Ngày 9/5, Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM – cơ sở 3 đã thông tin về một trường hợp bị liệt mặt ngoại biên trong bối cảnh thời tiết đang chuyển dần sang mùa mưa. Một phụ nữ 30 tuổi đã trải qua một đêm ngủ và tỉnh dậy với các biểu hiện liệt nửa mặt bên phải, bao gồm mắt không nhắm kín, lệch nhân trung và méo miệng khi nói. Thay vì đến bệnh viện, chị đã tự điều trị tại một cơ sở xoa bóp dân gian trong 14 ngày, nhưng tình trạng không cải thiện mà còn trở nên nặng hơn.
Nguyên Nhân và Triệu Chứng của Liệt Mặt Ngoại Biên
Liệt mặt ngoại biên, hay còn gọi là liệt dây thần kinh VII ngoại biên, là một tình trạng y tế nghiêm trọng cần được điều trị kịp thời. Tại Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM – cơ sở 3, kết quả đo điện cơ đã xác định người bệnh bị liệt dây thần kinh VII ngoại biên phải. Sau ba tuần điều trị tích cực tại bệnh viện, chức năng vùng mặt của bệnh nhân đã hồi phục khoảng 80%. Người bệnh hiện đang được tiếp tục theo dõi để phục hồi hoàn toàn.
BSCKI Âu Văn Khê, Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM – cơ sở 3, cho biết số ca liệt mặt tăng rõ rệt vào thời điểm chuyển mùa hoặc trong mùa nắng nóng cao điểm, khi người dân sử dụng quạt và điều hòa thường xuyên. Khi thời tiết chuyển mùa, một cơn gió lạnh bất ngờ cũng có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng như bệnh liệt dây thần kinh VII ngoại biên.
Những Yếu Tố Gây Liệt Mặt
Theo bác sĩ Khê, liệt mặt không chỉ là vấn đề của người lớn tuổi hay người có bệnh nền. Ngay cả người trẻ, khỏe mạnh cũng có thể là nạn nhân nếu không chú ý bảo vệ cơ thể đúng cách trong mùa lạnh. Theo y học hiện đại, khi thời tiết chuyển mùa, gió và mưa lạnh có thể làm co mạch nuôi thần kinh mặt, gây thiếu máu cục bộ dẫn đến tổn thương. Một nguyên nhân khác là virus tiềm ẩn (HSV-1, zona thần kinh) có khả năng tái hoạt khi cơ thể suy yếu do thời tiết thay đổi, gây tổn thương dây thần kinh VII.
Ngoài ra, người có các bệnh lý nền như rối loạn chuyển hóa, tuần hoàn não, tăng huyết áp cũng có nguy cơ cao bị tổn thương dây thần kinh VII. Theo y học cổ truyền, bệnh này thường do phong hàn xâm nhập, khí huyết bế tắc ở vùng mặt. Người có thể trạng hư yếu, khí huyết kém lưu thông rất dễ bị “tà khí” xâm nhập khi thời tiết thay đổi đột ngột.
Tác Động và Hậu Quả của Liệt Mặt
Liệt mặt không chỉ là một tình trạng thẩm mỹ mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng sinh hoạt và tâm lý người bệnh. Thời điểm thời tiết chuyển mùa là lúc mọi người cần nâng cao cảnh giác với những thay đổi bất thường của cơ thể. Theo bác sĩ Khê, liệt dây thần kinh VII ngoại biên có thể nhận diện qua các dấu hiệu như mặt mất cân đối, miệng méo lệch sang bên lành, mất nếp nhăn trán, mắt bên liệt không nhắm kín.
Người bệnh có nhân trung lệch, chảy nước khi uống, dễ đọng thức ăn ở má, có thể kèm đau tai, ù tai nếu nguyên nhân do virus. Nếu không nhập viện điều trị sớm, bệnh có thể dẫn đến di chứng như co cứng cơ mặt, méo miệng kéo dài, giảm cảm giác vị giác.
Biện Pháp Phòng Ngừa và Điều Trị
Để tránh tình trạng liệt mặt khi thời tiết chuyển mùa, người dân cần giữ ấm vùng đầu – cổ – mặt, đặc biệt khi đi xe máy, tắm khuya hoặc dùng điều hòa, mang áo mưa kín khi di chuyển ngoài trời mưa, và tránh ngồi trực tiếp trước quạt hoặc máy lạnh.
Khi có dấu hiệu nghi ngờ liệt mặt, cần đi khám sớm, không tự ý xoa bóp nếu chưa có hướng dẫn chuyên môn để tránh làm nghiêm trọng thêm các tổn thương. Người từng mắc bệnh cần duy trì luyện tập nhẹ cơ mặt mỗi ngày.
Kết Luận
Liệt mặt ngoại biên là một tình trạng y tế nghiêm trọng cần được điều trị kịp thời. Thời tiết chuyển mùa là yếu tố quan trọng gây ra bệnh này, do đó, việc bảo vệ cơ thể đúng cách và nhận biết sớm các triệu chứng là rất cần thiết. Hãy đến bệnh viện ngay khi có dấu hiệu đầu tiên để tránh những hậu quả không mong muốn.
Tài Liệu Tham Khảo
- Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM – cơ sở 3. (2023). Thông tin về trường hợp liệt mặt ngoại biên.
- BSCKI Âu Văn Khê. (2023). Phát biểu về tình trạng liệt mặt ngoại biên và các biện pháp phòng ngừa.
