Ngày 10/2, Sở Y tế TPHCM cho biết rằng việc phát triển hệ thống cấp cứu ngoại viện theo hướng chuyên nghiệp không chỉ là yêu cầu cấp bách mà còn là giải pháp chiến lược để các thành phố lớn, đông dân giải quyết các thách thức về y tế, giao thông, và đô thị hóa. Sự tăng trưởng chóng mặt về số lượng cuộc gọi cấp cứu qua tổng đài 115 ở TPHCM, tăng gấp 40 lần so với thời điểm trước năm 2013, là minh chứng rõ nét cho những nỗ lực cải thiện chất lượng dịch vụ y tế tại đây.
Số Cuộc Gọi Cấp Cứu 115 Tăng Gấp 40 Lần
Trước năm 2013, hoạt động cấp cứu ngoại viện tại TPHCM chỉ do Bệnh viện Trưng Vương đảm trách, với chỉ 5 xe cứu thương và mỗi năm tiếp nhận khoảng 5.000 cuộc gọi. Con số này quá khiêm tốn so với nhu cầu chăm sóc sức khỏe của hơn 8 triệu dân. Nhận thấy hạn chế này, ngành y tế đã kiến nghị lãnh đạo TPHCM thành lập Trung tâm Cấp cứu 115, đồng thời kêu gọi sự tham gia của các bệnh viện công lập và tư nhân dưới hình thức trạm cấp cứu vệ tinh. Xe cấp cứu ngoại viện tại Trung tâm Cấp cứu 115 TPHCM (Ảnh: Hoàng Lê).
Các Loại Hình Trạm Cấp Cứu Vệ Tinh
Trạm cấp cứu vệ tinh được chia thành ba loại hình:
- Loại hình 1: Toàn bộ nguồn nhân lực, phương tiện, và thiết bị do bệnh viện tham gia đảm trách.
- Loại hình 2: Trung tâm Cấp cứu 115 và bệnh viện phối hợp về nguồn nhân lực, phương tiện, và thiết bị.
- Loại hình 3: Toàn bộ nguồn nhân lực, phương tiện, và thiết bị do Trung tâm Cấp cứu 115 đảm trách, bệnh viện hỗ trợ cơ sở hạ tầng.
Đến nay, TPHCM đã có 44 trạm cấp cứu vệ tinh, với số lượng cuộc gọi cấp cứu qua tổng đài 115 tăng gấp 40 lần so với thời điểm năm 2013. Điều này cho thấy dịch vụ cấp cứu ngoại viện của địa phương đã tạo dựng được niềm tin với người dân.
Học Tập Mô Hình Cấp Cứu Ngoại Viện Của Thế Giới
Sở Y tế TPHCM nhận định rằng cách tiếp cận và xử lý tình huống cấp cứu tại cộng đồng đòi hỏi phải có phương pháp khoa học phù hợp với thực tiễn. Trong khoảng thời gian 2013-2017, lãnh đạo TPHCM đã tổ chức 2 đoàn công tác đến Úc để khảo sát và học tập kinh nghiệm về cấp cứu ngoại viện, xác định mô hình “paramedic” là hướng đi phù hợp. Số lượng cuộc gọi cấp cứu qua tổng đài 115 tăng gấp 40 lần so với thời điểm năm 2013 trở về trước (Ảnh: Trung tâm Cấp cứu 115).
Chuẩn Hóa Quy Chế Và Đào Tạo Chuyên Nghiệp
Sau khi tiếp thu kinh nghiệm từ Úc, ngành y tế TPHCM đã từng bước chuẩn hóa quy chế phối hợp giữa cấp cứu ngoại viện và nội viện, tăng cường sự gắn kết giữa các bệnh viện với hệ thống cấp cứu 115. Lực lượng tham gia cấp cứu ngoại viện cũng được đào tạo chuẩn hóa theo tài liệu hướng dẫn của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), Ủy ban Chữ thập đỏ Quốc tế (ICRC) và Liên đoàn Cấp cứu quốc tế (IFEM).
Bên cạnh đó, Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch đã phối hợp với trường Đại học khoa học ứng dụng Saimaa (Phần Lan) xây dựng thành công và tuyển sinh đào tạo loại hình “Điều dưỡng cấp cứu ngoại viện” (Paramedic nursing). Nhờ đó, lực lượng cấp cứu ngoại viện tại địa phương đã từng bước vượt qua nhiều rào cản, phát huy tính sáng tạo theo hướng chuyên nghiệp hơn.
