Trong phiên thảo luận tại hội trường Quốc hội về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật ngày 10/5, đại biểu Trần Thị Vân (Bắc Ninh) đã nêu lên vấn đề gây tranh cãi về quy định công bố hợp quy đối với sản phẩm hàng hóa. Bà Vân cho biết, hiện nay có khoảng 20 hiệp hội đại diện cho hàng trăm doanh nghiệp thành viên, và họ đã chung tiếng nói đề nghị bãi bỏ quy định này.
Hiệp hội doanh nghiệp lên tiếng
Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam đã tổ chức nhiều hội thảo khoa học để phân tích và đánh giá tác động của quy định công bố hợp quy đối với sản phẩm hàng hóa. Đại biểu Trần Thị Vân nhấn mạnh rằng, các hiệp hội và doanh nghiệp đều có chung kiến nghị là bãi bỏ quy định về công bố hợp quy.
Lý do cần bãi bỏ quy định
Bà Vân cho rằng, quy định công bố hợp quy chỉ mang tính hình thức và không cần thiết. Các sản phẩm nhóm 2, vốn là hàng hóa sản xuất kinh doanh có điều kiện, đã được đánh giá và cấp giấy chứng nhận đầy đủ theo quy định của pháp luật và quốc tế. Khi đã đạt tiêu chuẩn này, doanh nghiệp đã đảm bảo các điều kiện về quy trình sản xuất chất lượng.
Bà Vân nhấn mạnh rằng, việc doanh nghiệp phải lặp lại toàn bộ quy trình kiểm tra, lấy mẫu, đánh giá để công bố hợp quy chỉ nhằm xác nhận lại những gì đã được xác nhận là vô lý và lãng phí. Hơn nữa, quy định công bố hợp quy hiện nay chỉ tập trung vào kiểm soát các hoạt động đơn lẻ, thông qua một mẫu mà doanh nghiệp đi kiểm nghiệm.
Điều này dẫn đến kẽ hở cho doanh nghiệp gian dối đưa ra thị trường hàng hóa dưới chuẩn công bố, như vụ việc gần 600 nhãn sữa giả cho người già và trẻ em vừa qua. Công bố hợp quy còn phát sinh thêm thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh, gia tăng chi phí và thời gian chờ đợi, giảm mức độ cạnh tranh của hàng hóa doanh nghiệp trong nước.
Chi phí đội lên cao
Đại biểu Trần Thị Vân dẫn chứng rằng, để hoàn tất một thủ tục công bố hợp quy trong một sản phẩm, doanh nghiệp phải chi trả trung bình từ 3-5 triệu đồng, thậm chí có trường hợp lên tới 15-30 triệu đồng. Đáng nói, thủ tục này phải tái thực hiện 3 năm một lần, tạo ra chu kỳ lãng phí liên tục. Với một nhà máy sản xuất 300-500 sản phẩm, chi phí có thể đội lên 1,5-2 tỷ đồng.
Đề xuất bổ sung trường hợp loại trừ
Cùng thảo luận về công bố hợp quy, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) đồng tình với việc bổ sung nguyên tắc mỗi sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ, quá trình hoặc môi trường chỉ được điều chỉnh bởi một quy chuẩn kỹ thuật thống nhất trên phạm vi toàn quốc, trừ trường hợp được phân cấp, phân quyền theo quy định của pháp luật trong dự thảo luật.
Bà Nga cho rằng, quy định này sẽ khắc phục tình trạng phải thực hiện đồng thời hai thủ tục, giảm chi phí tuân thủ của doanh nghiệp. Bà cũng đề nghị rà soát quy định tại Điều 69 và bổ sung quy định về trường hợp loại trừ không phải công bố hợp quy tại Điều 48.
Về áp dụng pháp luật, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga đồng tình với việc bổ sung khoản 2 Điều 4 dự thảo Luật nhằm khắc phục tình trạng phải thực hiện đồng thời hai quy trình theo Luật này và Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Tuy nhiên, bà Nga đề nghị Chính phủ khi quy định chi tiết cần quy định rõ trình tự, thủ tục xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật để bảo đảm không chồng chéo, trùng lặp và tuân thủ quy định của Hiệp định TBT, các cam kết quốc tế mà Việt Nam tham gia.
Kết luận
Quy định công bố hợp quy đang gây ra nhiều bất cập và lãng phí cho doanh nghiệp. Đề xuất bãi bỏ quy định này và bổ sung các trường hợp loại trừ không phải công bố hợp quy là cần thiết để giảm chi phí, thời gian và nâng cao tính cạnh tranh của hàng hóa trong nước. Để hiểu rõ hơn về các quy định và đề xuất này, bạn đọc có thể theo dõi các bài viết tiếp theo trên trang web của chúng tôi.
Tài liệu tham khảo
- Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật.
- Báo cáo thẩm tra dự luật của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Quốc hội.
