Đề xuất chủ tịch tỉnh được áp dụng một số biện pháp khẩn cấp

Đề xuất này được đại biểu Quốc hội Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị) đưa ra tại phiên thảo luận tổ ngày 23/6 về dự án Luật Tình trạng khẩn cấp.

Việc ban hành dự án luật này, theo ông Đồng, là rất cần thiết, có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh thế giới đối mặt ngày càng thường xuyên với các rủi ro phi truyền thống, khó lường như dịch bệnh, biến đổi khí hậu, an ninh mạng, thảm họa tự nhiên…

Góp ý về tiêu chí ban bố tình trạng khẩn cấp, đại biểu Hà Sỹ Đồng đề nghị làm rõ và quy định cụ thể hơn, nhất là tiêu chí đe dọa gây thiệt hại hoặc thiệt hại nghiêm trọng. Đề nghị quy định rõ các cấp độ, tiêu chí, định lượng và phân loại tình trạng khẩn cấp theo từng lĩnh vực, cũng được nhiều đại biểu đưa ra khi cho ý kiến về dự án luật này.

Đại biểu tỉnh Quảng Trị dẫn chứng “dịch bệnh ở cấp độ như thế nào thì áp dụng tình trạng khẩn cấp”, và cho rằng cần quy định cụ thể trong Luật để tránh áp dụng tùy tiện, đồng thời đảm bảo tính minh bạch, dễ thực hiện.

Việc quy định chi tiết về tiêu chí, cấp độ tình trạng khẩn cấp, theo đại biểu Hà Sỹ Đồng, nên mạnh dạn giao cho Chính phủ để đảm bảo linh hoạt nhưng vẫn có cơ sở pháp lý vững chắc. Điều này giúp vừa hạn chế được nguy cơ lạm quyền, hoặc lúng túng khi xử lý tình huống.

Liên quan đến thẩm quyền, dự thảo quy định Ủy ban Thường vụ Quốc hội là cơ quan duy nhất có quyền ban bố tình trạng khẩn cấp, Chủ tịch nước công bố tình trạng khẩn cấp.

Tuy nhiên, đại biểu tỉnh Quảng Trị cho rằng trong thực tiễn, tình trạng khẩn cấp thường phát sinh bất ngờ, cần ứng phó ngay tại chỗ, nhất là ở cấp tỉnh, ở nơi gần dân và trực tiếp chỉ đạo các lực lượng phản ứng nhanh.

“Đã nói khẩn cấp mà phải đưa lên Thường vụ Quốc hội quyết thì lúc đó mọi việc cũng xong rồi. Cứu người phải trong tích tắc, từng giây, từng phút”, ông Đồng nói và đề nghị cân nhắc mở rộng thẩm quyền cho UBND tỉnh, chủ tịch UBND tỉnh được áp dụng một số biện pháp khẩn cấp theo phương châm “4 tại chỗ”: chỉ huy tại chỗ, lực lượng tại chỗ, phương tiện tại chỗ và hậu cần tại chỗ.

Theo ông, có thể quy định Thủ tướng có thẩm quyền bổ sung các biện pháp trong tình trạng khẩn cấp, không cần phải trình ra Ủy ban Thường vụ Quốc hội vì nếu khẩn cấp mà phải trình, họp, xin thì… “coi như xong rồi”.

Nhắc lại thời điểm tháng 10/2020, Quảng Trị xảy ra 10 cơn bão, “bão chồng bão”, “lũ chồng lũ”, ở vùng trũng ngập hết lên tận nóc nhà, ông Đồng cho biết khi đó việc huy động tàu, thuyền, máy móc rất lúng túng. Dưới biển thì hàng chục người cầu cứu, đưa thuyền ra thì lật, xin trực thăng phải qua bao nhiêu vòng.

Vì thế, việc phân cấp, thêm thẩm quyền cho chủ tịch UBND cấp tỉnh trong trường hợp này là để cứu dân, cứu tài sản, không lo lạm quyền.

Liên quan đến việc bảo đảm quyền con người, quyền công dân và tính thống nhất của pháp luật, dự thảo đã có bước rất tiến bộ, bổ sung nguyên tắc trong việc hạn chế quyền con người và quyền công dân phải có căn cứ rõ ràng, vì mục đích chính đáng và không phân biệt đối xử.

Tuy nhiên, ông Đồng cho rằng việc hạn chế quyền phải đi kèm với giám sát chặt chẽ, có cơ chế kiểm soát quyền lực để tránh lạm dụng.

“Cái này cũng thường xảy ra ở địa phương nên cũng phải quy định cụ thể, tránh lạm quyền, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp chính đáng của công dân và trái với các quy định của pháp luật khác”, đại biểu Hà Sỹ Đồng nêu quan điểm.