Nhạc sĩ Dương Cầm bật mí về món quà bất ngờ ở hoà nhạc “Rực rỡ ngày mới”

Nhạc sĩ Dương Cầm tên thật là Đỗ Ngọc Cầm, sinh năm 1986. Anh từng học chuyên ngành Piano tại trường Văn hóa Nghệ thuật Đắk Lắk, sau đó là chuyên ngành sáng tác tại Nhạc viện Hà Nội (nay là Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam) và Trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội.

 Anh là tác giả của những ca khúc như: Mong anh về, Biển và ánh trăng, Giấc mơ anh và em, Đường về khuya, Ngây ngô, Phía cuối chân trời, Phụ nữ Việt, Trả lại cho em, Ngày tình yêu…

Nhiều bài hát của anh được thể hiện thành công bởi Phương Linh – Hà Anh Tuấn, Trung Quân, Tấn Minh… Ngoài sáng tác, Dương Cầm là một trong những nhà sản xuất, hòa âm phối khí.

Trước thềm buổi hòa nhạc kỷ niệm 20 năm thành lập báo điện tử Dân trí – Rực rỡ ngày mới – phóng viên Dân trí đã có cuộc trò chuyện thân tình, cởi mở với nam nhạc sĩ.

“Rực rỡ ngày mới” là sự kết nối âm nhạc và thông điệp nhân văn

Anh có thể chia sẻ lý do vì sao mình nhận lời làm Giám đốc âm nhạc của hòa nhạc kỷ niệm 20 năm thành lập báo điện tử Dân trí – “Rực rỡ ngày mới”?

– Lý do đầu tiên là tôi có tình cảm với báo Dân trí. Tôi đã theo dõi và đồng hành cùng báo trong nhiều năm, bản thân tôi cũng từng được báo hỗ trợ rất nhiều trong các sự kiện của mình.

Khi được mời làm Giám đốc âm nhạc cho hòa nhạc Rực rỡ ngày mới kỷ niệm 20 năm thành lập báo điện tử Dân trí, tôi rất hào hứng, đặc biệt khi Ban tổ chức đưa ra ý tưởng là xây dựng một chương trình nghệ thuật, chứ không đơn thuần là lễ kỷ niệm hay đề cao tính chính luận.

Trong đêm hòa nhạc, Dương Cầm có điều bất ngờ nào dành cho khán giả?

– Khi làm các chương trình, tôi luôn cố gắng lồng ghép một thông điệp rõ ràng để khán giả có thể cảm nhận được tinh thần mà chương trình muốn truyền tải.

Lần này, chương trình của báo Dân trí mang ý nghĩa rất đặc biệt với tôi. Trùng hợp, tôi còn nhớ rất rõ lần đầu tiên mình được xuất hiện trên báo cách đây 20 năm.

Trong suốt thời gian qua, tôi không chỉ theo dõi hoạt động báo chí mà còn rất ấn tượng với những đóng góp nhân văn của báo Dân trí, đặc biệt là các chương trình thiện nguyện, Quỹ Nhân Ái…

Đây là điều khiến tôi rất trân trọng và tôi đã khéo léo lồng ghép những giá trị này vào chương trình. Đây là một đêm nhạc, nhưng tôi mong rằng khán giả không chỉ thưởng thức phần nghệ thuật, mà còn cảm nhận được hành trình ý nghĩa mà báo Dân trí đã tạo dựng trong suốt 20 năm qua. Đó chính là “món quà bất ngờ” mà tôi muốn dành tặng khán giả.

Trong đêm nhạc “Rực rỡ ngày mới”, Dương Cầm sẽ sắp xếp các tác phẩm như thế nào để chương trình diễn ra một cách hợp lý, không bị gò bó hay quá nặng nề?

– Với mỗi nghệ sĩ tham gia trong chương trình, tôi đều xây dựng một “key” – điểm nhấn riêng, tức là mỗi người sẽ mang một thông điệp khác nhau.

Có người mang đến nguồn năng lượng trẻ trung, sôi động; có người lại truyền tải tình yêu thương, sự sẻ chia và nhân ái.

