Phim “Bao giờ cho đến tháng Mười” do NSND Đặng Nhật Minh viết kịch bản và đạo diễn, ra mắt năm 1984, đã trở thành một tượng đài của nền điện ảnh Việt Nam. Được đánh giá cao bởi CNN như một trong 18 phim châu Á xuất sắc nhất mọi thời đại, tác phẩm này không chỉ khắc họa nỗi đau chiến tranh mà còn lay động trái tim khán giả bằng những giá trị nhân văn sâu sắc.
Bộ phim đã đạt được nhiều giải thưởng quốc tế và trong nước, bao gồm Giải đặc biệt tại Liên hoan phim Quốc tế châu Á – Thái Bình Dương năm 1989, bằng khen của Ủy ban Bảo vệ Hòa bình tại Liên hoan phim quốc tế Moskva năm 1985, giải thưởng đặc biệt của Ban giám khảo tại Liên hoan phim Quốc tế Hawaii năm 1985, và đứng thứ 4 trong danh sách 100 bộ phim xuất sắc nhất của điện ảnh Đông Nam Á do Letterboxd.com bình chọn.
Câu chuyện phim “Bao giờ cho đến tháng Mười”
Phim kể về Duyên (do NSƯT Lê Vân thủ vai), một người phụ nữ đi thăm chồng ở chiến trường miền Nam nhưng nhận tin chồng đã hy sinh. Trên đường trở về, do quá tuyệt vọng, Duyên ngã từ trên đò xuống sông và được thầy giáo Khang (NSƯT Hữu Mười) cứu. Lo sợ gia đình sẽ suy sụp, Duyên quyết định giấu chuyện chồng qua đời và nhờ Khang giả chồng mình để gửi những lá thư về nhà.
Cảm động trước tấm lòng của Duyên, Khang dần nảy sinh tình cảm và viết một bức thư bày tỏ. Tuy nhiên, lá thư này lọt vào tay chị dâu của Duyên, khiến sự việc bị phát hiện. Khang phải chuyển đến nơi khác dạy học, còn Duyên ở lại âm thầm chịu đựng nỗi đau.
Sự nghiệp của NSƯT Lê Vân
NSƯT Lê Vân sinh năm 1958 trong một gia đình nghệ thuật tại Hà Nội. Bố bà là NSND Trần Tiến, mẹ là NSƯT Lê Mai, cậu ruột là NSND Lê Chức. Hai em gái của bà đều là những nghệ sĩ nổi tiếng – NSND Lê Khanh và nghệ sĩ múa Lê Vi.
Dù khởi nghiệp là diễn viên múa, Lê Vân đã bén duyên với điện ảnh qua các bộ phim như “Chom và Sa”, “Chị Dậu”, “Đêm hội Long Trì”. Vai diễn Duyên trong “Bao giờ cho đến tháng Mười” được xem là vai diễn để đời của bà, mang lại cho bà danh hiệu Nữ diễn viên xuất sắc nhất tại Liên hoan phim Việt Nam năm 1985.
Lê Vân từng chia sẻ rằng Duyên là vai diễn ưng ý nhất trong sự nghiệp của mình. Bà nói: “Khi diễn, tôi không nhận ra đâu là ranh giới giữa đời thực và đời sống phim ảnh”. Diễn viên Đặng Lưu Việt Bảo cũng dành nhiều lời khen cho Lê Vân, nhận xét bà có thân hình của một diễn viên múa, khuôn mặt thuần Việt, đôi mắt ướt và long lanh.
Cuộc sống hiện tại của NSƯT Lê Vân
Sau nhiều bộ phim thành công, NSƯT Lê Vân dường như biến mất khỏi làng điện ảnh Việt. Năm 2006, bà bất ngờ quay trở lại với tự truyện “Lê Vân – yêu và sống”, gây nhiều tranh cãi với những chi tiết đời tư liên quan đến gia đình. Từ đó, Lê Vân sống khép mình và tìm thấy niềm vui trong cuộc sống bình thường.
Ở tuổi 67, Lê Vân sống kín tiếng, hằng ngày chăm sóc gia đình và sang thăm mẹ Lê Mai. Dù có sự nghiệp ấn tượng, đời tư của bà cũng lận đận khi trải qua 3 cuộc hôn nhân. Hôn nhân đầu tiên chỉ kéo dài 14 ngày, lần thứ hai kết hôn với một người Việt kiều lai Pháp và kéo dài 10 năm, lần thứ ba với người Hà Lan tên Abraham, có với nhau 2 người con và chuyển sang định cư ở nước ngoài trước khi quay về Việt Nam sinh sống.
Lê Vân chia sẻ: “Trước đây, tôi không tin vào 2 chữ hạnh phúc bởi bị ‘bó’ vào phạm vi vô cùng nhỏ hẹp của lứa đôi. Nay, tôi đã ngộ ra ý nghĩa của hạnh phúc lớn hơn thế rất nhiều khi mình biết yêu thương và biết chia sẻ”.
Gia đình và cuộc sống bình yên
NSƯT Lê Mai, mẹ của Lê Vân, cho biết con gái mình hiện sống cùng chồng con tại phố Hoàng Hoa Thám, Hà Nội. Hàng ngày, Lê Vân chạy xe máy sang chơi với mẹ, đưa bà đi thưởng thức những món ăn ngon. Lê Vân kín tiếng, ngại sự phô trương và luôn sống hòa thuận với gia đình.
Chồng của Lê Vân, dù đã sống ở Việt Nam lâu năm nhưng không nói được tiếng Việt, nên mỗi lần trò chuyện đều thông qua Lê Vân và các con, cháu. Lê Mai cũng chia sẻ rằng các con rể Tây của bà đều sống nhiều năm ở Việt Nam, hiểu văn hóa Việt và đối nhân xử thế lịch thiệp, đàng hoàng.
Nhiều năm nay, Lê Mai và các con gái Lê Vân, Lê Khanh vẫn giữ thói quen tự gói bánh, luộc bánh chưng, coi đây là nếp nhà của mình.
Kết luận
NSƯT Lê Vân đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng khán giả qua vai diễn Duyên trong “Bao giờ cho đến tháng Mười”. Dù cuộc sống đời tư có nhiều thăng trầm, bà vẫn tìm thấy hạnh phúc trong cuộc sống bình yên bên gia đình. Hãy tiếp tục theo dõi COCC-EDU-VN để cập nhật những thông tin mới nhất về nghệ thuật và văn hóa Việt Nam.
Tài liệu tham khảo:
- Dân trí. (2025). Lê Vân Bao giờ cho đến tháng Mười: Được chồng chiều, kín tiếng ở tuổi 67. Link
