Năm 2022, sau nhiều năm dày công tích lũy tư liệu và khảo cứu trong và ngoài nước, PGS.TS, nhà văn Nguyễn Thế Kỷ đã chính thức bắt tay vào viết song song hai bộ tác phẩm lớn cùng mang tên Nước non vạn dặm. Một bộ là trường thiên tiểu thuyết và một bộ là sử thi nghệ thuật. Đây là một dự án văn học đầy tham vọng, nhằm tôn vinh và khắc họa hình ảnh của Chủ tịch Hồ Chí Minh, một lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam.
Bộ sử thi và trường thiên tiểu thuyết
Bộ sử thi đã hoàn thành phần I với nhan đề Nợ nước non, nằm trong tập kịch bản 5 phần quy mô, và đã được dàn dựng, biểu diễn rộng rãi tại nhiều tỉnh, thành, cơ quan, đơn vị trên cả nước. Điều này cho thấy sự quan tâm và ủng hộ mạnh mẽ của công chúng đối với tác phẩm này.
Trong khi đó, bộ trường thiên tiểu thuyết được xuất bản đều đặn mỗi năm một tập: Nợ nước non (2022), Lênh đênh bốn biển (2023), Từ Việt Bắc về Hà Nội (đầu 2024), Đường lên Điện Biên (cuối 2024), và tập cuối Việt Nam – Hồ Chí Minh, ra mắt bạn đọc vào ngày 17/5, nhân dịp kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890-19/5/2025). Mỗi tập đều mang đến những góc nhìn sâu sắc và chân thực về cuộc đời và sự nghiệp của Bác Hồ.
20 năm ấp ủ và nỗi trăn trở về một tiểu thuyết đồ sộ về Chủ tịch Hồ Chí Minh
Tại sự kiện ra mắt trọn bộ tiểu thuyết sử thi Nước non vạn dặm, nhà văn Nguyễn Thế Kỷ đã bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn đối với những người đi trước đã có nhiều tác phẩm viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh bằng nhiều loại hình văn học, nghệ thuật. Tuy nhiên, ông vẫn luôn trăn trở: “Tại sao đã có rất nhiều tiểu thuyết hay về đề tài chiến tranh, được viết công phu và nghiêm túc, nhưng lại chưa có một bộ tiểu thuyết thực sự đồ sộ, toàn diện về Chủ tịch Hồ Chí Minh – một lãnh tụ vĩ đại của dân tộc, của Đảng, của Nhà nước ta, và là người bạn lớn của nhân dân thế giới?”.
Trong cuộc trò chuyện, giao lưu với các khách mời, đại biểu tới dự sự kiện ra mắt bộ tiểu thuyết, nhà văn Nguyễn Thế Kỷ nhắc đến nhà văn Sơn Tùng với sự trân trọng đặc biệt. Ông kể rằng, khi nhà văn Sơn Tùng còn sống, ông thường xuyên đến thăm nhà, có nhiều dịp trò chuyện thân tình. Ông cũng từng bày tỏ sự khâm phục đối với các tác phẩm viết về Bác Hồ mà nhà văn Sơn Tùng đã để lại – đặc biệt là những trang viết xúc động về thời thơ ấu đến thời niên thiếu, thanh niên của Người.
Tuy vậy, trong một lần trò chuyện, khi được hỏi vì sao không tiếp tục viết về Bác một cách toàn diện hơn, nhà văn Sơn Tùng đã thành thật cho hay, ông không còn đủ sức khỏe và điều kiện để tiếp tục hành trình thu thập tư liệu – một hành trình vốn rất gian nan.
Nhà văn Nguyễn Thế Kỷ chia sẻ thêm rằng, ý định viết về những anh hùng dân tộc, đặc biệt là những người ông cảm thấy gần gũi, đã nhen nhóm trong ông từ 20 năm trước, khi ông còn là Tỉnh ủy viên, Tổng biên tập Báo Nghệ An (2000-2003). “Quá trình làm báo và công tác tại địa phương đã tạo điều kiện cho tôi tiếp cận nhiều vấn đề thực tiễn, trong đó có lịch sử vùng đất Nam Đàn – quê hương Chủ tịch Hồ Chí Minh. Khi được phân công về làm việc tại đây (Tỉnh ủy viên, Bí thư Huyện ủy Nam Đàn, (2003-2005) – PV) tôi bắt đầu tìm hiểu kỹ hơn về vùng đất vốn từ lâu được xem là ‘địa linh nhân kiệt’ mà với tôi còn là vùng đất đặc biệt”, ông nói.
Quá trình chuẩn bị và sáng tác
Nhà văn Nguyễn Thế Kỷ cho biết, để viết về Bác Hồ, ông đã có 20 năm để tìm kiếm, chuẩn bị tư liệu lịch sử. Trong quãng thời gian ấy, ông cũng viết nhiều bài báo, tham gia các hội thảo khoa học, trong đó có bài Bác Hồ của chúng ta – một bài viết được chia sẻ rộng rãi, được nhiều cơ quan, ban ngành và địa phương sử dụng trong công tác tuyên truyền, giáo dục.
PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ bộc bạch: “Từ những bài viết đó, ý tưởng viết một bộ tiểu thuyết lớn về Bác Hồ dần hình thành. Ban đầu, tôi dự định viết khoảng 3 tập, nhưng càng viết càng thấy cần nhiều hơn để thể hiện trọn vẹn cuộc đời và sự nghiệp của Người. Đến nay, bộ tiểu thuyết đã hoàn thành đủ 5 tập”.
Nói về những thuận lợi và khó khăn, nhà văn Nguyễn Thế Kỷ chia sẻ rằng, một trong những thuận lợi lớn nhất khi viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh là nguồn tư liệu phong phú và sâu sắc. Bác Hồ là nhân vật lịch sử được nghiên cứu nhiều nhất, với hàng nghìn đầu sách trong và ngoài nước.
Đối với nhà văn Nguyễn Thế Kỷ, lợi thế còn đến từ chính quá trình công tác 20 năm tại Ban Tư tưởng – Văn hóa Trung ương (nay là Ban Tuyên giáo Trung ương), nơi ông tích lũy được nhiều kiến thức, kinh nghiệm và có điều kiện tiếp cận tư liệu từ nhiều kênh khác nhau.
Kết luận
Bộ tiểu thuyết Nước non vạn dặm của PGS.TS, nhà văn Nguyễn Thế Kỷ không chỉ là một tác phẩm văn học đồ sộ mà còn là một công trình nghiên cứu lịch sử, văn hóa, chính trị sâu sắc. Qua tác phẩm này, độc giả có thể hiểu rõ hơn về cuộc đời và sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh, một con người vĩ đại với những phẩm chất cao quý mà ai cũng có thể học tập. Hãy đọc và cảm nhận để thấy được tầm vóc và sự gần gũi của Bác Hồ trong từng trang viết.