Mỗi phần trình diễn sẽ là một mảnh ghép trong hành trình 20 năm của báo Dân trí, không chỉ là những dấu ấn đã đạt được, mà còn là kỳ vọng cho những chặng đường sắp tới.

Dàn nghệ sĩ lần này đều là những gương mặt uy tín, được khán giả yêu mến, đặc biệt là sở hữu giọng hát nội lực và cá tính âm nhạc rõ ràng.

Tôi sẽ lựa chọn các ca khúc sao cho vừa phù hợp với giọng hát của từng ca sĩ, vừa hòa quyện với thông điệp chung của chương trình.

Mỗi nghệ sĩ sẽ thể hiện những bản hit (bài hát nổi tiếng) gắn liền với tên tuổi của họ, đồng thời còn có thêm một ca khúc mang ý nghĩa đặc biệt, phản ánh tinh thần nhân văn và trách nhiệm cộng đồng mà báo Dân trí luôn hướng tới.

Về tổng thể, chương trình sẽ được sắp xếp một cách hài hòa, uyển chuyển, để người xem cảm nhận được sự mềm mại, dễ chịu mà vẫn giữ được chiều sâu cảm xúc.

Và bí mật chính là sự kết nối khéo léo giữa âm nhạc và thông điệp – thứ sẽ khiến đêm nhạc không chỉ là một buổi biểu diễn, mà là một trải nghiệm đầy cảm hứng và ý nghĩa.

Anh sắp xếp các nghệ sĩ trên sân khấu thế nào? Liệu sẽ theo thứ tự từ nghệ sĩ trẻ đến những nghệ sĩ có thâm niên hay sẽ xen kẽ để tạo sự đa dạng?

– Trong chương trình, tôi luôn đặt yếu tố kết nối lên hàng đầu. Khác với một số chương trình là thường sắp xếp ca sĩ lần lượt lên sân khấu theo kiểu hát xong là hết. Tôi luôn tìm cách để tạo ra sự liên kết giữa các phần trình diễn.

Không chỉ có đơn ca, chương trình sẽ có các tiết mục song ca, tốp ca hoặc kết hợp với hợp xướng. Chính sự kết hợp này sẽ tạo nên những màu sắc mới mẻ và mang lại nhiều cảm xúc hơn cho khán giả.

Trong năm 2024-2025, Dương Cầm gây ấn tượng khi cho ra mắt nhạc kịch “Giấc mơ Chí Phèo” với 5 đêm diễn. Nhạc kịch ở Việt Nam vẫn rất mới mẻ, anh có thấy mình mạo hiểm khi làm nhạc kịch không?

– Lúc bắt tay vào làm, đương nhiên tôi cũng có những đắn đo và không chắc chắn 100% là mình sẽ thành công. Nhưng nếu không làm, thì có lẽ cũng không biết đến bao giờ tôi mới đạt được cái đích mà mình mong muốn.

Nhạc kịch ở Việt Nam hiện nay vẫn còn khá mới mẻ. Trước giờ, khi nhắc đến nhạc kịch, nhiều người thường nghĩ đến các vở opera quốc tế hoặc những tác phẩm mang tính chính thống, theo phong cách nhạc kịch cổ điển.

Lần này, tôi thử mang đến một hướng đi khác, đó là nhạc kịch theo phong cách broadway (là sự kế thừa của nhạc kịch cổ điển châu Âu với sự kết hợp của âm nhạc đại chúng và cách diễn xuất tương tác với khán giả). Đây vừa là một thử nghiệm, vừa là một trải nghiệm mới dành cho khán giả.

Dương Cầm chia sẻ rằng, anh đã sáng tác 19 ca khúc trong vở nhạc kịch trong vòng 5 ngày. Nhiều người rất ngạc nhiên và ví anh như “gà đẻ trứng”. Vậy anh có cảm thấy áp lực không?

Sau 5 đêm diễn, tôi nghĩ những gì còn đọng lại với người xem chính là âm nhạc.

Nhạc kịch gồm 3 yếu tố: Âm nhạc, diễn xuất và vũ đạo. Âm nhạc luôn phải đóng vai trò dẫn dắt và là yếu tố quan trọng liên quan đến thành công của vở diễn.

