Gần 200 nghệ nhân, người dân Sa Pa trình diễn “Vũ điệu dưới trăng”

Thiêng là dự án nghệ thuật ca múa nhạc, trình diễn thị giác, lấy cảm hứng từ kho tàng văn hóa người Dao ở Sa Pa. 

Tác phẩm khắc họa sự gắn bó giữa đất, nước, lửa, tình yêu, tín ngưỡng, đồng thời tôn vinh tính thiêng trong các nghi lễ truyền thống, đặc biệt là nghi lễ cấp sắc – biểu tượng trưởng thành và đạo lý sống của người Dao.

Với thời lượng khoảng 65 phút, chương trình được cấu trúc gồm 6 màn và 11 cảnh: Đất (Tìm đất, Lập bản, Dựng nhà), Nước (Cầu mưa – Nước về), Lửa (Bếp hồng – Lửa thiêng), Tình yêu (Giao duyên – Rước dâu), Thiêng (Cấp sắc 7 đèn – Cấp sắc 12 đèn – Tiễn thánh về trời), và Kết (Ngợi ca bản sắc, niềm tin và tinh hoa văn hóa Dao).

Chia sẻ với báo chí ngày 23/9 tại Hà Nội, tác giả kịch bản Hà Văn Thắng, nguyên Giám đốc Sở Du lịch tỉnh Lào Cai, chia sẻ rằng ý tưởng cho Thiêng xuất phát từ những năm tháng gắn bó với văn hóa dân tộc.

Trong tuổi thơ, ông theo mẹ đi khắp bản làng, lắng nghe tiếng khèn, tiếng hát và cảm nhận hơi thở cuộc sống miền núi. Khi trưởng thành, với vai trò nghệ sĩ nhiếp ảnh và nhà quản lý văn hóa, ông có cơ hội tiếp xúc sâu sắc với cộng đồng người Dao ở Sa Pa – nơi mỗi lời ca, nghi lễ hay bộ trang phục đều chứa đựng bản sắc và niềm tin tâm linh.

Ông từng tham mưu xây dựng nhiều hồ sơ bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể, và nhận ra rằng sách vở hay nghiên cứu chưa thể chuyển tải hết sự uyên bác, tinh túy trong kho tàng tri thức dân gian của người Dao.

Chứng kiến nhiều tiết mục nghệ thuật dàn dựng chưa chạm đến “cái gốc” văn hóa, ông Thắng nung nấu ý định viết tác phẩm để đồng bào trở thành chủ thể, kể lại câu chuyện của chính họ.

Cơ duyên gặp gỡ đạo diễn Đặng Xuân Trường đã biến giấc mơ ấy thành hành trình nghệ thuật mới. Đạo diễn vốn nổi tiếng với sáng tạo thị giác, ánh sáng và nghệ thuật sắp đặt, ngay lập tức bị cuốn hút bởi kịch bản Thiêng.

Theo đạo diễn Đặng Xuân Trường, Thiêng là sự kết hợp của nghệ thuật thị giác hình ảnh, ánh sáng với sắp đặt sân khấu, âm nhạc, vũ đạo, thực hành tín ngưỡng cùng những truyền thuyết, tình ca.

Điểm đặc biệt của chương trình là đưa đồng bào Dao đỏ lên vị trí trung tâm sân khấu. “Các nghệ nhân và nhân dân chính là chủ thể tạo ra bản sắc văn hóa, chiều sâu tâm linh. Họ cần được tôn vinh ở vị trí xứng đáng. Chúng ta đã nhận rất nhiều từ đồng bào dân tộc thiểu số, thì đây là cách để trả ơn. Nghệ thuật chính là sợi dây nối lại niềm tin giữa con người với con người”, đạo diễn nhấn mạnh.

Sân khấu được thiết kế tại Sân Quần – trung tâm thị xã Sa Pa – hòa quyện với cảnh quan núi, suối, rừng trúc. Với 80% lực lượng tham gia là đồng bào, Thiêng là hành trình cộng hưởng: Người dân trở thành nghệ sĩ, nghệ sĩ trở thành cầu nối, công nghệ là cánh tay nối dài cho văn hóa.

Song song với Thiêng, nhân dịp này, ê-kíp sáng tạo cũng tổ chức chương trình nghệ thuật Vũ điệu dưới trăng, tiếp tục khẳng định sức sống bền bỉ của văn hóa Sa Pa.

Vở diễn dài 45 phút, là trích đoạn từ kịch bản Thì thầm sương mây, từng ra mắt tại Sân Quần năm 2023 nhân kỷ niệm 120 năm du lịch Sa Pa.

Chương trình giới thiệu những lát cắt văn hóa đặc sắc qua các vũ điệu dân gian gắn với đời sống tín ngưỡng, tập quán, lễ hội, lao động, sản xuất và tri thức dân gian của các dân tộc Mông, Dao, Tày, Giáy, Xá Phó.

Nếu Thiêng khắc họa chiều sâu tâm linh, thì Vũ điệu dưới trăng là bản hòa ca nhiều thanh âm, nơi sắc màu thổ cẩm, tiếng khèn, tiếng sáo, chuông rung… hòa quyện, thay cho lời mời gọi du khách đến với Sa Pa.

Theo ê-kíp sáng tạo, mục tiêu của dự án không chỉ là tạo sản phẩm nghệ thuật – du lịch đặc sắc, mà còn góp phần bảo tồn, trao truyền và quảng bá giá trị tinh hoa của người Dao nói riêng, đồng bào Sa Pa nói chung.

Chương trình sử dụng lời dẫn song ngữ (Việt – Dao, Việt – Anh). Theo kế hoạch, Thiêng sẽ công diễn vào tối 7/11 và 14/11, còn Vũ điệu dưới trăng diễn ra ngày 8/11 và 15/11/2025 tại Sân Quần, Sa Pa.