Chất vấn Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Trường Giang hỏi nguyên nhân khoản chi ngân sách cho giáo dục đại học giảm dù ngân sách Nhà nước chi cho giáo dục không thay đổi. Theo ông Giang, năm 2013, khoản chi ngân sách cho giáo dục đại học là hơn 19.000 tỷ đồng, tuy nhiên đến 2022, con số này giảm xuống còn hơn 10.000 tỷ đồng.
Thừa nhận đây là thực tế, Bộ trưởng giải thích mỗi khi các trường được duyệt phương án tự chủ cũng đồng thời là lúc về phía ngành tài chính cắt phần kinh phí hỗ trợ cho chi thường xuyên. Số trường tự chủ càng tăng lên, mức tự chủ càng cao thì số hỗ trợ từ Nhà nước giảm dần, theo ông Sơn.
Ông cho biết Giáo dục sẽ phối hợp với Bộ Tài chính điều chỉnh yếu tố tài chính trong tự chủ giáo dục đại học để các trường tự chủ cao nhưng vẫn có phần hỗ trợ của Nhà nước.
Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) chất vấn Tư lệnh ngành Giáo dục về thực trạng các trường đại học, nhất là trường ngoài công lập, đua nhau tuyển sinh nhưng chưa chú trọng chất lượng đào tạo, khiến nhiều sinh viên ra trường không xin được việc làm.
Mong đại biểu cung cấp thêm số liệu về việc này, Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết thực tế có trường đại học ngoài công lập vào top 1.000 của thế giới, nhưng có những trường quy mô nhỏ, tuyển sinh rất ồ ạt.
Năm 2024, lực lượng chức năng đã xử phạt hành chính một số trường tuyển sinh vượt chỉ tiêu. “Chúng ta không cổ vũ những trường chạy theo số lượng mà phải đảm bảo chất lượng, tăng cường đánh giá chất lượng ở cả trường công và trường tư”, Bộ trưởng nói.
Thông tin này được Bộ trưởng Giáo dục Nguyễn Kim Sơn đề cập khi trả lời chất vấn của đại biểu Nguyễn Danh Tú (Kiên Giang) về việc nâng cao giáo dục đại học trước thực tế nhiều trường “tăng hết công suất tuyển sinh” để thu học phí.
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn thừa nhận đây là hiện tượng có thật ở một số trường đại học và một trong những lý do của tình trạng này chính là học phí.
Theo ông, hiện nay, trong khối trường đại học công, mức học phí trung bình khoảng 25 triệu đồng/năm (tương đương 1.000 USD), so với trường đại học ở Mỹ với mức bình quân là 50.000-55.000 USD/năm, học phí của ta chỉ bằng 1/50.
“Như vậy, để đảm bảo vận hành của trường đại học, một số trường buộc tăng quy mô, lấy khoản học phí đó bù vào để vận hành trường”, Bộ trưởng lý giải.
Về giải pháp, từ góc độ quản lý, Bộ trưởng nhấn mạnh cần kiểm soát nghiêm, đảm bảo chất lượng tuyển sinh, buộc các trường tuân thủ tỷ lệ tuyển sinh để nâng cao chất lượng. Nhưng đồng thời, với trường thuộc khối công phải có một phần hỗ trợ của Nhà nước.
Về vấn đề dạy thêm, học thêm, đại biểu Nguyễn Văn Huy (Thái Bình) cho rằng nếu thực sự làm tốt công tác quản lý chuyên môn, bảo đảm chất lượng giờ học chính khóa trên lớp sẽ cơ bản khắc phục tình trạng này.
“Nếu cứ mải miết dạy thêm sẽ ra sao đây? Giải pháp tổng thể là cần hoàn thành tốt chương trình chính khóa, giáo viên phải hoàn thành hết trách nhiệm công vụ của mình ngay trong chương trình chính khóa”, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh đây là vấn đề quan trọng của đổi mới giáo dục.
Về vấn đề thi cử, ông cho biết những năm qua, Bộ đang thiết kế các kỳ thi theo hướng đánh giá năng lực, tư duy cho phù hợp chương trình giáo dục, giảm loại bài có tính đánh đố vì đây chính là những thứ khiến học sinh phải vật vã trong các lò luyện thi.