Từ những gì cảm nhận được qua 5 đêm diễn, tôi nghĩ mình đã làm được phần nào. Và quan trọng hơn là khán giả đã cảm nhận được những tình cảm mà tôi gửi gắm trong từng giai điệu.

Sau nhạc kịch “Giấc mơ Chí Phèo”, anh và ê-kíp có dự định thực hiện thêm những vở nhạc kịch khác không?

– Đương nhiên là có rồi, người ta vẫn hay nói “thừa thắng xông lên” mà. Dương Cầm và ê-kíp đã có những ý tưởng tiếp theo và tôi sẽ tiếp tục khai thác đề tài văn học Việt Nam.

Đây là một kho báu, một kho tàng vô cùng quý giá để mình có thể phát triển và thậm chí đưa ra nước ngoài, vẫn có thể tự hào về bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam.

Một lợi thế nữa là những tác phẩm văn học đã quen thuộc, đã đi sâu vào tiềm thức của người Việt, khi chuyển thể thành nhạc kịch sẽ dễ tạo cảm xúc, dễ chạm đến trái tim khán giả hơn.

Tất nhiên, khi đưa vào nhạc kịch, mọi thứ sẽ được biến đổi để phù hợp với sân khấu, chứ không giữ nguyên hoàn toàn.

Khán giả khi xem Giấc mơ Chí Phèo sẽ thấy điều đó, có cái gì đó vừa quen, vừa lạ. Và chính sự thú vị ấy sẽ là điều mà chúng tôi muốn tiếp tục mang đến trong những vở diễn mới.

Nhạc sĩ Trần Tiến ôm tôi và nói “chú thích cháu làm nhạc”

Thời gian gần đây, mọi người thấy anh tập trung nhiều hơn vào công việc sản xuất âm nhạc thay vì sáng tác. Vì anh thích làm sản xuất hơn, hay hiện tại anh chưa có nhiều cảm hứng để viết nhạc?

– Trước đây, mọi người thấy tôi sáng tác khá nhiều. Đúng là thời gian vừa rồi, tôi sáng tác ít hơn, nhưng điều đó không có nghĩa là tôi mất cảm hứng sáng tác. Nó giống như một giai đoạn tích lũy vậy.

Và chính sự tích lũy này mang lại những lợi ích rất rõ. Ví dụ như việc tôi có thể viết 19 ca khúc cho Giấc mơ Chí Phèo chỉ trong vòng 5 ngày là nhờ 10 năm tích lũy nghiên cứu và nuôi dưỡng cảm xúc với nhạc kịch.

Tôi luôn giữ lại cho mình những cảm xúc, những giai điệu. Nếu ngày nào cũng viết, có thể mọi thứ sẽ trở nên nhàm chán. Nhưng khi tích lũy đủ, đến lúc cần thì giống như mình “mở tủ” là có ngay cái để dùng.

Với tôi, việc sáng tác 19 bài hát trong thời gian ngắn như vậy cho Giấc mơ Chí Phèo là điều rất tự nhiên, không bị áp lực.

Theo anh, làm giám đốc âm nhạc khó nhất ở điểm nào?

– Có nhiều khó khăn và áp lực lắm. Với mỗi chương trình, luôn có những yêu cầu riêng.

Ví dụ, với chương trình của báo Dân trí, điều đầu tiên mình phải làm là xác định rõ thông điệp của đêm nhạc, điểm nhấn là gì, để khán giả khi ra về có thể cảm nhận được điều đó.

Từ đó, mình phải chọn những bài hát gắn liền với chủ đề, nhưng cách thể hiện phải thật nhẹ nhàng, mềm mại và sắp xếp hợp lý.

Tôi muốn khán giả đến xem không thấy bị động. Tôi luôn mong mọi người đón nhận thông điệp một cách tự nhiên, tinh tế nhất.

Khó khăn thứ hai là định hình phong cách cho đêm nhạc. Khi thống nhất với Ban tổ chức phong cách chương trình (ví dụ semi-classic – sang trọng), mình sẽ dựa vào đó để chọn dàn nhạc, phối khí sao cho phù hợp nhất.

