Thực phẩm chế biến sẵn không chỉ tiện lợi mà còn chứa nhiều thành phần có thể gây nghiện, tương tự như thuốc lá. Giáo sư Tâm lý học và Não bộ Evan Forman từ Đại học Drexel (Mỹ) đã chỉ ra rằng đồ ăn chế biến sẵn thường chứa nhiều muối, đường, chất béo và hương liệu hơn mức bình thường, dẫn đến khả năng gây nghiện cao.
Đồ ăn chế biến sẵn bao gồm các sản phẩm như đồ ăn đóng gói, ngũ cốc ăn sáng ăn liền, thức ăn nhanh, bánh mì, món tráng miệng sản xuất hàng loạt, các sản phẩm từ cá và thịt chế biến như xúc xích, xúc xích nóng, cá que, nước giải khát, bánh kẹo và kem. Theo ước tính, năng lượng từ đồ ăn chế biến sẵn chiếm gần 60% tổng lượng calo tiêu thụ hàng ngày ở Mỹ.
Thực phẩm chế biến sẵn và khả năng gây nghiện
Thực phẩm chế biến sẵn được chứng minh có khả năng gây nghiện. Theo thống kê đăng trên National Geographic, 20% người lớn và 15% thanh thiếu niên, trẻ em có dấu hiệu nghiện thực phẩm chế biến sẵn.
Giáo sư Tâm lý học Ashley Gearhardt từ Đại học Michigan (Mỹ) cho biết thực phẩm chế biến sẵn “cung cấp năng lượng với liều lượng cao bất thường theo cách nhanh bất thường”. Loại thực phẩm này kích thích thèm ăn, khiến nhiều người ăn uống mất kiểm soát, thậm chí có liên quan đến các chứng rối loạn sử dụng thuốc lá và rượu.
“Thèm ăn là một đặc điểm chính của chứng nghiện. Đặc điểm này dễ dàng nhận thấy ở những người thường xuyên ăn các loại thực phẩm chế biến sẵn”, bà Gearhardt nhấn mạnh.
Một nghiên cứu năm 2022 của giáo sư Gearhardt đã áp dụng bộ tiêu chí xác định gây nghiện ở các sản phẩm thuốc lá đối với thực phẩm chế biến sẵn. Kết quả cho thấy thực phẩm chế biến sẵn có khả năng gây nghiện tương tự thuốc lá.
Khi nghiên cứu trên chuột, các nhà khoa học phát hiện những con chuột béo phì có xu hướng bỏ qua thực phẩm lành mạnh, bất chấp bị điện giật để được ăn bánh ngọt và chocolate công nghiệp.
Phản ứng sau ăn của chuột cũng tương tự những người hút thuốc sau khi được nạp nicotine. Các nhà nghiên cứu đo được chỉ số phấn khích của những con chuột được cho ăn ngọt tăng vọt như những đồng loại được nạp nicotine trong khói thuốc.
Ngoài ra, các nhà khoa học cũng phát hiện các triệu chứng của việc cai nghiện ở những người dừng sử dụng thực phẩm chế biến sẵn. “Nhiều người đau đầu, mệt mỏi và trở nên cáu kỉnh khi họ ngừng ăn những thực phẩm này”, giáo sư Forman cho biết.
Tác động của thực phẩm chế biến sẵn đến sức khỏe
Tiêu thụ nhiều thực phẩm chế biến sẵn có liên quan đến nhiều vấn đề sức khỏe như tim mạch, tiểu đường, béo phì, trầm cảm, lo âu, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.
Tăng cân
Tăng cân là biểu hiện sớm nhất cho thấy cơ thể bạn đang tiêu thụ quá nhiều năng lượng nhưng không có sự đào thải. Thức ăn nhanh thường chứa nhiều calo, nhiều chất béo, nhiều đạm, thiếu vitamin và khoáng chất, có khả năng gây béo phì cho những ai có xu hướng lạm dụng.
Nếu bạn thường ghé một cửa hàng đồ ăn nhanh, bạn cần biết rằng một suất ăn gồm một chiếc bánh mì kẹp thịt, khoai tây chiên kèm nước ngọt có thể bổ sung ít nhất 1.000 calo hoặc hơn trong một bữa ăn. Việc hấp thụ nhiều calo hơn mức cơ thể cần hàng ngày theo thời gian có thể dẫn đến tăng cân.
Viêm dạ dày
Ăn quá nhiều không chỉ gây khó chịu đường tiêu hóa như đau bụng, đầy bụng, khó tiêu… mà còn liên quan đến viêm dạ dày. Khi ăn quá nhiều, thức ăn sẽ đọng lại trong dạ dày lâu hơn, niêm mạc dạ dày tiếp xúc với nhiều acid hơn dẫn đến viêm dạ dày. Tình trạng viêm ăn mòn niêm mạc dạ dày, gây ra những vết trợt nông hoặc đôi khi là vết loét sâu, lâu dài có thể dẫn đến nguy cơ ung thư dạ dày.
Mụn và nếp nhăn
Việc ăn quá nhiều thức ăn chế biến sẵn chứa nhiều đường, muối không chỉ gây thừa cân, béo phì mà còn đẩy nhanh quá trình lão hóa.
Ăn nhiều đường sẽ khiến cho các tế bào hoạt động quá tải, các phân tử đường sẽ kết hợp với protein tạo ra glycation. Đây là nguyên nhân làm hỏng collagen khiến da chảy xệ và hình thành nếp nhăn sâu. Bên cạnh đó, mụn trứng cá cũng là triệu chứng cho thấy bạn đang ăn quá nhiều đường.
Khó chịu
Đồ ăn chế biến sẵn chứa nhiều đường có thể làm tăng dopamine, hormone hạnh phúc trong não. Một trong những dấu hiệu của việc nghiện đường là bạn liên tục bổ sung đường vào thức ăn hàng ngày mới cảm thấy vừa miệng.
Bên cạnh đó, một dấu hiệu khác của việc nghiện đồ ăn chế biến sẵn là thường xuyên cảm thấy ủ rũ, cáu kỉnh hoặc căng thẳng.
Kết luận
Thực phẩm chế biến sẵn không chỉ tiện lợi mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe. Việc tiêu thụ quá nhiều có thể dẫn đến tăng cân, viêm dạ dày, mụn và nếp nhăn, cũng như các vấn đề tâm lý như khó chịu và trầm cảm. Để bảo vệ sức khỏe, chúng ta nên hạn chế sử dụng thực phẩm chế biến sẵn và chọn lựa các loại thực phẩm tươi sống, lành mạnh hơn.
Hãy bắt đầu thay đổi thói quen ăn uống ngay hôm nay để có một cuộc sống khỏe mạnh và hạnh phúc hơn.
Tài liệu tham khảo
- Giáo sư Evan Forman, Đại học Drexel (Mỹ)
- Giáo sư Ashley Gearhardt, Đại học Michigan (Mỹ)
- National Geographic
