“Ở bản Lìm có ông Hà Văn Thanh, người nổi tiếng với khả năng bơi lội và lặn tuyệt vời, cùng tinh thần dũng cảm và sẵn lòng hy sinh bản thân để cứu người gặp nạn. Người dân trong bản ví ông Thanh như một con rái cá,” ông Vi Văn Thanh, Phó Chủ tịch UBND xã Châu Phong, Quỳ Châu, Nghệ An, cho biết. Từ lời giới thiệu của ông Vi Văn Thanh, chúng tôi đã tìm về bản Lìm để gặp ông Hà Văn Thanh (sinh năm 1975), người được biết đến với cái tên “Thanh rái cá”.
Mở Đầu
Nhà ông Thanh nằm lưng chừng đồi, nhìn ra dòng khe Lìm trong vắt, lững lờ chảy. Ông Lữ Văn Tương, Trưởng bản Lìm, chia sẻ: “Dòng khe Lìm trông hiền hòa vậy thôi, nhưng vào mùa mưa lũ thì cực kỳ nguy hiểm. Chỉ cần mưa 2 tiếng, nước đã dâng ngập cầu tràn, cuồn cuộn chảy. Khi mưa tạnh, cũng phải mất 3-4 tiếng nước mới rút hết. Nếu mưa kéo dài vài ba ngày, nước có khi dâng cao hơn 5m so với mặt cầu tràn, lúc đó cả bản bị cô lập, ‘nội bất xuất, ngoại bất nhập’.”
Khu vực cầu tràn khe Lìm nguy hiểm khi xảy ra mưa lũ (Ảnh: Hoàng Lam)
Trước đây, người dân bản Lìm, bản Lầu (xã Châu Phong) và xã Châu Hoàn (Quỳ Châu) phải lội qua con khe này để đến trung tâm xã hoặc lên huyện. Vào mùa mưa lũ, nước dâng cao, người dân buộc phải đóng bè nứa, neo dây cáp để di chuyển qua khe. Điều này đã dẫn đến nhiều tình huống nguy hiểm.
Năm 2000, chiếc cầu tràn đã được xây dựng qua khe Lìm, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dân đi lại. Tuy nhiên, đây vẫn là “điểm đen” về an toàn vào mùa mưa lũ.
Nội Dung Chính
Một Người Đàn Ông “Cướp Cơm Hà Bá”
Trong những lúc nguy cấp, ông Hà Văn Thanh luôn có mặt kịp thời, cứu người an toàn. Khi được hỏi đã cứu được bao nhiêu người trong hơn 30 năm qua, ông cười ngượng nghịu: “Không nhớ được đâu, chuyện bình thường thôi mà. Ai gặp nguy hiểm mình cứu thôi, cứu xong là xong. Với lại, chủ yếu người bị nạn đều là khách vãng lai, vô tình đi qua lúc nước dâng, còn người trong bản nắm rõ dòng nước, không ai mạo hiểm khi vượt cầu tràn trong mưa lũ.”
Ông Thanh kể về một kỷ niệm đáng nhớ vào năm 2002, khi ông suýt bị nước mắt của vợ “ngăn cản” việc cứu người. Hôm đó, mưa lớn, nước khe Lìm dâng cao, cuồn cuộn đổ về. Ông Thanh nghe tiếng tri hô kêu cứu và chạy qua cầu tràn, lấy can nhựa 20 lít, lao xuống dòng nước dữ để cứu một người đàn ông đang bám vào ngọn cây. Sau nhiều phút vật lộn với dòng lũ, ông dìu người bị nạn vào bờ và được người dân hỗ trợ kéo lên. Khoảng 5 phút sau, thân cây người đàn ông bám trụ trước đó đã bị dòng lũ cuốn phăng.
Ông Hà Văn Thanh kể lại câu chuyện cứu người đàn ông bị mắc kẹt giữa dòng nước lũ (Ảnh: Hoàng Lam)
Lúc ôm can chạy xuống cầu, ông thấy vợ con đã ở đó. Nhìn thấy ông, rồi nhìn dòng lũ đang cuồn cuộn, bà ấy khóc, nhưng không dám cản ông lại bởi biết có cản cũng không được. Lúc đó, ông chỉ nghĩ đến việc cứu người thôi, không nghĩ đến việc khác.
