Trong kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, một vấn đề gây nhiều tranh luận là đề xuất bỏ án tử hình và thay thế bằng hình phạt tù chung thân không xét giảm án đối với 8 tội danh nghiêm trọng. Đề xuất này nhằm đảm bảo cách ly người phạm tội ra khỏi đời sống xã hội, nhưng vẫn giữ được tính nhân văn và phù hợp với xu thế chung của thế giới.
8 tội danh được đề cập bao gồm: tội Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân, tội Phá hoại cơ sở vật chất – kỹ thuật của Nhà nước, tội Sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh, tội Phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược, tội Gián điệp, tội Vận chuyển trái phép chất ma túy, tội Tham ô tài sản và tội Nhận hối lộ.
Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV
Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội đã thẩm tra nội dung này và ghi nhận hai loại ý kiến chính. Loại ý kiến thứ nhất tán thành việc bỏ hình phạt tử hình và thay thế bằng hình phạt tù chung thân không xét giảm án đối với 8 tội danh như đề xuất của Chính phủ. Loại ý kiến thứ hai cho rằng cần tiếp tục xem xét bỏ hình phạt tử hình ở các tội danh còn lại trong Bộ luật Hình sự, nhưng cần cân nhắc kỹ lưỡng để tránh ảnh hưởng đến hiệu quả răn đe, phòng ngừa và xử lý tội phạm. Nhóm ý kiến này đặc biệt đề nghị thận trọng với việc bỏ hình phạt tử hình đối với tội Tham ô, tội Nhận hối lộ và tội Vận chuyển trái phép chất ma túy.
Đa số ý kiến trong cơ quan thẩm tra tán thành với loại ý kiến thứ hai, thể hiện sự cẩn trọng và cân nhắc kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định.
Trong các buổi thảo luận tại tổ, một số đại biểu ủng hộ đề xuất bỏ án tử hình, cho rằng đề xuất này phù hợp với thực tiễn đấu tranh, phòng chống tội phạm và bảo đảm tính nhân văn. Tuy nhiên, nhiều đại biểu khác không đồng tình với việc bỏ án tử hình với một số tội danh.
Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan từ TPHCM bày tỏ băn khoăn với đề xuất bỏ hình phạt tử hình đối với 4 tội danh: tội Sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh, tội Vận chuyển trái phép chất ma túy, tội Tham ô tài sản và tội Nhận hối lộ. Bà Lan cho rằng nếu tình hình tội phạm không giảm, việc tăng mức xử phạt là cần thiết để đảm bảo tính răn đe.
“Chúng ta nhân văn với tội phạm là độc ác với đồng bào mình, với những người sống tuân thủ pháp luật. Những thân nhân của nạn nhân, những người chết vì tội phạm làm sao họ có thể chấp nhận được,” bà Lan nhấn mạnh.
Trong lĩnh vực y tế, bà Lan cho rằng khi bác sĩ mắc sai lầm làm người bệnh tử vong sẽ có hàng loạt biện pháp kỷ luật, nhưng với dược sĩ làm thuốc giả gây ảnh hưởng đến sức khỏe đồng bào, không khác gì giết người hàng loạt, thì cần phải xử lý nghiêm khắc.
“Đừng có nói là tại em không biết nên em làm, biết hết đó, cái lúc nhận lợi nhuận thì tất cả đều biết nhưng vẫn làm thì cần phải bị trừng trị thích đáng,” bà Lan nêu quan điểm.
Mặc dù ủng hộ bỏ án tử hình với một số tội danh, đại biểu Nguyễn Hải Trung từ Hà Nội cho rằng cần cân nhắc kỹ lưỡng với tội Vận chuyển trái phép chất ma túy. Ông Trung đặt câu hỏi về việc vận chuyển cả tấn ma túy và cho rằng cần duy trì hình phạt tử hình với tội danh này, nhưng sẽ phân hóa theo mức độ phạm tội.
Tóm lại, đề xuất bỏ án tử hình và thay thế bằng hình phạt tù chung thân không xét giảm án đối với 8 tội danh đã gây ra nhiều tranh luận tại Quốc hội. Các đại biểu đã thể hiện quan điểm đa chiều, từ sự ủng hộ đến sự phản đối, đều nhằm mục đích tìm ra giải pháp tốt nhất cho việc đấu tranh và phòng chống tội phạm, đồng thời đảm bảo tính nhân văn và hiệu quả răn đe. Để có cái nhìn sâu hơn về vấn đề này, bạn đọc có thể tham khảo thêm các bài viết khác trên trang web của chúng tôi.
Tài liệu tham khảo:
- Dân trí. (2025). Có nên bỏ án tử hình với tội tham ô, nhận hối lộ, sản xuất thuốc giả? [online] Available at: https://dantri.com.vn/xa-hoi/co-nen-bo-an-tu-hinh-voi-toi-tham-o-nhan-hoi-lo-san-xuat-thuoc-gia-20250526190219326.htm [Accessed 26 May 2025].
