Bé Vy, 7 tuổi, với dáng người gầy gò, thấp bé và vai lệch, đã đến Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức (Hà Nội) vào sáng ngày 10/5 để khám bệnh. Đây là lần đầu tiên mẹ bé đưa con đi khám vì bé bị đa dị tật bẩm sinh. Trường hợp của bé Vy là một ví dụ điển hình về tầm quan trọng của việc phát hiện sớm các dấu hiệu vẹo cột sống ở trẻ em, đặc biệt là trước 10 tuổi.
Nội dung chính
Tình trạng của bé Vy
PGS.TS Đinh Ngọc Sơn, Trưởng khoa Phẫu thuật Cột sống tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, cho biết trường hợp của bé Vy rất đặc biệt. Bé bị đa dị tật ở vai, cổ, bàn tay, thiếu xương sườn, vai bên phải bị lệch, và đốt sống phát triển không bình thường, dẫn đến mất cân đối. Tình trạng vẹo cột sống của bé khá nặng, với góc vẹo lên đến gần 90 độ.
Tầm quan trọng của việc phát hiện sớm
Giai đoạn từ 5-8 tuổi là thời kỳ phát triển quan trọng của phổi ở trẻ. Nếu không can thiệp kịp thời, góc vẹo có thể tăng lên đến 100-150 độ, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, làm phổi không phát triển được và xẹp dần. Những trường hợp bị gù vẹo cột sống bẩm sinh thường tiến triển nhanh chóng.
Phương án điều trị
Với trường hợp của bé Vy, PGS Sơn cho biết sẽ hội chẩn kỹ với các chuyên gia nước ngoài để tìm phương án mổ tối ưu. Đây là ca mổ khó, đòi hỏi phải duy trì sự phát triển của trẻ đồng thời nắn chỉnh cột sống. Các công nghệ tiên tiến như robot phẫu thuật, hệ thống định vị Navigation, O-arm và giám sát thần kinh trong mổ sẽ được ứng dụng để tăng độ chính xác, giảm thiểu rủi ro và tối ưu hóa hiệu quả điều trị.
Tỷ lệ mắc bệnh và tầm quan trọng của phát hiện sớm
Theo PGS Sơn, gù vẹo cột sống là bệnh lý phổ biến ở trẻ với tỷ lệ mắc khoảng 0,5-1% dân số. Nguyên nhân có thể do yếu tố bẩm sinh, bệnh lý thần kinh – cơ hoặc thói quen sinh hoạt sai tư thế kéo dài. Việc phát hiện sớm đóng vai trò then chốt trong điều trị hiệu quả, giúp ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng như biến dạng cột sống, ảnh hưởng đến phổi, lồng ngực và thậm chí gây suy hô hấp. Bệnh cũng tác động đến ngoại hình và tâm lý trẻ, khiến các em thiếu tự tin.
Tác động của Covid-19 đến việc điều trị
Sau hai năm gián đoạn bởi Covid-19, nhiều trẻ không đến khám, dẫn đến mức độ gù vẹo tăng lên. Nhiều trẻ trước đó có góc vẹo chỉ hơn 20 độ nhưng sau 2-3 năm đã lên tới 70-80 độ, thậm chí có cháu lên cả trăm độ. Việc xử lý lúc này sẽ phức tạp hơn rất nhiều. Nếu được phát hiện sớm, trẻ có thể chỉ cần tập luyện, mặc áo chỉnh hình hoặc phẫu thuật đơn giản. Tuy nhiên, khi bệnh đã diễn biến nặng, việc phẫu thuật cũng khó khăn hơn và có thể trẻ phải phẫu thuật nhiều lần.
Dấu hiệu nhận biết trẻ bị vẹo cột sống
PGS Sơn cho biết, trẻ bị vẹo cột sống thường có một số dấu hiệu dễ nhận biết:
- Sự cân bằng vai: Cha mẹ để con đứng thẳng tựa vào tường, chân đi đất và so sánh hai bên vai. Nếu hai bên không cân mà bên cao bên thấp thì có thể trẻ có vấn đề ở cột sống.
- Cánh tay thõng xuống: Khi trẻ đứng thẳng, hai cánh tay thõng xuống thân mình, với trẻ bình thường sẽ tạo thành hình tam giác cân đối hai bên. Với trẻ bị vẹo cột sống, cha mẹ có thể thấy vai lệch, một bên tay sát thân, một bên xa thân.
- Nhìn phía sau lưng: Bình thường cột sống trẻ thẳng nhưng nếu nhìn lưng chữ S thì có thể là dấu hiệu của vẹo cột sống.
- Nghiệm pháp Adam: Phương pháp này được áp dụng để sàng lọc trường hợp bị cong vẹo cột sống học đường. Trẻ đứng thẳng, cúi từ từ về phía trước, hai tay đặt lên đầu gối, cha mẹ quan sát con từ phía sau. Bình thường hai vai sẽ cân xứng, nếu bị vẹo cột sống thì một bên vai sẽ nhô cao hơn, bên đối diện thấp xuống, xuất hiện ụ gồ vùng lưng.
Kết luận
Việc phát hiện sớm trẻ bị vẹo cột sống trước 10 tuổi là vô cùng quan trọng để có thể can thiệp kịp thời, ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng và cải thiện chất lượng cuộc sống của trẻ. Cha mẹ cần luôn chú ý quan sát và theo dõi con, nếu thấy bất thường ở cột sống như vai lệch, bướu lưng gồ lên khi cúi xuống thì cần cho trẻ đi khám ngay. Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức đã tổ chức khám, tư vấn và chụp X-quang miễn phí trong hai ngày 10-11/5 để sàng lọc và phát hiện sớm bệnh lý gù, vẹo cột sống ở trẻ em. Hãy chú ý đến sức khỏe của con bạn và đừng chần chừ khi thấy những dấu hiệu bất thường.
Tài liệu tham khảo
- Nguồn: Dân Trí, “Điều cần chú ý để phát hiện trẻ bị vẹo cột sống trước 10 tuổi”, ngày 10/5/2025. Link
