Không có quy chuẩn sẽ rất khó kiểm soát sữa giả, thuốc giả

Thảo luận tại hội trường sáng 10/5 về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật, đại biểu Nguyễn Thị Kim Bé (Kiên Giang) đề nghị bỏ quy định về công bố hợp quy bởi nội dung này không tương thích với thông lệ và chuẩn mực quốc tế.

Trong khi đó, để thực hiện công bố hợp quy, doanh nghiệp phải tốn kém chi phí kiểm nghiệm mẫu, rồi chờ đợi được đăng ký, tiếp nhận bản công bố.

“Những gánh nặng này trực tiếp gây lãng phí về thời gian, tiền bạc và làm tăng chi phí sản xuất, giảm lợi thế cạnh tranh của các hàng hóa Việt Nam, hàng hóa mang nhãn hiệu “Made in Việt Nam” và làm lỡ mất nhiều cơ hội kinh doanh quý báu của các doanh nghiệp”, bà Bé nói.

Nhưng ở chiều ngược lại, đại biểu Nguyễn Thị Sửu (TP Huế) lại nói rằng công bố hợp quy là công cụ cơ bản để kiểm soát chất lượng, cũng như đảm bảo an toàn về sản phẩm, hàng hóa.

Dù vậy, nữ đại biểu cũng đồng tình cho rằng hệ thống quy chuẩn kỹ thuật Việt Nam ở một số lĩnh vực còn thiếu và chậm cập nhật; gây nguy cơ tăng chi phí tuân thủ, “chạy” thủ tục.

“Doanh nghiệp có thể chạy theo thủ tục trên giấy tờ mà không thực sự bảo đảm chất lượng bởi công tác giám sát hậu kiểm chưa đủ mạnh, việc chứng nhận đang bị thương mại hóa, thiếu sự độc lập và minh bạch”, bà Sửu nói.

Nữ đại biểu đề nghị rà soát, cập nhật hệ thống quy chuẩn nhanh, hài hòa với quy chuẩn quốc tế để tăng hiệu quả áp dụng và hội nhập. Song song là cải tiến quy trình công bố hợp quy theo hướng điện tử hóa, rút gọn thủ tục, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Giải trình rõ hơn các ý kiến này, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng cho biết dự thảo luật đã cập nhật những chủ trương, định hướng mới mang tính cải cách, đột phá, đảm bảo tính minh bạch, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền và xóa bỏ cơ chế xin – cho, cắt giảm các thủ tục hành chính, loại bỏ các rào cản kỹ thuật không cần thiết để thuận lợi hóa cho hoạt động thương mại…

Về đề nghị bãi bỏ công bố hợp quy, ông Dũng lý giải đây là một công cụ để quản lý chất lượng sản phẩm hàng hóa trước khi đưa ra lưu thông trong thị trường, nếu không có tiêu chuẩn để quản lý, giám sát sẽ ảnh hưởng đến an toàn sức khỏe của người dân, của cộng đồng, môi trường.

“Những vấn đề đó các nước đều có cả, bắt buộc chúng ta cũng phải có. Vấn đề ở đây là quản lý loại nào, quản lý đến đâu và quản lý bằng cách nào để đảm bảo chất lượng sản phẩm, hàng hóa trước khi đưa ra thị trường”, ông Dũng nói.

Nhưng dù vậy, ông nhấn mạnh vẫn phải tạo thuận lợi hóa cho hoạt động doanh nghiệp, giảm chi phí, giảm thời gian tuân thủ và tăng sức cạnh tranh cho hàng hóa Việt Nam thay vì làm chậm gây cản trở, tạo rào cản, làm mất đi cơ hội của doanh nghiệp.

“Cách đây khoảng 30 năm có vụ phoóc môn trong bánh phở, lúc đó chúng ta rất lúng túng, không có quy định nên mỗi nơi làm, quản lý một kiểu. Ở Hà Nội đi đóng dấu từng rổ bánh phở một, nhưng ở TPHCM lại ra tiêu chuẩn, quy chuẩn rồi kiểm tra hậu kiểm”, Phó Thủ tướng dẫn chứng.

Ông cũng nhắc tới vấn đề thời sự gần đây liên quan vụ sữa giả, thuốc, thực phẩm chức năng giả và kém chất lượng, để nhấn mạnh rằng nếu không có các tiêu chuẩn, quy chuẩn thì rất khó quản lý chất lượng sản phẩm những hàng hóa này khi đưa ra thị trường, làm ảnh hưởng đến sức khỏe người dân.

Vì thế, Phó Thủ tướng đồng ý quan điểm của đại biểu Quốc hội cho rằng cần phân loại, loại nào có rủi ro cao bắt buộc phải tiền kiểm, phải có quy định và thực hiện ngay từ đầu trước khi ra thị trường. Còn lại có thể cho thực hiện nhưng hậu kiểm.

“Nếu bãi bỏ thật sự rất khó cho công tác quản lý Nhà nước”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh. Ông khẳng định sẽ rà soát lại quy định này theo hướng vừa quản lý được nhưng vừa kiến tạo để phát triển.