Đại biểu Nguyễn Văn Mạnh (Vĩnh Phúc) cho biết Điều 11 của Luật Nhà giáo không cấm nhà giáo dạy thêm mà cấm ép buộc người học tham gia học thêm dưới mọi hình thức. “Vậy học sinh tự nguyện học thêm tại trường, học cô giáo của mình có được không?”, ông Mạnh hỏi và cho rằng cần điều chỉnh Thông tư 29 cho phù hợp hơn.
Bộ trưởng Giáo dục Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh quan điểm “hạn chế dạy thêm ngay tại nhà trường” để học sinh có thời gian tự học, đọc tài liệu, học thêm kỹ năng và trang bị những thứ cần thiết khác.
“Học sinh phải có thời gian cho việc khác, chứ không phải cứ có thời gian hở ra là lôi nhau ra học thêm. Phải đảm bảo giữ tuổi thơ cho trẻ em, các em còn phải vui chơi”, Bộ trưởng nhấn mạnh. Ông cho biết khi thiết kế môn học đã đảm bảo các yếu tố theo yêu cầu nên không phải cứ học sinh tự nguyện là nhà trường sẽ đáp ứng việc dạy thêm.
Tranh luận với Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn về vấn đề dạy thêm, học thêm, đại biểu Tô Văn Tám (Kon Tum) nhấn mạnh cần dạy kiến thức cơ bản và chú trọng kỹ năng thực hành hơn là lý thuyết, chú ý phương pháp dạy và học chứ không phải học nhiều kiến thức nhưng không thiết thực.
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nói nguyên nhân của tình trạng dạy thêm, học thêm có nhiều, nhưng phương pháp dạy và học đều có liên quan.
Ông chia sẻ thực tế có giáo viên than rằng nghề giáo giảm đi sự thiêng liêng, tôn trọng của người học và xã hội. Nhưng “tiên trách kỷ hậu trách nhân”, nhà giáo phải thấy chính việc dạy thêm và thu kinh phí đã tạo ra sự không lành mạnh trong mối quan hệ thầy – trò và làm giảm tôn nghiêm của người thầy”, ông Sơn nêu quan điểm.
Tham gia giải trình về vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm trong trường học, Bộ trưởng Y tế
Đào Hồng Lan cho biết Bộ Y tế đã phối hợp với Bộ Giáo dục, chính quyền địa phương tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, hậu kiểm liên quan đến lĩnh vực.
Bà cho biết tới đây sẽ tập trung cho vấn đề hậu kiểm với các bếp ăn trường học, bởi khi một vụ xảy ra, số lượng người ảnh hưởng rất lớn.
Nói về nguyên nhân chủ quan, Bộ trưởng nêu do ảnh hưởng của thời tiết, cách chế biến chưa đạt tiêu chuẩn. Bên cạnh đó còn nguyên nhân khác như vấn đề đảm bảo minh bạch trong quá trình triển khai cung cấp bữa ăn cho học sinh về số lượng, chất lượng, nguồn kinh phí. “Có những nơi việc triển khai này còn chưa đúng quy định và còn hiện tượng bớt tiêu chuẩn, chất lượng trong bữa ăn của học sinh”, Bộ trưởng Y tế nói.
Trả lời chất vấn của nhiều đại biểu Quốc hội về giải pháp đảm bảo chất lượng bữa ăn trong trường học, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết việc kiểm soát thực phẩm, kiểm soát bữa ăn là vấn đề lớn, cần được quan tâm và phải nhiều ngành, nhiều đơn vị cùng vào cuộc.
Ông Sơn cho hay các văn bản quy định và hướng dẫn hiện nay hầu như đều là các thông tư liên tịch Bộ GD&ĐT và Bộ Y tế. Đầu mối quản lý vệ sinh an toàn thực phẩm nên thống nhất và giao Bộ Y tế quản lý, còn Bộ GD&ĐT sẽ thực hiện các nội dung thuộc trách nhiệm.
Cùng với đó, ông Sơn cho rằng phải tăng cường kiểm tra giám sát của các tổ chức, chính quyền địa phương vì nếu không kiểm soát tốt nguồn gốc thực phẩm, việc kiểm soát tại trường chỉ là phần ngọn.
Trả lời trước chất vấn của đại biểu Trần Thị Thu Hằng (Đắk Nông) về giải pháp nâng cao chất lượng dạy và học trong giờ chính khóa, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho rằng trước hết, giáo viên phải đủ số lượng, toàn tâm, toàn ý cho giờ dạy chính, không phân tán để lo quá nhiều việc khác.