Ngoài ra, làm việc với các nghệ sĩ cũng khá thử thách. Các bạn ấy đều rất nổi tiếng và bận rộn, không có nhiều thời gian tập luyện cho chương trình. Mỗi chương trình lại có những yêu cầu riêng, các nghệ sĩ phải học bài mới, tập luyện cùng dàn nhạc và hòa quyện với ê-kíp.

Mỗi nghệ sĩ lại cần một cách ứng xử, giao tiếp riêng để cùng tìm được tiếng nói chung, giúp công việc diễn ra suôn sẻ. Còn các phần như phối khí, ban nhạc chơi trên sân khấu thì không quá khó vì đó là kỹ năng chuyên môn mà tôi đã theo đuổi nhiều năm.

Ở vị trí giám đốc âm nhạc, chương trình nào khiến Dương Cầm hài lòng nhất? Có chương trình nào mà anh thấy tiếc vì nếu có nhiều thời gian chuẩn bị hơn sẽ làm tốt hơn không?

– Hầu hết các chương trình tôi từng tham gia đều để lại ấn tượng rất sâu sắc. Tôi đã làm rất nhiều chương trình, thậm chí không nhớ hết được.

Trong số đó, có những chương trình tôi làm nhạc cho các tiền bối như chú Thanh Tùng, chú Trần Tiến, chú Dương Thụ… Với những chương trình như vậy, tôi học hỏi được rất nhiều điều.

Đó là thế hệ mà tôi cảm thấy rất gần gũi, là thế hệ đầu tiên của nền âm nhạc nhẹ hiện đại. Chính từ những chương trình ấy, bản thân tôi đã được học hỏi và phát triển.

Nên khi làm những chương trình, tôi có rất nhiều cảm xúc vì chúng đã gắn liền với tuổi thơ và hành trình bắt đầu học, chơi nhạc của mình.

Về việc tiếc nuối, tôi nghĩ mỗi chương trình đều có những khó khăn riêng, nhưng quan trọng là mình luôn cố gắng hết sức để mang đến điều tốt nhất cho khán giả.

Dương Cầm thường làm việc với nhiều nghệ sĩ như: Hồng Nhung, Mỹ Linh, Hà Trần, Bằng Kiều… Khi làm việc với những nghệ sĩ đó, anh thấy ai thú vị và mang lại cho mình nhiều câu chuyện nhất?

– Các nghệ sĩ đều rất chiều và hỗ trợ tôi trong các chương trình. Tôi thấy các anh chị như: Thanh Lam, Hồng Nhung, Mỹ Linh, Hà Trần, Tùng Dương hay anh Tấn Minh đều rất tận tâm và luôn ủng hộ tôi.

Khi làm chương trình với chị Mỹ Linh, Thanh Lam, các chị lúc nào cũng hỏi rất chu đáo về thời gian, địa điểm và rất đúng giờ.

Tôi nghĩ thế hệ đi trước càng chỉn chu, họ càng quan tâm kỹ lưỡng và mong muốn mỗi lần lên sân khấu đều được chuẩn bị tỉ mỉ để có sản phẩm tốt nhất.

Anh có câu chuyện đặc biệt nào với các nghệ sĩ lão làng không?

– Tôi có nhiều kỷ niệm đặc biệt khi làm việc với nhạc sĩ Trần Tiến. Lần đầu tiên gặp, chú rủ tôi… đi nhậu (cười).

Hồi đó, tôi làm show của nhạc sĩ Trần Tiến và nhạc sĩ Đức Huy ở Nhà hát Lớn. Khi hỏi ai làm giám đốc âm nhạc, đơn vị tổ chức trả lời là Dương Cầm, chú hỏi: “Dương Cầm là ai?” vì trước đó chú chưa biết tôi.

Sau khi tập luyện và diễn xong, chú ôm tôi bảo: “Chú rất thích nhạc cháu làm”. Đó là lời động viên rất lớn, tiếp thêm động lực cho tôi vì bản thân đã dành nhiều tâm huyết và được chú ghi nhận.