Tấm Lòng Nhân Ái
Xem việc cứu người là lẽ đương nhiên, ông Thanh chưa từng nghĩ đến việc chờ người khác đáp ơn. Nhưng câu chuyện đôi vợ chồng trẻ năn nỉ ông nhận 20.000 đồng “ơn cứu mạng” là một kỷ niệm đẹp trong ký ức của người đàn ông này. Đó là một buổi chiều muộn giữa năm 2005, nước khe Lìm dâng cao, vượt cầu tràn sau cơn mưa xối xả. Dòng nước dâng cao hơn mặt cầu 30-40cm, từ bờ bên kia, một người đàn ông và một phụ nữ dò dẫm dắt xe máy sang, bất chấp sự cảnh báo của người dân.
Đến giữa cầu, nước đột ngột dâng cao, hai người níu chặt xe máy, đứng như chôn chân giữa cầu, hoang mang tìm kiếm sự giúp đỡ. Trước tình huống nguy hiểm, ông Thanh không chần chừ, vượt lũ ra, tiếp cận người bị nạn. Được bố con ông Thanh đưa lên vị trí an toàn, người đàn ông ướt nhẹp, vẫn chưa hết run rẩy, hoảng sợ. Anh run run mở ví, lấy tờ tiền mệnh giá 20.000 đồng khẩn khoản mong ông nhận “xem như vợ chồng em mời anh chén rượu cảm ơn cứu mạng”. Ông Thanh nhất quyết không nhận, bởi, ông cứu người đâu phải vì để nhận cảm ơn!
Kỹ Năng Và Tinh Thần Cứu Hộ
Lý giải về việc bất chấp nguy hiểm để cứu người bị nạn, ông Hà Văn Thanh cười, bảo tin tưởng vào kỹ năng và kinh nghiệm cũng như sức khỏe của bản thân. Từ nhỏ, ông Thanh đã theo bố mẹ đi quăng lưới bắt cá trên dòng khe Lìm. Kỹ năng bơi lội, lặn ngụp của ông cũng được tích lũy dần qua năm tháng. Đặc biệt, ông có khả năng lặn sâu tầm 5m, trong thời gian khoảng 1 phút 30 giây. Trời cho ông cái khả năng hơn người ấy, ông không thể để hoài phí được. Bởi vậy, việc cứu người bị vây hãm trong nước lũ hay đuối nước, ông Thanh xem như đó là điều hiển nhiên phải làm.
Ông Hà Văn Thanh: “Cứu được người là vui mừng…”.
Ông Lữ Văn Tương, Trưởng bản Lìm, cho biết, ông Thanh cứu người bị nạn từ trước khi Tổ cứu hộ, cứu nạn của bản được thành lập. Khi đã trở thành thành viên của Tổ cứu hộ, cứu nạn, ông Thanh càng nhiệt tình, trách nhiệm hơn trong việc giúp đỡ, hỗ trợ người dân mỗi khi gặp tình huống hiểm nguy.
Kết Luận
“6 thành viên của Tổ cứu hộ, cứu nạn đều có sức khỏe, có kỹ năng bơi lội, sơ cứu người bị nạn nhưng anh Thanh là người lặn giỏi nhất. Nhiều năm qua, anh đã cứu giúp nhiều người dân gặp nguy hiểm khi đi qua cầu tràn vào những ngày mưa lũ. Trong quá trình tổ hoạt động, anh Thanh luôn phát huy tinh thần dũng cảm, xả thân cứu người, đặc biệt là trong điều kiện chưa có nhiều trang bị cứu hộ cũng như đảm bảo an toàn cho các thành viên,” ông Tương nói.
Nghe trưởng bản nói, ông Thanh cười, một mực xua tay: “Tôi chỉ nghĩ cứu được người là được, họ sống là mừng thôi.”
Ông Thanh (thứ 2 từ trái qua) cùng lãnh đạo xã Châu Phong và cán bộ bản Lìm tại cầu tràn, nơi xảy ra nhiều tình huống nguy hiểm trong mùa mưa lũ (Ảnh: Hoàng Lam).
Hồi giữa năm 2024, chiếc cầu cứng bắc qua khe Lìm đã được xây dựng, cách cầu tràn bản Lìm hơn 2km. Mỗi khi có mưa lũ, chính quyền xã Châu Phong và ban cán sự bản Lìm bố trí lực lượng chốt chặn 2 đầu cầu tràn, ngăn người dân di chuyển qua đây, đồng thời hướng dẫn người dân đi vòng qua xã Châu Hoàn, đi theo hướng cầu cứng để đảm bảo an toàn.
“Không có cái cầu cứng là cũng nguy hiểm đấy. Anh em Tổ cứu hộ, cứu nạn luôn sẵn sàng trước mọi tình huống, luôn quyết tâm cao đấy, nhưng nếu được trang bị thêm các phương tiện cứu hộ, cứu nạn hoạt động sẽ tốt hơn,” ông Thanh chia sẻ.
Tài liệu tham khảo:
