Bị Sứa Chích Khi Tắm Biển: Cách Xử Lý và Phòng Tránh Hiệu Quả

Vào một chiều cuối tuần đầu tháng 5, anh Hoàng cùng nhóm bạn tận hưởng chuyến du lịch đầu hè tại một bãi biển. Chỉ sau khoảng 10 phút bơi lội, anh bất ngờ cảm thấy chân trái nhói buốt như bị vật sắc cứa mạnh. Vài phút sau, cảm giác bỏng rát, ngứa lan dần, buộc anh phải quay vào bờ. Lúc này, anh phát hiện sứa bám chặt vào chân trái, phải rất khó khăn mới gỡ bỏ được.

Cho rằng chỉ là kích ứng nhẹ, anh Hoàng chủ quan không xử lý gì ngoài việc tắm lại bằng nước ngọt. Tuy nhiên, vài giờ sau, vùng chân bắt đầu nổi mẩn đỏ, bỏng rát dữ dội. Thay vì đi thăm khám, anh Hoàng lại cho rằng tổn thương đơn giản sẽ tự lành, một phần vì vướng lịch công tác nên tự mua thuốc ở quầy để điều trị. Gần nửa tháng sau, khi tổn thương không những không thuyên giảm mà còn trầm trọng hơn, anh Hoàng mới quyết định tìm đến bác sĩ.

Tổn Thương Do Sứa Chích và Hậu Quả Nghiêm Trọng

ThS.BSCKII Nguyễn Tiến Thành, thành viên Hội Da liễu Việt Nam, người trực tiếp thăm khám cho bệnh nhân, cho biết: “Bệnh nhân đến trong tình trạng viêm da tiếp xúc bội nhiễm và đã hình thành sẹo phì đại do sứa biển. Vùng da bị ảnh hưởng xuất hiện những vệt sưng đỏ hình dây, kèm theo bọng nước, bọng mủ và cảm giác đau rát lan rộng. Đây là biểu hiện thường gặp khi độc tố từ xúc tu sứa tác động trực tiếp lên da.”

Theo BS Tiến Thành, xúc tu sứa có chứa nematocyst – các nang châm chứa độc tố. Khi tiếp xúc với da, chúng sẽ phóng thích các độc tố như protein, histamin, serotonin và enzym gây viêm, kích thích mạnh da, gây bỏng rát, phù nề hoặc nổi bọng nước. Chỉ cần tiếp xúc trong thời gian ngắn, vùng da bị chích sẽ phản ứng dữ dội. Một số trường hợp có thể nổi mề đay toàn thân, khó thở, tụt huyết áp – đây là những dấu hiệu của sốc phản vệ cần cấp cứu nhập viện ngay lập tức.

Da bị sứa chích gây tổn thương nghiêm trọng

Trường hợp của anh Hoàng là phản ứng tại chỗ, nhưng nếu xử trí sai cách, tổn thương có thể lan rộng và để lại sẹo thâm, sẹo phì đại vĩnh viễn. Bệnh nhân đã được điều trị bằng thuốc kháng viêm, thuốc bôi tái tạo da, đắp các dung dịch và chiếu laser để giảm nề, giảm ngứa… Đồng thời, anh được hướng dẫn tránh nắng hoàn toàn trong ít nhất 10 ngày.

Sau một tuần điều trị tình trạng viêm da tiếp xúc, bội nhiễm, bác sĩ sẽ tiếp tục điều trị xóa sẹo, giảm thâm bằng những công nghệ laser, ánh sáng… Tuy nhiên, BS Thành cho biết sẽ mất vài tháng để vùng da bị sẹo do sứa gây ra phục hồi hoàn toàn. “Thật đáng tiếc, nếu bệnh nhân đi thăm khám sớm hơn, việc xử trí sẽ hiệu quả hơn rất nhiều và ít để lại di chứng,” BS Thành chia sẻ.

Cách Xử Lý và Phòng Tránh Sứa Chích Hiệu Quả

Thời gian gần đây, các cơ sở y tế trên cả nước đang ghi nhận nhiều trường hợp bị sứa tấn công. Theo thống kê, các trường hợp bị sứa chích ở nước ta tăng mạnh từ tháng 4 đến tháng 9 hàng năm. Đây cũng là giai đoạn cao điểm du lịch biển, khi hàng triệu người đổ về các bãi tắm khắp cả nước.

Một trong những sai lầm phổ biến mà nhiều người mắc phải khi bị sứa chích là rửa vết thương bằng nước ngọt, chà xát mạnh hoặc dùng đá lạnh. Theo BS Thành, đây là điều tuyệt đối không nên làm, vì sẽ khiến các nang chứa độc tố trên da vỡ ra, giải phóng thêm nọc độc và làm tổn thương trầm trọng hơn.

Xử trí đúng trong trường hợp này là giữ bình tĩnh, tuyệt đối không cào gãi hay chà xát mạnh. Có thể rửa nhẹ vùng da bị ảnh hưởng bằng nước biển sạch nếu không có lựa chọn nào khác. Giấm trắng (axit acetic) được xem là một lựa chọn an toàn để bất hoạt độc tố từ một số loài sứa phổ biến, nếu có sẵn. Sau khi sơ cứu tại chỗ, người bệnh nên nhanh chóng đến cơ sở y tế gần nhất để được đánh giá mức độ tổn thương và điều trị kịp thời.

Theo chuyên gia da liễu này, cách tốt nhất để phòng tránh sứa chích là quan sát kỹ môi trường biển trước khi xuống nước. Tránh bơi khi nước nổi bọt trắng, có vệt màu lạ hoặc khi phát hiện nhiều sinh vật nhỏ trôi nổi. Nếu có thể, nên mặc áo bơi dài tay và bơi gần bờ để dễ dàng quan sát. Sau khi tắm biển, nên tắm lại bằng nước sạch càng sớm càng tốt để loại bỏ cặn muối và các sinh vật bám dính.

Kết Luận và Lời Khuyên

Khi bị sứa chích, việc xử lý đúng cách và kịp thời là rất quan trọng để tránh những hậu quả nghiêm trọng. Hãy luôn cảnh giác và tuân thủ các biện pháp phòng tránh khi tắm biển. Nếu không may bị sứa chích, hãy giữ bình tĩnh, sơ cứu đúng cách và nhanh chóng tìm đến sự trợ giúp y tế. Đừng để những kỳ nghỉ của bạn bị phá hỏng bởi những tai nạn không mong muốn.