Sau đó, chú và tôi còn có những buổi đi nhậu, trò chuyện rất vui. Lúc đó chú đang trong quá trình trị bệnh nhưng vẫn sáng tác bài hát gửi cho tôi, tạo nên một sự kết nối đặc biệt. Tôi rất trân trọng và quý mến những nghệ sĩ như vậy!

Dương Cầm nghĩ mình đang đứng ở đâu trong showbiz Việt?

– Tôi nghĩ, mình không đứng ở đâu cả. Tôi không tự đánh giá hay tự định vị mình ở đâu trong showbiz, vị trí này sẽ để đồng nghiệp và khán giả đánh giá về tôi.

Khi lựa chọn làm một chương trình nào đó, tôi phải cân nhắc kỹ xem chương trình có mang lại giá trị nghệ thuật hay không.

Tôi không làm chương trình chỉ mang tính thương mại hay ép bản thân làm theo một định hướng mà mình không thích.

Tôi muốn mỗi chương trình mình tham gia đều để lại dấu ấn cá nhân và giá trị nghệ thuật mà bản thân trân trọng.

“Tôi không phải là người nói giỏi”

Nhiều người nói, Dương Cầm làm nhiều show, thu nhập tốt và có nhà đất khắp nơi…?

– Không có chuyện đó. Vợ chồng tôi lập nghiệp từ 2 bàn tay trắng, không có gì cả. Chúng tôi dựa vào sự nỗ lực cá nhân và được mọi người ủng hộ nên công việc khá thuận lợi.

Thu nhập của chúng tôi cũng bình thường, không phải đại gia như mọi người nghĩ. Nhưng may mắn là trên con đường hoạt động của tôi, bà xã cũng là người đồng hành, giúp chồng điều hành công việc nên mọi thứ rất trôi chảy.

Nhiều nghệ sĩ tận dụng mạng xã hội để đẩy hình ảnh, thương hiệu của mình lên nhưng Dương Cầm lại khá kín tiếng?

– Tôi thuộc kiểu người “làm được nhưng không nói giỏi” (cười). Thực ra, nếu kết hợp được cả hai – vừa làm tốt công việc vừa biết chia sẻ, nói về công việc trên mạng xã hội – thì đó cũng là một lợi thế lớn.

Mạng xã hội giờ là công cụ marketing rất hiệu quả để mọi người hiểu hơn về bản thân và công việc mình làm, đồng thời thể hiện được hiệu quả qua sự đánh giá của bạn bè, đồng nghiệp.

Nhưng cá nhân tôi thì không thích nói nhiều về bản thân lắm, có thể đó cũng là một điểm hạn chế. Tôi vẫn đang cố gắng học hỏi để cân bằng hơn.

Dương Cầm đang công tác tại Nhà hát Ca múa nhạc Thăng Long – nơi NSND Tấn Minh làm giám đốc. Tấn Minh có phải là “ông sếp” khó tính?

– Anh Tấn Minh cực kỳ dễ tính. Tính “xấu” của anh ấy chính là giao hết việc cho tôi, để tôi muốn làm gì thì làm.

Mỗi khi có chương trình, anh em thường bàn bạc và anh Minh sẽ định hướng phong cách chỉ đạo nghệ thuật cho chương trình. Ví dụ, anh nói rằng “chương trình này sẽ làm theo phong cách này, nội dung thế này”, sau đó anh không can thiệp nữa. Anh ấy rất tin tôi và cả hai khá hợp nhau.

Tính cách nào anh thích nhất ở NSND Tấn Minh?

– Anh Minh là người dám tin tưởng, dám đặt niềm tin vào những người trẻ như tôi. Thật sự, có rất nhiều chương trình lớn, mang tầm quốc gia, nhưng anh vẫn tin tưởng giao việc cho người trẻ.

Khi tôi thuyết phục mà anh thấy ổn, anh sẽ rất tin tưởng, bảo vệ niềm tin đó và tạo điều kiện để mình làm tốt. Đây là điều mà theo tôi, ít lãnh đạo nào dám làm.

Nghệ sĩ thường có cái tôi rất lớn. Vậy anh có thể dung hòa giữa cái tôi cá nhân và tập thể khi làm nghệ thuật?

– Đúng là nghệ sĩ có cái tôi rất lớn. Nhưng trong nhiều tình huống, mình phải biết hài hòa, cân đối giữa việc giữ cái tôi của mình và tôn trọng cái tôi của người khác để có kết quả tốt nhất.

Ví dụ, khi làm một chương trình, tôi sẽ đưa ra bản phối với yêu cầu về chất liệu, sự thay đổi so với bản gốc. Nhưng không phải ca sĩ nào cũng đồng ý 100% vì họ quen với cái cũ hoặc chưa có nhiều thời gian để làm quen với cái mới. Lúc đó tôi phải tìm một đáp án hài hòa.

Trước khi lên sân khấu, mình phải tìm cách kết hợp sao cho vừa giữ được bản phối mới, vừa khiến cho nghệ sĩ cảm thấy thoải mái, tự tin và hào hứng trình diễn. Không thể tạo áp lực quá lớn vì như vậy họ không thể biểu diễn tốt được.

Với những bài hát đã quá quen thuộc, ca sĩ đã hát hàng trăm lần, mình phải tạo ra màu sắc mới, tạo cảm hứng mới cho họ thể hiện. Bản phối của người nhạc sĩ chính là nguồn cảm hứng để ca sĩ truyền tải bài hát. Nếu họ hát đi hát lại một bài mà không có cảm hứng thì sẽ nhàm chán.

Tuy nhiên, nhiều khi vấn đề là có đủ thời gian để nghệ sĩ trải nghiệm và làm quen với cái mới hay không? Vì vậy, sự trao đổi, thảo luận qua lại rất quan trọng để mọi người tìm được tiếng nói chung trong tác phẩm.

Ngoài âm nhạc ra, khán giả tò mò, Dương Cầm là một người cha như thế nào?

– Tôi rất dễ tính. Vì cũng bận rộn nên mỗi khi có thời gian bên gia đình, tôi sẽ dành sự yêu thương, mềm mỏng với các con. Tôi thích chơi và không quát mắng các con.

Anh và bà xã còn lãng mạn như thuở mới yêu?

– Tôi thuộc kiểu người không biết thể hiện tình cảm lãng mạn.

Dương Cầm làm việc với rất nhiều nghệ sĩ, nhất là ca sĩ trẻ. Vợ anh có bao giờ ghen không?

– Tôi làm việc với các ca sĩ trẻ, nhưng mọi thứ đều có sự quản lý chặt chẽ. Vì bà xã chính là… quản lý của tôi (cười).

Khi cãi nhau, anh hay bà xã sẽ là người xin lỗi trước?

– Cũng có lúc này lúc kia, nhưng tôi cố gắng tránh để xảy ra va chạm. Vì mỗi lần như vậy chắc chắn sẽ để lại những vết xước, tổn thương dù ít hay nhiều. Những vết xước tích tụ dần sẽ thành vết thương sâu và tôi không muốn điều đó xảy ra.

Nhiều người cho rằng, nghệ sĩ thường phải trải qua những khó khăn, đau khổ thì mới sáng tác được. Anh thấy có đúng không?

– Không hẳn vậy. Thực ra, với một người nhạc sĩ, có rất nhiều cách để sáng tác. Mình có thể sáng tác dựa trên cảm xúc của người khác.

Ví dụ, tôi xem một bộ phim và sống trong cảm xúc của nhân vật chính, đó cũng là một cách để mình hóa thân và truyền tải cảm xúc.

Nghệ sĩ không nhất thiết phải trải qua tổn thương mới có thể sáng tạo được.

Những lúc rảnh rỗi thì anh làm gì?

– Thời gian rảnh tôi thích ở nhà. Tôi thích cứ đi ra đi vào, nhìn thấy vợ con rồi lại vào phòng làm việc tiếp.

Tôi cũng dành thời gian xem phim hoặc chơi với con. Thỉnh thoảng, tôi chơi một vài trò thể thao. Đặc biệt, nếu có nhiều thời gian thì gia đình tôi sẽ đi du lịch cùng nhau.

Xin cảm ơn anh vì những chia sẻ!

Ảnh: Nguyễn Hà Nam