Chiều ngày 14/5, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, thừa ủy quyền của Thủ tướng, đã trình bày tờ trình dự án Luật Ngân sách Nhà nước (NSNN) sửa đổi. Đây là một bước tiến quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng ngân sách nhà nước trong bối cảnh kinh tế – xã hội đang phát triển mạnh mẽ.
Bộ Tài Chính Trình Bày Dự Thảo Luật Ngân Sách Nhà Nước Sửa Đổi
Theo ông Nguyễn Văn Thắng, dự thảo luật này bổ sung một điều mới về nhiệm vụ và quyền hạn của Thủ tướng Chính phủ. Cụ thể, Thủ tướng sẽ có trách nhiệm xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội và dự toán NSNN cho năm sau. Ngoài ra, Thủ tướng cũng sẽ quyết định giao nhiệm vụ thu, chi ngân sách cho từng bộ, cơ quan Trung ương, chi tiết chi đầu tư phát triển và chi thường xuyên theo từng lĩnh vực và từng tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
Đề Xuất Tăng Cường Phân Cấp, Phân Quyền
Dự thảo luật cũng đề xuất Thủ tướng được quyết định phân bổ chi tiết đối với các khoản chưa phân bổ chi tiết và quyết định sử dụng dự phòng ngân sách Trung ương. Đề xuất này nhằm thực hiện chủ trương tăng cường phân cấp, phân quyền trong công tác giao nhiệm vụ thu, chi và điều hành NSNN, tạo sự chủ động và tăng tính hiệu quả, kịp thời trong kỷ nguyên phát triển mới.
Ý Kiến Thẩm Tra Của Ủy Ban Tài Chính Và Kinh Tế
Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính và Kinh tế của Quốc hội Phan Văn Mãi đã thẩm tra nội dung này. Qua lấy ý kiến thành viên ủy ban, đa số ý kiến đề nghị giữ nguyên quy định hiện hành. Theo cơ quan thẩm tra, Hiến pháp và pháp luật hiện hành quy định Quốc hội có thẩm quyền quyết định dự toán NSNN, bao gồm tổng thu, tổng chi, cơ cấu chi và bội chi NSNN. Khi cần điều chỉnh dự toán đã được quyết định, thẩm quyền thuộc về Quốc hội hoặc Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Cơ quan thẩm tra cho rằng quy định hiện hành bảo đảm phân cấp, phân quyền trong quyết định dự toán. Quốc hội chỉ quyết định tổng mức theo lĩnh vực và cơ cấu chi, không chi tiết đến từng nhiệm vụ; các Bộ, ngành, địa phương quyết định chi tiết theo thẩm quyền.
Điều Chỉnh Dự Toán Và Quy Định Hiện Hành
Dự thảo luật giao Chính phủ điều chỉnh dự toán giữa các bộ, ngành, địa phương, cơ cấu chi thường xuyên, đầu tư, điều chỉnh mức vay, bội chi ngân sách địa phương làm thay đổi dự toán NSNN đã được Quốc hội quyết định. Tuy nhiên, Ủy ban Tài chính và Kinh tế cho rằng báo cáo Chính trị Đại hội XIII của Đảng yêu cầu làm rõ chức năng các cơ quan Nhà nước, bảo đảm phân công, phối hợp và kiểm soát quyền lực; củng cố vị thế của Quốc hội là cơ quan quyền lực cao nhất.
Việc giao Chính phủ quyền điều chỉnh dự toán (thuộc thẩm quyền của Quốc hội) dẫn đến chồng chéo chức năng, ảnh hưởng kỷ luật tài chính và mục tiêu cải cách đã đề ra. Trên thực tế, việc điều chỉnh dự toán theo thẩm quyền hiện hành không phát sinh vướng mắc. Trong trường hợp cấp bách, Quốc hội có thể ủy quyền cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Việc điều chỉnh dự toán trong nội bộ đơn vị đã được quy định rõ tại Luật NSNN hiện hành, bảo đảm linh hoạt và tuân thủ kỷ luật tài chính.
Các Ý Kiến Khác Nhau Về Dự Thảo Luật
Dù vậy, một số ý kiến nhất trí với dự thảo luật nhằm nâng cao tính chủ động, hiệu quả và kịp thời trong điều hành NSNN, đặc biệt là đối với Chính phủ và UBND các cấp ở địa phương. Tuy nhiên, một số ý kiến khác cho rằng để bảo đảm kỷ luật, kỷ cương tài chính, dự thảo luật cần quy định rõ các trường hợp được phép điều chỉnh dự toán, giới hạn trong các nguyên nhân khách quan, tình huống khẩn cấp, cấp bách, tránh lạm dụng điều chỉnh quá mức so với dự toán đã được Quốc hội phê duyệt.
Các ý kiến cũng đề nghị cần quy định rõ chế độ và quy trình báo cáo phải minh bạch, cụ thể, làm căn cứ cho công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán và quyết toán ngân sách; phân cấp nhiệm vụ cần gắn với trách nhiệm cá nhân người đứng đầu.
Kết Luận
Dự thảo Luật Ngân sách Nhà nước sửa đổi đang được xem xét kỹ lưỡng để đảm bảo tính hiệu quả và minh bạch trong quản lý ngân sách. Việc bổ sung quyền hạn cho Thủ tướng trong việc xây dựng và điều chỉnh dự toán NSNN là một bước tiến quan trọng, nhưng cần cân nhắc kỹ lưỡng để tránh ảnh hưởng đến kỷ luật tài chính và quyền lực của Quốc hội. Để có thêm thông tin chi tiết về dự thảo luật này, bạn đọc có thể tham khảo thêm tại trang web của Bộ Tài chính.
Tài Liệu Tham Khảo
- Bộ Tài chính. (2025). Tờ trình dự án Luật Ngân sách Nhà nước sửa đổi.
- Ủy ban Tài chính và Kinh tế của Quốc hội. (2025). Báo cáo thẩm tra dự án Luật Ngân sách Nhà nước sửa đổi.
