Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang lấy ý kiến về dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ quy định lộ trình áp dụng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải xe mô tô, xe gắn máy lưu hành ở Việt Nam. Theo đó, việc kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy sẽ bắt đầu từ năm 2027, nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Lộ Trình Kiểm Định Khí Thải
Từ ngày 1/1/2027, việc kiểm định khí thải sẽ được áp dụng đối với xe mô tô, xe gắn máy lưu hành trên địa bàn Hà Nội và TP.HCM. Đây là hai thành phố lớn nhất Việt Nam, nơi mật độ xe máy rất cao, gây ra tình trạng ô nhiễm không khí nghiêm trọng.
Từ ngày 1/1/2028, quy định này sẽ mở rộng đến 4 thành phố trực thuộc Trung ương còn lại, bao gồm Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ và Huế. Việc áp dụng theo từng giai đoạn giúp các địa phương có thời gian chuẩn bị và triển khai hiệu quả.
Từ đầu năm 2030, kiểm định khí thải sẽ được thực hiện đối với xe mô tô, xe gắn máy lưu hành trên địa bàn các tỉnh, thành phố còn lại. Tuy nhiên, các địa phương này có thể quy định áp dụng sớm hơn tùy theo tình hình thực tế.
Quy Định Về Mức Khí Thải
Dự thảo quy định các mức khí thải khác nhau dựa trên năm sản xuất của xe. Cụ thể:
- Xe mô tô sản xuất trước năm 2008 sẽ áp dụng mức 1, theo Quy chuẩn kỹ thuật môi trường quốc gia về khí thải xe mô tô, xe gắn máy lưu hành ở Việt Nam.
- Xe mô tô sản xuất từ năm 2008 đến năm 2016 áp dụng mức 2.
- Xe mô tô sản xuất từ năm 2017 đến ngày 30/6/2026 áp dụng mức 3.
- Xe mô tô sản xuất sau ngày 1/7/2026 sẽ áp dụng mức 4.
Đối với xe gắn máy, các mức khí thải được quy định như sau:
- Xe gắn máy sản xuất trước năm 2016 sẽ áp dụng mức 1.
- Xe gắn máy sản xuất từ năm 2017 đến ngày 30/6/2027 áp dụng mức 2.
- Xe gắn máy sản xuất từ ngày 1/7/2027 áp dụng mức 4.
Quy Định Đặc Biệt
Theo dự thảo, từ ngày 1/1/2032, xe mô tô, xe gắn máy lưu hành trên địa bàn Hà Nội và TP.HCM phải đáp ứng quy định về khí thải mức 2 trở lên. Đối với xe mô tô, xe gắn máy lưu hành vào “vùng phát thải thấp” của thành phố Hà Nội theo quy định của Luật Thủ đô, phải đáp ứng quy định về khí thải theo nghị quyết của HĐND.
Quy Trình Kiểm Định
Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ xây dựng và ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải xe mô tô, xe gắn máy lưu hành ở Việt Nam, đảm bảo có hiệu lực theo đúng lộ trình trên. Căn cứ vào tình hình thực tế, cơ quan này sẽ tiếp tục xây dựng các quy định nâng cao mức khí thải và mở rộng đối tượng áp dụng để trình Thủ tướng công bố lộ trình tiếp theo.
Bộ Xây dựng sẽ chủ trì tổ chức việc kiểm tra, chứng nhận xe mô tô, xe gắn máy đáp ứng mức khí thải và giám sát các cơ sở kiểm định khí thải. Bộ Xây dựng cũng sẽ phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Công an để tổ chức kiểm tra định kỳ và đột xuất hoạt động kiểm định khí thải.
Đối Tượng Không Áp Dụng
Các đề xuất nêu trên không áp dụng đối với xe mô tô, xe gắn máy thuộc phạm vi quản lý của Bộ Quốc phòng và Bộ Công an.
Thông Số Khí Thải Mới
Tại dự thảo Thông tư quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải xe mô tô, xe gắn máy lưu hành ở Việt Nam, hai thông số mới là Cacbon Monoxit (CO) và Hydrocacbon (HC) được chia làm 4 mức. Hiện tại, Việt Nam chỉ có quy chuẩn khí thải và thực hiện kiểm định khí thải đối với ô tô, trong khi xe mô tô và xe gắn máy chưa có.
Tình Hình Sử Dụng Xe Máy Ở Việt Nam
Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia cho biết, Việt Nam là quốc gia có tỷ lệ sở hữu và sử dụng xe máy cao nhất thế giới. Tính đến tháng 9/2024, nước ta có khoảng 77 triệu xe máy đăng ký, đưa tỷ lệ sở hữu xe máy trên 1.000 dân lên tới 770 xe.
Theo Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ, xe mô tô bao gồm xe có 2 hoặc 3 bánh chạy bằng động cơ, được thiết kế, sản xuất để hoạt động trên đường bộ, trừ xe gắn máy. Đối với xe 3 bánh, khối lượng bản thân không lớn hơn 400 kg. Xe gắn máy là xe có 2 hoặc 3 bánh chạy bằng động cơ, được thiết kế, sản xuất để hoạt động trên đường bộ, có vận tốc thiết kế không lớn hơn 50 km/h. Nếu động cơ dẫn động là động cơ nhiệt thì dung tích làm việc hoặc dung tích tương đương không lớn hơn 50 cm3. Nếu động cơ dẫn động là động cơ điện thì công suất của động cơ không lớn hơn 4kW. Xe gắn máy không bao gồm xe đạp máy.
Kết Luận
Việc kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy từ năm 2027 là một bước tiến quan trọng trong việc bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng. Để đảm bảo quá trình này diễn ra suôn sẻ, các cơ quan chức năng cần phối hợp chặt chẽ và chuẩn bị kỹ lưỡng. Người dân cũng cần nâng cao ý thức bảo vệ môi trường bằng cách tuân thủ các quy định về khí thải.
