Theo tài liệu, cách đây hơn 100 năm (năm 1923) người Pháp đã xây dựng 5 căn biệt thự tại núi Cảnh Long (nay thuộc phường Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa) để dùng làm nơi ăn ở, nghỉ dưỡng cho các nhà khoa học. Tên gọi ban đầu của cụm công trình kiến trúc này là Biệt thự Cầu Đá.
Tên của từng biệt thự được đặt theo các loài cây, loài hoa trồng xung quanh mỗi biệt thự. Thứ tự các biệt thự từ phía đông vào lần lượt là Xương Rồng, Bông Sứ, Phượng Vĩ, Bông Giấy, Cây Bàng.
Những căn biệt thự này nằm cách trung tâm phường Nha Trang gần 6km về hướng Nam.
Từ biệt thự, người sinh sống tại đây có thể phóng tầm mắt ra toàn cảnh vịnh Nha Trang – một trong những vịnh biển nổi tiếng cả trong và ngoài nước.
Trong giai đoạn 1940-1945, vua Bảo Đại từng nghỉ dưỡng tại các căn biệt thự này, vì vậy người dân đặt tên cụm di tích thành lầu Bảo Đại và vẫn giữ tên gọi ấy cho đến nay.
Nhờ vị trí đắc địa, kiến trúc cổ thời Pháp và dấu ấn lịch sử, di tích lầu Bảo Đại từng thu hút đông đảo du khách ghé thăm.
Tuy nhiên, đến năm 2013, Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa ban hành quyết định điều chỉnh quy hoạch tại khu di tích lầu Bảo Đại. Đồng thời, giao hơn 13ha đất (bao gồm 5 biệt thự cổ, đất di tích lầu Bảo Đại và núi Cảnh Long cùng mặt biển) cho Công ty cổ phần Đầu tư Khánh Hà thực hiện dự án kinh doanh Bảo Đại resort Nha Trang.
Chủ trương xây dựng resort ở lầu Bảo Đại đã nhận nhiều ý kiến trái chiều của nhân dân Nha Trang, vì lo ngại dự án sẽ tác động tiêu cực đến di tích.
Dù vậy, dự án vẫn tiếp tục được thực hiện. Tuy nhiên, đến nay, các công trình tại dự án này hầu như còn dang dở, một số công trình chỉ xây dựng được phần thô rồi bỏ hoang, gây lãng phí tài nguyên.
Giữa năm 2023 tỉnh Khánh Hòa có đề nghị doanh nghiệp trả lại 5 biệt thự trong khu di tích để chính quyền quản lý, trùng tu và phục vụ khách tham quan. Yêu cầu này được phía doanh nghiệp chấp thuận và tỉnh Khánh Hòa đã thu hồi đất tại dự án này.
Tuy nhiên, sau 2 năm thu hồi, các biệt thự ở lầu Bảo Đại vẫn không được trùng tu, sửa chữa. Trong ảnh là khuôn viên của di tích với nhiều vị trí hư hỏng, cây cối xơ xác.
Phần mái của một công trình trong di tích lầu Bảo Đại hư hỏng nặng.
Do chưa trùng tu nên hiện di tích lầu Bảo Đại vẫn đóng cửa, chưa đón khách tham quan.
Vị trí của di tích lầu Bảo Đại (chấm đỏ) (Ảnh: Google Map).
Hồi đầu tháng 7, Trung tâm Bảo tồn di tích tỉnh Khánh Hòa (thuộc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh) có văn bản gửi Công ty cổ phần Đầu tư Khánh Hà (chủ đầu tư dự án kinh doanh Bảo Đại resort Nha Trang) về việc trưng dụng tạm thời 2 phòng tại biệt thự Vọng Nguyệt của khu di tích lầu Bảo Đại làm chỗ ở cho một Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch và một cán bộ thuộc Trung tâm Bảo tồn di tích tỉnh.
Đề xuất này nhận được nhiều ý kiến không đồng tình trong nhân dân.
Sau khi rà soát, Trung tâm Bảo tồn di tích tỉnh nhận thấy đề nghị trên chưa phù hợp, chưa đúng theo quy định. Do vậy, ngày 9/7, Trung tâm đã có công văn thu hồi đề nghị trên.
Hiện nay, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Khánh Hòa đã yêu cầu Trung tâm Bảo tồn di tích tỉnh kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm các cá nhân, tập thể liên quan để xảy ra các sai sót, làm ảnh hưởng không tốt đến dư luận xã hội.
Source link: https://dantri.com.vn/xa-hoi/canh-hoang-tan-tai-di-tich-biet-thu-lau-bao-dai-20250802070854305.htm
