Nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm: “Làm thơ cũng là chiến đấu cho hòa bình”

Sự kiện diễn ra tối 14/8 tại Hà Nội, do Tạp chí Văn nghệ Quân đội phối hợp cùng Nhà xuất bản Quân đội Nhân dân, Nhà hát Ca múa nhạc Quân đội và Trung tâm Phát thanh – Truyền hình Quân đội tổ chức, hướng tới kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9.

Chương trình mở đầu bằng tổ khúc thơ Hình của Đảng lồng trong hình của Nước gồm những câu thơ bất hủ của Tố Hữu, Chế Lan Viên, Xuân Diệu, Nguyễn Đình Thi… khắc họa khí thế sục sôi của Cách mạng Tháng Tám và ngày Quốc khánh 2/9.

Từ khoảnh khắc đau thương “Bát cơm chan đầy nước mắt/ Bay còn giằng khỏi miệng ta…” (Nguyễn Đình Thi) đến giây phút lịch sử “Luận cương đến Bác Hồ. Và Người đã khóc/ Lệ Bác Hồ rơi trên chữ Lênin” (Chế Lan Viên) – tất cả tái hiện trọn vẹn thời khắc dân tộc giành quyền làm chủ vận mệnh.

Dòng chảy nghệ thuật tiếp nối với những tác phẩm tiêu biểu của từng chặng đường thơ song hành cùng lịch sử. Thời chống Pháp, khán giả gặp lại Đồng chí (Chính Hữu) – bức chân dung bình dị của người lính; Hoan hô chiến sĩ Điện Biên (Tố Hữu) – bản anh hùng ca của chiến thắng “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”.

Thời chống Mỹ là Đất Nước (Nguyễn Khoa Điềm) – khúc trữ tình – chính luận khẳng định “Đất Nước là máu xương của mình”; Dáng đứng Việt Nam (Lê Anh Xuân) – tượng đài bất tử của người chiến sĩ Giải phóng quân; Vàm Cỏ Đông (Hoài Vũ) – khúc hát tình yêu và ý chí miền Nam thành đồng; Chúng con chiến đấu cho Người sống mãi Việt Nam ơi (Nam Hà) – ngân vang lời thề sắt son của tuổi trẻ.

Sau ngày thống nhất 1975, thơ ca về người lính tiếp tục vang lên từ các chiến trường bảo vệ biên giới, làm nghĩa vụ quốc tế và giữ gìn biển đảo.

Gặp lại các em (Nguyễn Đình Chiến) là bi ca về hy sinh nhưng ngời sáng tinh thần bất khuất; Khi mùa mưa qua đi (Phạm Sỹ Sáu) chứa chan nỗi nhớ quê của những người lính Tây Nam; Tổ quốc nhìn từ biển (Nguyễn Việt Chiến) khẳng định trách nhiệm thiêng liêng bảo vệ chủ quyền.

Khép lại đêm thơ là khúc tráng ca Việt Nam trên đường chúng ta đi (thơ Xuân Sách, nhạc Huy Du) – giai điệu hào sảng khẳng định trong mỗi nhịp tim người Việt luôn có tiếng vọng non sông.

Các tác phẩm được thể hiện bởi NSND Tạ Tuấn Minh, NSND Văn Chương, NSƯT Khuất Quỳnh Hoa, NSND Vương Hà, NSND Hồng Hạnh, nghệ sĩ Trương Tuấn Vũ, Thế Anh… cùng phối khí âm nhạc, múa và nghệ thuật sân khấu.

Điểm nhấn của chương trình là phần giao lưu với ba nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm, Vương Trọng, Phạm Sỹ Sáu.

Nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm kể rằng, từ năm 1964 ông vào Nam chiến đấu, ban đầu không nghĩ đến việc làm thơ, nhưng nhận ra “làm thơ cũng là chiến đấu cho hòa bình, thống nhất”. Ông sáng tác như một cách tri ân những người đi trước, ghi lại dũng khí của đồng đội đã hy sinh.

Nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm chia sẻ: “Ngày vào bộ đội, tôi không thể quên hình ảnh người đồng đội trao cho mình khẩu súng để tiếp tục chiến đấu tại Thành phố Huế.

Khi ấy, vũ khí khan hiếm, người đi trước hy sinh thì người kế tiếp phải cầm súng tiến lên. Những vần thơ ra đời trong thời khắc ấy đã khắc sâu lòng biết ơn và ghi lại tinh thần quả cảm của những người đi trước”.

Nhà thơ Vương Trọng cũng cho rằng thế hệ ông đều bắt đầu bằng những bài thơ về người lính, đất nước – sự thôi thúc của lịch sử đã tạo nên nguồn cảm hứng mãnh liệt.