Chiều ngày 25/4, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tiến hành thảo luận và đưa ra ý kiến về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội liên quan đến việc miễn và hỗ trợ học phí cho trẻ em mầm non, học sinh phổ thông và những người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân. Đây là một bước tiến quan trọng nhằm đảm bảo quyền lợi học tập cho mọi đối tượng học sinh trên cả nước.
Đề Nghị Hỗ Trợ Học Phí Bằng Cách Cấp Trực Tiếp Cho Người Học
Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đã trình bày tờ trình của Chính phủ, nêu rõ rằng từ ngày 1/9, Nhà nước sẽ triển khai chính sách miễn và hỗ trợ học phí cho tất cả trẻ em và học sinh từ mầm non 5 tuổi đến trung học cơ sở. Đặc biệt, học sinh tiểu học công lập sẽ không phải đóng học phí, trong khi học sinh tiểu học tại các cơ sở giáo dục tư thục ở những khu vực không đủ trường công lập sẽ được hỗ trợ tiền đóng học phí.
Tuy nhiên, ông Sơn cũng chỉ ra rằng vẫn còn nhiều đối tượng trẻ em mầm non dưới 5 tuổi, học sinh trung học phổ thông và người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục khác chưa được pháp luật quy định đầy đủ và thống nhất, dẫn đến việc họ vẫn phải đóng học phí. Do đó, nghị quyết lần này dự kiến sẽ bổ sung thêm các đối tượng được miễn và hỗ trợ đóng học phí, bao gồm trẻ em mầm non dưới 5 tuổi và học sinh trung học phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục khác.
Theo dự thảo Nghị quyết, Nhà nước sẽ hỗ trợ học phí cho cả trẻ em mầm non và học sinh phổ thông tại các cơ sở giáo dục dân lập, tư thục. Điều này không chỉ đảm bảo quyền tiếp cận giáo dục mà còn thể hiện tính ưu việt của chế độ và thực thi chính sách thống nhất, công bằng đối với người học. Đồng thời, chính sách này cũng khuyến khích sự phát triển của giáo dục ngoài công lập và tăng cường sự đa dạng trong hệ thống giáo dục.
Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội đã thẩm tra và cơ bản đồng ý với chính sách miễn và hỗ trợ học phí cho trẻ em mầm non, học sinh phổ thông tại các cơ sở giáo dục công lập, dân lập và tư thục.
Dự thảo nghị quyết quy định phương thức hỗ trợ học phí thông qua các cơ sở giáo dục. Tuy nhiên, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh đã đề xuất thực hiện theo phương thức hỗ trợ trực tiếp cho người học. Ông Vinh cho biết tại phiên họp thẩm tra sơ bộ mở rộng của Thường trực Ủy ban, các cơ quan đã thống nhất thực hiện theo phương thức này và đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo bổ sung quy định về tổ chức thực hiện, trong đó giao Chính phủ hướng dẫn phương thức chi trả tiền hỗ trợ đóng học phí đối với người học trong cơ sở giáo dục ngoài công lập.
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cũng thống nhất với hướng hỗ trợ học phí trực tiếp cho người học thông qua cha mẹ hoặc người giám hộ của học sinh, vì phương án này được đánh giá là khả thi và hợp lý. Ông khẳng định Chính phủ sẽ tạo điều kiện thuận lợi nhất để thực hiện chính sách này.
Ngân Sách Cần Chi Thêm 8.200 Tỷ Đồng/Năm
Bộ trưởng Giáo dục Nguyễn Kim Sơn cung cấp thêm thông tin về tác động của chính sách này đến ngân sách Nhà nước. Theo số liệu thống kê năm học 2023-2024, cả nước có 23,2 triệu học sinh, trong đó 21,5 triệu học sinh công lập (chiếm 93%) và 1,7 triệu học sinh ngoài công lập (chiếm 7%).
Chính phủ ước tính tổng nhu cầu kinh phí ngân sách Nhà nước phải chi trả để thực hiện miễn học phí cho trẻ em mầm non, học sinh phổ thông công lập và hỗ trợ học phí cho trẻ em mầm non, học sinh phổ thông dân lập, tư thục là khoảng 30.600 tỷ đồng. Trong đó, khối công lập cần 28.700 tỷ đồng và khối dân lập, tư thục cần 1.900 tỷ đồng.
Thực tế, tổng ngân sách Nhà nước đã thực hiện miễn (không thu) học phí với trẻ em mầm non 5 tuổi, học sinh tiểu học, học sinh THCS từ năm học 2025-2026 là 22.400 tỷ đồng, trong đó khối công lập là 21.800 tỷ đồng và khối dân lập, tư thục là 600 tỷ đồng. Như vậy, số ngân sách Nhà nước phải đảm bảo thêm khi thực hiện chính sách theo Nghị quyết của Quốc hội là 8.200 tỷ đồng, bao gồm 6.900 tỷ đồng cho khối công lập và 1.300 tỷ đồng cho khối dân lập, tư thục.
Ủy ban Văn hóa và Xã hội đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo đánh giá kỹ lưỡng khả năng cân đối ngân sách của các địa phương, đặc biệt là những địa phương có điều kiện kinh tế – xã hội khó khăn.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải góp ý thêm rằng chính sách này của Trung ương nên ngân sách phải đảm bảo nằm trong chi phí giáo dục. Ông Hải nhấn mạnh: “Nguồn chi cho giáo dục thì phải tính vào, nên đưa khoản này thành khoản chi giáo dục. Ngân sách đảm đương được, cần thì phải chi.”
Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung cũng cho biết, Bộ sẽ tính tổng chi ngân sách chi thường xuyên, nhưng để đảm bảo bố trí dự toán, Bộ Giáo dục cần đánh giá đầy đủ về số lượng học sinh cả công lập và ngoài công lập để có cơ sở tính toán.
Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương khẳng định Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất sự cần thiết ban hành Nghị quyết về miễn và hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân.
Kết Luận
Chính sách miễn và hỗ trợ học phí cho trẻ em mầm non và học sinh dân lập, tư thục là một bước tiến quan trọng trong việc đảm bảo quyền lợi học tập của mọi đối tượng học sinh. Việc hỗ trợ trực tiếp cho người học không chỉ giúp giảm bớt gánh nặng tài chính cho gia đình mà còn khuyến khích sự phát triển của giáo dục ngoài công lập. Tuy nhiên, để thực hiện chính sách này, Nhà nước cần phải cân đối ngân sách một cách hợp lý và đảm bảo sự công bằng trong phân bổ nguồn lực. Đây là một cam kết mạnh mẽ của Nhà nước trong việc nâng cao chất lượng giáo dục và đảm bảo quyền tiếp cận giáo dục cho mọi người dân.