Các Giải Pháp Hiệu Quả
Nhiều giải pháp cụ thể đã chứng minh hiệu quả, như: đồng phục paramedic giúp lực lượng cấp cứu thuận tiện trong nhiều môi trường phức tạp; mô hình xe cứu thương 2 bánh giúp tiếp cận người bệnh nhanh chóng hơn tại khu vực hẻm sâu, sự kiện đông người; mô hình cấp cứu tâm thần, trầm cảm… Ngành y tế TPHCM đã từng bước chuẩn hóa quy chế phối hợp giữa cấp cứu ngoại viện và nội viện (Ảnh minh họa: Hoàng Lê).
Tăng Cường Hệ Thống Điều Phối Cấp Cứu
Để đảm bảo hoạt động của toàn hệ thống cấp cứu ngoại viện được hiệu quả, từ đầu năm 2021, Trung tâm Cấp cứu 115 phối hợp với Sở Thông tin & Truyền thông TPHCM triển khai hệ thống phần mềm điều phối cấp cứu. Hệ thống này giúp tối ưu hóa quy trình tiếp nhận cuộc gọi, phân tích tình trạng cấp cứu theo thời gian thực, đồng thời tự động điều phối xe cứu thương đến các điểm phù hợp nhất. Hệ thống tổng đài 115 ở TPHCM đã từng bước chuyển đổi số (Ảnh: Trung tâm Cấp cứu 115).
Hướng Dẫn Sơ Cứu Qua Điện Thoại
Bên cạnh đó, tổng đài 115 đã triển khai các quy trình tư vấn, hướng dẫn sơ cứu qua điện thoại, vừa trấn an vừa giúp người dân có thể thực hiện được những việc nên làm trong khi chờ kíp cấp cứu đến, thậm chí có thể hướng dẫn sơ cứu từ xa. Quy trình hướng dẫn hồi sinh tim phổi, sơ cứu hóc dị vật qua điện thoại thực sự đã góp phần cứu sống nhiều bệnh nhân nguy kịch. Trong hơn 1 năm triển khai, có gần 1.500 trường hợp ngừng tuần hoàn hô hấp được hướng dẫn sơ cứu qua điện thoại, giúp tỷ lệ hồi sinh tim phổi thành công tăng thêm 11%.
Đề Án Phát Triển Hệ Thống Cấp Cứu Ngoại Viện
Ngày 26/3/2024, UBND TPHCM đã phê duyệt đề án “Phát triển hệ thống cấp cứu ngoài bệnh viện theo hướng chuyên nghiệp giai đoạn 2024-2030”. Theo đó, TPHCM đặt mục tiêu xây dựng 3 trung tâm theo quy hoạch 3 Cụm y tế chuyên sâu, gồm: Trung tâm Cấp cứu 115 tại cụm y tế chuyên sâu Tân Kiên (Bình Chánh); Trung tâm Cấp cứu 115 tại cụm y tế trung tâm; Trung tâm Cấp cứu 115 tại TP Thủ Đức.
Không dừng lại ở cấp cứu đường bộ, TPHCM sẽ tiếp tục nghiên cứu thực hiện loại hình cấp cứu đường không, đường thủy. Song song đó, hệ thống tiếp nhận và điều phối cấp cứu sẽ tiếp tục được nâng cấp theo hướng tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI), giúp phân loại ưu tiên cấp cứu, tối ưu hóa nguồn lực và dự đoán nhu cầu cấp cứu.
Luật khám bệnh chữa bệnh năm 2023 đã quy định loại hình nghề nghiệp “cấp cứu viên ngoại viện” phải có chứng chỉ hành nghề. Đây sẽ là tiền đề quan trọng trong phát triển toàn diện hoạt động cấp cứu ngoại viện, từ đào tạo đến sử dụng và tổ chức bộ máy phù hợp.
Tài liệu tham khảo:
- https://dantri.com.vn/suc-khoe/thay-gi-khi-cuoc-goi-cap-cuu-115-o-tphcm-tang-gap-40-lan-so-voi-truoc-day-20250210122318514.htm
- Báo cáo của Sở Y tế TPHCM về hệ thống cấp cứu ngoại viện.
