyên phát và tiên phát.

Để giảm gánh nặng bệnh tim mạch, cần một chiến lược phòng ngừa toàn cầu tích hợp, bao gồm: Phòng ngừa từ tuổi thơ, qua giáo dục sức khỏe cộng đồng; thúc đẩy chính sách toàn cầu giảm yếu tố nguy cơ: giảm muối, loại bỏ chất béo trans, kiểm soát ô nhiễm, hạn chế thực phẩm siêu chế biến.

Ứng dụng công nghệ tiên tiến như phân tích dữ liệu và tính toán nguy cơ cá thể hóa, liệu pháp gen (siRNA, CRISPR) cho nhóm nguy cơ cao; tăng cường hợp tác quốc tế, bao gồm tổ chức nghề nghiệp như Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), các hiệp hội quốc tế, khu vực và của các nước về tim mạch; xây dựng hệ thống chăm sóc sức khỏe công bằng và bền vững, ưu tiên dự phòng, không chỉ điều trị khi có bệnh.

Hội nghị Tim mạch Toàn quốc 2025 quy tụ hơn 1.800 đại biểu, gồm các giáo sư, chuyên gia đầu ngành, bác sĩ, nhà nghiên cứu, học viên, với 92 phiên khoa học chuyên đề và 352 bài báo cáo chuyên sâu, bao quát hầu hết các lĩnh vực của tim mạch học hiện đại.

Các phiên hội thảo khoa học truyền thống bao phủ các nội dung cập nhật của các phân ngành sâu như: Tim mạch can thiệp, nội khoa, tim mạch học hình ảnh, điện sinh lý, suy tim, tăng huyết áp, dự phòng tim mạch, phẫu thuật tim và hồi sức tim mạch…

Nhiều chủ đề cập nhật các xu hướng mới của phát triển khoa học như: Ứng dụng AI trong tim mạch; công nghệ gen và tế bào; các can thiệp ít xâm lấn; các giải pháp toàn diện trong quản lý bệnh tim mạch; các mô hình y học chính xác, cá thể hoá trong điều trị bệnh tim mạch…

Hội nghị cũng thể hiện rõ sứ mệnh và cam kết của Hội Tim mạch học Việt Nam trong việc đồng hành cùng cộng đồng y khoa, chung tay vì một tương lai trái tim khỏe mạnh hơn cho người dân Việt Nam.