Bỏ quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của huyện, thay bằng cấp xã

Sáng 26/4, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Theo Bộ trưởng Tư pháp Nguyễn Hải Ninh, việc xây dựng Luật nhằm thể chế hóa chủ trương tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp (cấp tỉnh và cấp xã).

Thông tin về nội dung sửa đổi, Bộ trưởng Tư pháp cho biết dự thảo Luật bỏ thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của HĐND, UBND cấp huyện và thay thế bằng thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của HĐND, UBND cấp xã.

Dự thảo luật cũng sửa đổi quy định HĐND cấp tỉnh ban hành nghị quyết để quy định về chính sách, biện pháp nhằm phát triển kinh tế – xã hội, ngân sách, quốc phòng, an ninh ở địa phương…

Ngoài những nội dung sửa đổi, Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh cho biết dự thảo luật bổ sung quy định liên quan đến việc xử lý văn bản của các cơ quan có thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật khi sắp xếp tổ chức, bộ máy.

Cụ thể, dự thảo Luật bổ sung khoản 4, 5, 6 và khoản 7 Điều 72 của Luật để xử lý văn bản quy phạm pháp luật của HĐND cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã ban hành và hoàn thành việc xử lý trước ngày 1/3/2027.

Theo đó, đối với cấp tỉnh ban hành văn bản hành chính để quyết định áp dụng văn bản quy phạm pháp luật của đơn vị hành chính sáp nhập; ban hành văn bản quy phạm pháp luật mới đồng thời bãi bỏ văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương cấp tỉnh trước khi sáp nhập.

Đối với cấp huyện, văn bản quy phạm pháp luật do cấp này ban hành tiếp tục có hiệu lực trong phạm vi đơn vị hành chính cấp huyện cho đến khi chính quyền địa phương cấp tỉnh bãi bỏ; chính quyền địa phương cấp xã khi ban hành văn bản quy phạm pháp luật phải xác định rõ thời điểm kết thúc việc áp dụng văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương cấp huyện trong phạm vi đơn vị hành chính của mình.

Đối với cấp xã, HĐND và UBND ban hành văn bản hành chính để lựa chọn việc áp dụng văn bản quy phạm pháp luật của đơn vị hành chính cấp xã trước sắp xếp hoặc bãi bỏ văn bản quy phạm pháp luật của đơn vị hành chính cấp xã trước sắp xếp.

Dự thảo Luật cũng bổ sung các quy định để đáp ứng yêu cầu về đổi mới, sáng tạo, chuyển đổi số theo Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Thẩm tra tờ trình này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết Ủy ban và các cơ quan tán thành việc sửa đổi, bổ sung Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật theo trình tự, thủ tục rút gọn.

Với đề xuất bổ sung thẩm quyền HĐND cấp tỉnh, cấp xã ban hành nghị quyết để quy định “phân cấp”, UBND cấp xã ban hành quyết định để “phân cấp”, cơ quan thẩm tra cho rằng nội dung này chưa thống nhất với quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương, theo đó, việc phân cấp chỉ đặt ra đối với hoạt động của hệ thống cơ quan hành chính Nhà nước. Do đó, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị lược bỏ quy định trên để bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật.

Bên cạnh đó, theo ông Tùng, có ý kiến đề nghị không quy định UBND cấp xã có thể “phân cấp” cho cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác trực thuộc, vì chính quyền cấp xã phải gần dân, sát dân nên cần trực tiếp thực hiện và chịu trách nhiệm về việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình.

Với nội dung về xử lý văn bản đã ban hành của HĐND, UBND cấp huyện, để bảo đảm không có khoảng trống pháp luật, phù hợp với thẩm quyền của chính quyền cấp tỉnh, cấp xã, cơ quan thẩm tra đề nghị chỉnh lý theo hướng “văn bản quy phạm pháp luật của HĐND, UBND cấp huyện tiếp tục có hiệu lực trong phạm vi địa giới của đơn vị hành chính cấp huyện đó trước khi sắp xếp cho đến khi cơ quan có thẩm quyền ban hành văn bản để bãi bỏ hoặc quyết định kết thúc việc áp dụng”.

HĐND, UBND cấp xã khi ban hành VBQPPL mới, phải quy định rõ thời điểm kết thúc việc áp dụng văn bản quy phạm pháp luật của HĐND, UBND cấp huyện trước khi sắp xếp.

HĐND, UBND cấp tỉnh có trách nhiệm ban hành văn bản bãi bỏ khi tất cả HĐND, UBND cấp xã có liên quan đã kết thúc việc áp dụng văn bản quy phạm pháp luật của cấp huyện trước khi sắp xếp, hoặc ấn định thời hạn HĐND, UBND cấp xã phải ban hành văn bản mới thay thế, đồng thời quy định hết thời hạn này toàn bộ văn bản của HĐND, UBND cấp huyện trước khi sắp xếp đương nhiên hết hiệu lực.