Bộ Chính trị vừa ban hành kết luận về việc tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 21 của Trung ương về công tác dân số trong tình hình mới. Quyết định quan trọng này mở ra hướng đi mới cho chính sách dân số, góp phần giải quyết những thách thức về dân số đang đặt ra cho đất nước.
Lý do Bộ Chính trị quyết định trên
Văn bản gửi Bộ Chính trị, Ban Bí thư (để báo cáo) và gửi Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Đảng ủy Chính phủ, Đảng ủy Quốc hội, Đảng ủy Bộ Y tế, về việc sơ kết thực hiện Nghị quyết số 21 của Trung ương về công tác dân số trong tình hình mới, và sửa đổi các quy định của Đảng và Nhà nước liên quan công tác dân số, là tiền đề cho quyết định này.
Tại phiên họp ngày 14/2 vừa qua, Bộ Chính trị đã xem xét đề nghị của Ủy ban Kiểm tra Trung ương về việc rà soát các quy định của Đảng liên quan đến việc xử lý vi phạm chính sách dân số, và báo cáo của Ban cán sự Đảng bộ Y tế về 7 năm thực hiện Nghị quyết 21 của Trung ương khóa XII.
Cụ thể, Bộ Chính trị giao Ủy ban Kiểm tra Trung ương tham mưu, sửa đổi quy định của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư liên quan đến việc xử lý vi phạm chính sách dân số và chủ động sửa đổi Hướng dẫn số 05 ngày 22/11/2022 của Ủy ban Kiểm tra Trung ương, theo hướng không xử lý kỷ luật trường hợp sinh con thứ ba trở lên. Quyết định này cũng không hồi tố những trường hợp đã bị xử lý kỷ luật trước đó.
Bộ Chính trị đồng ý không kỷ luật những trường hợp sinh con thứ ba – 1
Tác động và tầm quan trọng của quyết định
Quyết định này có ý nghĩa quan trọng trong việc tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các cặp vợ chồng trong việc sinh con, góp phần nâng cao tỷ suất sinh ở Việt Nam, giải quyết thách thức về già hóa dân số. Tỷ suất sinh của Việt Nam hiện đang ở mức 1,96, thấp hơn mức sinh thay thế lý tưởng là 2,1 con trên mỗi phụ nữ, dẫn đến sự lo ngại về giảm dân số và già hóa dân số.
Kế hoạch hành động trong thời gian tới
Bộ Chính trị giao Đảng ủy Chính phủ chỉ đạo Đảng ủy Bộ Y tế nghiên cứu, tiếp thu ý kiến để hoàn thiện kết luận của Bộ Chính trị, trình Thường trực Ban Bí thư xem xét, ban hành. Đảng ủy Quốc hội, Đảng ủy Chính phủ được giao nhiệm vụ phối hợp lãnh đạo, chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ xây dựng và trình Quốc hội thông qua Luật Dân số theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng trong năm 2025.
Trước mắt, Bộ Chính trị yêu cầu khẩn trương rà soát, sửa đổi các văn bản pháp luật có quy định về số con, hoàn thành trong quý I năm nay. Đảng ủy Chính phủ, Đảng ủy Công an Trung ương được giao nhiệm vụ xây dựng, kết nối đồng bộ dữ liệu về con người để đánh giá chính xác sự biến động về dân số.
Đề xuất của Bộ Y tế
Hồi đầu tháng 1, Bộ Y tế đã trình cấp có thẩm quyền thông qua chủ trương bãi bỏ các quy định về xử lý vi phạm chính sách dân số không còn phù hợp.
Trong dự thảo Luật Dân số, Bộ Y tế đề xuất có chính sách về duy trì mức sinh thay thế, đặc biệt trong bối cảnh mức sinh ở Việt Nam đang có xu hướng giảm liên tục. Các nhóm chính sách cơ bản trong dự thảo Luật Dân số gồm: duy trì mức sinh thay thế, giảm mất cân bằng giới tính khi sinh, thích ứng với già hóa dân số, phân bố dân số hợp lý, nâng cao sức khỏe dân số và lồng ghép các yếu tố dân số trong kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội.
Đóng góp của GS Nguyễn Thiện Nhân
GS Nguyễn Thiện Nhân (nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Bí thư Thành ủy TPHCM) là người kiên trì kiến nghị việc bỏ kỷ luật với đảng viên sinh con thứ ba, để nâng tỷ suất sinh. Ông cũng nhiều lần nêu ý kiến về việc này trên diễn đàn Quốc hội.
Kết luận
Quyết định của Bộ Chính trị về việc không xử lý kỷ luật trường hợp sinh con thứ ba là một bước tiến quan trọng trong việc nâng cao tỷ suất sinh và giải quyết vấn đề dân số. Những nỗ lực của chính phủ và các chuyên gia như GS Nguyễn Thiện Nhân chắc chắn sẽ góp phần quan trọng vào việc xây dựng một chính sách dân số phù hợp với tình hình hiện tại của Việt Nam.
