Ngày 11/10, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội, Trung tâm UNESCO văn hóa ẩm thực Việt Nam và các đơn vị liên quan tổ chức tọa đàm Phở – Câu chuyện văn hóa phi vật thể trong dòng chảy công nghiệp sáng tạo.
Các khách mời, chuyên gia chia sẻ về phở trong tọa đàm (Ảnh: Ban tổ chức).
Sự kiện nhằm tôn vinh và lan tỏa giá trị văn hóa “phở Hà Nội”, tôn vinh những nghệ nhân, người thực hành nắm giữ và trao truyền các tri thức, kỹ năng, kỹ thuật, bí quyết chế biến phở.
Theo các chuyên gia, nhà nghiên cứu, phở là tấm gương phản chiếu lịch sử giao lưu, tiếp biến văn hoá, đồng thời lưu giữ nét truyền thống nhưng cũng mở rộng để đón nhận sự thay đổi.
Người Hà Nội vẫn coi phở là món ăn của tâm hồn, trong khi mỗi địa phương khác lại có cách riêng để giữ vị phở của mình: Đậm đà ở Nam Định, thanh thoát ở Lạng Sơn, nồng nàn ở Gia Lai. Chính sự đa dạng ấy làm nên sức sống bền bỉ của món ăn này.
Bà Lê Thị Ánh Mai – Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội – đánh giá rằng, phở Hà Nội là sự kết tinh của tri thức dân gian, kỹ năng chế biến và tập quán thưởng thức đặc trưng của người Hà Nội, chứa đựng tinh hoa văn hóa đất Kinh kỳ, phản ánh chiều dài lịch sử, sự khéo léo và tinh tế trong văn hóa ẩm thực Hà Thành.
Năm 2024, tri thức dân gian “phở Hà Nội” đã được Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục quốc gia về Di sản văn hóa phi vật thể. Đây không chỉ là sự ghi nhận chính thức của Nhà nước đối với những giá trị văn hóa, lịch sử và khoa học của di sản; đồng thời cũng đặt ra yêu cầu đối với công tác bảo vệ, truyền dạy, quảng bá và phát huy giá trị di sản trong bối cảnh hiện nay.
“Tháng 9 vừa qua, UBND TP Hà Nội đã đề xuất với Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch xin chủ trương của Thủ tướng Chính phủ cho phép Hà Nội chủ trì phối hợp với các tỉnh, thành phố có di sản “phở” xây dựng Hồ sơ khoa học đề nghị UNESCO ghi danh phở vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Đây là bước đi quan trọng thể hiện sự quyết tâm bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể, đồng thời định vị thương hiệu ẩm thực “phở” không chỉ trong nước mà còn trên trường quốc tế”, bà Ánh Mai nói.
TS Phạm Thị Lan Anh – Trưởng phòng Quản lý Di sản văn hoá (Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội) cho rằng, phở hay các món ăn khác đều gắn với một không gian văn hóa, nơi nó sinh ra, nơi nó được lưu truyền và phát triển.
Bà Lan Anh chia sẻ: “Năm 2024, Hà Nội có thí điểm “phở số” khi đưa AI (trí tuệ nhân tạo), robot vào thực hiện một số công đoạn. Nhưng thực tế, robot không thể thay thế cho những tri thức, bí quyết cốt lõi của người nghệ nhân.
Chính vì vậy, Cục Di sản văn hóa và rất nhiều chuyên gia đã đồng hành cùng Hà Nội để tìm ra giá trị cốt lõi nhất đó là gì, tri thức của nghệ nhân là gì và phải bảo tồn ra sao…”.
Trưởng phòng Quản lý Di sản văn hoá cũng cho rằng, bảo tồn không có nghĩa là đứng yên. Những biến tấu như: Phở cuốn, phở trộn, phở chiên phồng hay phở gà… cho thấy khả năng thích ứng linh hoạt của người Hà Nội. Sự sáng tạo ấy không làm mất đi bản sắc, mà giúp di sản tiếp tục sống trong đời sống hiện đại.
TS Lê Thị Minh Lý – Ủy viên Hội đồng Di sản văn hóa Quốc gia, nguyên Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hóa – chia sẻ tại tọa đàm (Ảnh: Ban tổ chức).
TS Lê Thị Minh Lý – Ủy viên Hội đồng Di sản văn hóa Quốc gia, nguyên Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hóa – cho biết, phở được làm ra bởi bàn tay tài hoa, sáng tạo của người Việt Nam và đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.
“Phở sinh ra để phục vụ nhu cầu ẩm thực của con người. Làm phở không thể thiếu bánh phở, nước dùng, rau thơm… Chúng ta có phở Hà Nội, phở Nam Định, phở Lạng Sơn… Tuy nhiên, phở Hà Nội vẫn là một trong những món ăn mà tất cả người Việt Nam và du khách quốc tế khi đến Hà Nội đều thích thưởng thức vì món ăn này có hương vị riêng”, Ủy viên Hội đồng Di sản văn hóa Quốc gia nói.
Bà Minh Lý cho rằng, phở từ góc phố nhỏ ở Việt Nam “chu du” sang các con phố sang trọng, nhộn nhịp của nhiều nước. Bà đã từng đi Pháp, Mỹ, Hàn Quốc… và thấy rằng, phở được bán ở đó và được nhiều thực khách nước ngoài lựa chọn.
“Hơn 20 năm về trước, khi sang Pháp, tôi bất ngờ khi bên đó có bán phở Hà Nội và khách phải xếp hàng mới được vào ăn. Khi nhìn thấy những quán phở Việt Nam ở nước ngoài, tôi xúc động và thấy rằng, văn hóa của Việt Nam đã được bạn bè trân trọng và lan tỏa”, bà Minh Lý kể lại.
Tại tọa đàm, PGS.TS Bùi Hoài Sơn – Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội – bày tỏ rằng, thời gian tới, cần xây dựng một hệ sinh thái sáng tạo để có thể hỗ trợ phở phát huy giá trị hơn nữa, xây dựng thương hiệu phở bền vững và lan tỏa khắp thế giới.
Nét đặc trưng của phở Thìn Lò Đúc (Hà Nội) là có bò tái lăn kèm theo rất nhiều hành lá (Ảnh: Toàn Vũ).
Theo ông Hoài Sơn, muốn xây dựng thương hiệu phải bắt đầu bằng một câu chuyện với không gian dành cho phở phát triển. Ở đó phở được kể một cách sáng tạo, hấp dẫn và truyền cảm hứng.
“Việt Nam cần có những sự kiện để tôn vinh phở như: Ngày phở Việt Nam, ngày phở Hà Nội được tổ chức ở trong nước hay quốc tế; cần có những cuộc thi tôn vinh phở; áp dụng công nghệ để tăng giá trị cho phở, như số hóa phở, đưa phở lên các nền tảng xã hội như Tiktok, Facebook…”, PGS.TS Bùi Hoài Sơn gợi ý.
Source link: https://dantri.com.vn/giai-tri/chuyen-gia-di-san-ke-chuyen-nhin-thay-pho-ha-noi-tren-dat-phap-20251011172321510.htm
