Sốt xuất huyết Dengue đang là mối đe dọa nghiêm trọng đối với sức khỏe cộng đồng tại Việt Nam. Bệnh diễn biến phức tạp, số ca mắc tăng cao, phạm vi dịch bệnh lan rộng hơn trước, đòi hỏi sự cảnh giác và hành động quyết liệt từ mọi người. Bài viết này sẽ phân tích tình hình dịch bệnh sốt xuất huyết ở Việt Nam, nguyên nhân do biến đổi khí hậu và cách phòng ngừa.
Tình Hình Dịch Bệnh Sốt Xuất Huyết Tại Việt Nam
Trong năm 2024, sốt xuất huyết Dengue trên toàn cầu đã lập kỷ lục mới, với số ca mắc tăng gần gấp đôi so với năm trước. Riêng Brazil đã ghi nhận hơn 10 triệu ca mắc. Tại khu vực Đông Nam Á, Philippines đã báo cáo hơn 43.000 ca mắc tính đến ngày 15/2/2025, tăng 56% so với đỉnh dịch vào tháng 6, trong khi Lào cũng cảnh báo nguy cơ bùng phát sớm.
Ở Việt Nam, tình hình cũng đáng lo ngại. Năm 2024, khu vực miền Nam chiếm 41% trong tổng số 141.000 ca mắc sốt xuất huyết trên toàn quốc. Hiện tượng dịch bệnh đang lan rộng, xuất hiện cả trong mùa khô, khác hẳn với quy luật trước đây. TPHCM, tính đến tuần 7 năm 2025, đã ghi nhận 3.431 ca mắc, tăng 125,3% so với cùng kỳ năm ngoái. Miền Trung và Tây Nguyên cũng đang đối mặt với nguy cơ bùng phát, với sự gia tăng đáng kể số ca mắc trong những năm gần đây. Bên cạnh đó, miền Bắc, trước đây ít chịu ảnh hưởng, nay cũng không còn là vùng an toàn, với các tỉnh miền núi ghi nhận ca mắc. Hà Nội trong năm 2023 đã ghi nhận kỷ lục 36.795 ca mắc.
Biến Đổi Khí Hậu: Nguyên Nhân Của Sự Lây Lan
Biến đổi khí hậu đang đóng vai trò chủ chốt trong sự bùng phát và lan rộng của dịch sốt xuất huyết ở Việt Nam. Hạn hán và xâm nhập mặn khiến nguồn nước ngọt khan hiếm, buộc người dân phải tích trữ nước, tạo điều kiện cho muỗi sinh sôi và lây truyền bệnh. Mưa trái mùa, ngập lụt kéo dài, đặc biệt trong mùa khô, càng làm gia tăng mật độ muỗi truyền bệnh.
- Miền Nam: Hạn hán và xâm nhập mặn đang làm thay đổi mô hình dịch bệnh, khiến sốt xuất huyết lan rộng cả trong mùa khô.
- Miền Trung: Mưa bão trái mùa, lũ lụt kéo dài là nguyên nhân chính cho sự gia tăng số ca mắc ở các tỉnh duyên hải và Tây Nguyên.
- Miền Bắc: Mùa đông ngắn, mùa hè kéo dài và nhiệt độ tăng cao đã tạo điều kiện thuận lợi cho muỗi sinh sôi, cộng với đô thị hóa nhanh chóng cũng đẩy nhanh tốc độ lây lan bệnh.
Nguy Cơ Trở Nặng Và Tác Động Xã Hội
Sốt xuất huyết Dengue có thể tái phát nhiều lần, với lần tái phát thứ hai thường nặng hơn lần đầu tiên, có thể dẫn đến các biến chứng khó lường như suy thận cấp hoặc suy thận mạn tính. Biến chứng này rất nguy hiểm và có tỷ lệ tử vong cao.
Dịch bệnh không chỉ gây quá tải cho hệ thống y tế, đòi hỏi các bệnh viện tuyến dưới phải chuyển tuyến lên các bệnh viện lớn để điều trị, mà còn gây ảnh hưởng nặng nề đến kinh tế – xã hội. Chi phí điều trị, thời gian nghỉ dưỡng của bệnh nhân và người thân đều tốn kém, dẫn đến gánh nặng cho gia đình và xã hội.
Phòng Ngừa Và Kiểm Soát Dịch Bệnh
Việt Nam đang có phác đồ điều trị sốt xuất huyết được quốc tế đánh giá cao. Tuy nhiên, để kiểm soát dịch bệnh hiệu quả, cần có sự phối hợp của nhiều nguồn lực:
- Kiểm soát véc-tơ (muỗi): Tăng cường các biện pháp diệt muỗi và bọ gậy, đặc biệt ở những khu vực có nguy cơ cao.
- Nâng cao nhận thức cộng đồng: Cần giáo dục người dân về cách phòng tránh lây nhiễm sốt xuất huyết, bao gồm việc loại bỏ nguồn nước đọng và sử dụng các biện pháp phòng vệ cá nhân.
- Giám sát dịch tễ: Theo dõi sát sao diễn biến dịch bệnh để kịp thời phát hiện và can thiệp.
- Nâng cao năng lực điều trị: Tăng cường năng lực y tế tại các cơ sở y tế tuyến dưới để đáp ứng kịp thời với các trường hợp mắc bệnh.
Việc đưa vaccine sốt xuất huyết vào sử dụng cũng được kỳ vọng sẽ giúp giảm nguy cơ bùng phát dịch, hạn chế các ca nặng và giảm tải cho hệ thống y tế. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất vẫn là sự chủ động và trách nhiệm của mỗi cá nhân trong việc phòng tránh dịch bệnh.
Tài Liệu Tham Khảo
- WHO
- Bộ Y tế
- Sở Y tế tại các tỉnh, thành
- Các nguồn chính thống khác (được nêu trong bài viết gốc)
Lưu ý: Thông tin trong bài viết này chỉ nhằm mục đích cung cấp kiến thức, không thay thế cho lời khuyên y tế chuyên nghiệp. Đối với bất kỳ vấn đề sức khỏe, hãy liên hệ với bác sĩ.
