Lý do kiến nghị thay từ xả lũ bằng “vận hành điều tiết qua tràn xả sâu”

Ngày 2/12, ông Trương Xuân Tý, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường thành phố Đà Nẵng, đã lý giải vì sao thành phố kiến nghị điều chỉnh quyết định 1865 của Thủ tướng Chính phủ về vận hành liên hồ chứa trên lưu vực Vu Gia – Thu Bồn (quy trình 1865).

Trong đó, dư luận quan tâm đến đề xuất thay cụm từ “xả lũ” thành “vận hành điều tiết qua tràn xả sâu” tại các điều 28, 30, 31, 34 của quy trình 1865.

Theo ông Tý, tại quy trình 1865, việc vận hành hồ chứa thủy điện trong mùa lũ có 3 giai đoạn. Đầu tiên là khi xuất hiện bản tin mưa lớn, khả năng có lũ thì vận hành hạ mực nước hồ để đón lũ.

Thứ hai, khi đang vận hành hạ mực nước hồ để đón lũ, nếu lưu lượng nước về hồ lớn, mực nước hạ du cao phải chuyển sang trạng thái vận hành duy trì mực nước hồ. Tức lúc này lưu lượng nước về hồ sẽ bằng lưu lượng đập xả ra.

Thứ ba, khi xuất hiện đỉnh lũ về hồ và mực nước ở hạ du đạt đến mức phải cắt giảm lũ thì vận hành cắt giảm lũ. Khi đó, lưu lượng nước xả sẽ thấp hơn lưu lượng về hồ.

Ông Tý cho biết, hiện nay các hồ thủy điện đều thiết kế có 2 hệ thống là tràn tự do và tràn xả sâu. Và cả 3 giai đoạn nêu trên đều được vận hành qua tràn xả sâu của hồ chứa thủy điện.

“Nhiệm vụ của tràn xả sâu là điều tiết lũ. Do nghĩ rằng quy trình vận hành hồ chứa là một văn bản hành chính của nhà nước, các cụm từ phải đồng nhất với nhau, nên chúng tôi đề xuất điều chỉnh cụm từ xả lũ thành điều tiết qua tràn xả sâu”, ông Tý nói.

Ông Tý cho biết, đây mới là đề xuất của thành phố đối với Bộ Nông nghiệp và Môi trường để tham gia điều chỉnh quy trình 1865, vẫn còn phải xem xét từ nhiều phía.

Còn về quy trình vận hành liên hồ chứa, ông Tý nhìn nhận, quy định dung tích phòng lũ của các thủy điện tại Đà Nẵng quá nhỏ.

Đơn cử, trong trận lũ lịch sử cuối tháng 10, tổng lượng nước về các hồ trên sông Vu Gia hơn 1,68 tỷ m3, trong khi dung tích phòng lũ tối đa của các hồ Avương, Sông Bung 4, Đak Mi chỉ hơn 274 triệu m3 (tỷ lệ 16,3%), chiếm tỉ lệ rất nhỏ so với lũ về trên lưu vực.

Thành phố sẽ đề nghị quy định lại dung tích phòng lũ các hồ chứa ở mức tối đa có thể, để khi xuất hiện lũ phải hạ mực nước hồ tối đa, tạo dung tích phòng lũ tốt nhất để cắt được những đỉnh lũ.

Trước đó, trong báo cáo gửi Chính phủ, cơ quan chức năng thành phố Đà Nẵng kiến nghị xem xét hiệu chỉnh cụm từ “xả lũ” bằng cụm từ “vận hành điều tiết qua tràn xả sâu” tại các điều 28, 30, 31, 34, nhằm đảm bảo phù hợp thực tế việc vận hành điều tiết hồ chứa.

Theo Quyết định 1865 về quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn, được ban hành năm 2019, tại Điều 28, quy định về trách nhiệm của Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam cũ và thành phố Đà Nẵng cũ. 

Điều 30 nêu về trách nhiệm của Bộ trưởng Bộ Công Thương. Điều 31 nêu về trách nhiệm của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường). Điều 34 nêu về trách nhiệm của chủ hồ.