“Nếu giáo viên dạy thêm nhiều ngoài giờ thì sẽ không có nhiều thời gian chăm chút cho giờ chính khóa”, Bộ trưởng nói.
Nhắc đến bạo lực học đường, đại biểu Nguyễn Minh Tâm (Quảng Bình) chất vấn Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn về thời điểm xử lý dứt điểm.
Bộ trưởng Sơn nói chấm dứt bạo lực học đường luôn là điều đau đáu của những người làm giáo dục.
Nhấn mạnh trường học là bộ phận không thể tách rời khỏi xã hội, Bộ trưởng nói một ngày nào đó bạo lực không còn trường học, thì đó là ngày người lớn không còn đánh nhau nữa. Ông dẫn chứng con số 70% học sinh có hành vi bạo lực với người khác đều có hoàn cảnh gia đình đặc biệt, làm ảnh hưởng đến tâm lý, ứng xử của các em.
Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (Lâm Đồng) chất vấn Bộ trưởng về việc nâng cao xếp hạng giáo dục đại học.
Bộ trưởng Giáo dục Nguyễn Kim Sơn chia sẻ có được trường đại học xếp hạng cao cũng là điều mong muốn của ngành giáo dục.
Chia sẻ mục tiêu có 5 trường vào top 500 trường đại học uy tín theo xếp hạng của thế giới, nhưng theo Bộ trưởng, đây là điều không dễ dàng vì thời gian qua tốc độ phát triển giáo dục đại học của ta còn chưa nhanh so với yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội và nguồn nhân lực.
Cho biết 200 trường đại học hàng đầu trên thế giới hầu hết thuộc nhóm G7 và Trung Quốc, Bộ trưởng nhấn mạnh nếu kinh tế chậm phát triển mà muốn có trường đại học trong nhóm hàng đầu thế giới thì… vô cùng khó. Vì thế, Bộ trưởng nhấn mạnh trước hết phải cải thiện chất lượng các trường đại học.
Tranh luận về việc nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông, đại biểu Nguyễn Công Long đề nghị xem lại chính sách phân luồng học sinh. “Chính sách phân luồng hiện nay không hiệu quả. Tôi cũng mong muốn chấm dứt kỳ thi kinh hoàng của hàng triệu học sinh và phụ huynh mỗi dịp hè, đó là kỳ thi vào THPT”, ông Long nói.
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn thừa nhận chính sách phân luồng đang cứng nhắc. Ông cho biết Bộ Giáo dục đang đề xuất nghị định thay thế theo hướng việc hướng nghiệp phải thực chất, tự nguyện để học sinh có nguyện vọng đều được học THPT.
Đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn (Hải Dương) nêu thực tế nhiều cơ sở giáo dục đại học đã được đầu tư, kiểm định đạt chuẩn và được trao quyền tự chủ nhưng chất lượng đào tạo vẫn chưa đáp ứng yêu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao. Ông đề nghị Bộ trưởng Giáo dục nêu giải pháp đột phá cho việc này.
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh tới đây cần đưa tự chủ đại học đi vào chiều sâu, thực chất theo định hướng tự chủ của trường đại học không lấy căn cứ mức độ tự chủ tài chính làm tiêu chí. Từ đó, Bộ trưởng cho rằng cần kết hợp giữa việc Nhà nước hỗ trợ với việc huy động xã hội hóa trong giáo dục.
Ngoài ra, Bộ trưởng cho biết sẽ tăng cường quản lý với một số nhóm ngành đào tạo và quản lý nhà nước ở bậc học đào tạo tiến sĩ.
Đại biểu Trịnh Xuân An (Đồng Nai) tranh luận với Bộ trưởng Giáo dục về việc dạy học 2 buổi/ngày. Theo ông, đây là một chính sách rất nhân văn, rất chiến lược nhưng để thực hiện được thì rất nhiều thử thách.
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết sẽ không thu phí buổi học thứ hai, song đại biểu Trịnh Xuân An đặt vấn đề: “Vậy lấy đâu ra tiền để đầu tư?”. Theo ông, dạy học 2 buổi/ngày mà không thu phí sẽ rất khó thực hiện.
Nếu xã hội hóa, đại biểu nhấn mạnh phải làm rất quyết liệt và một mình Bộ Giáo dục không thể làm được nhiệm vụ này. Trách nhiệm này là của các địa phương, đặc biệt trong bối cảnh cả nước đang sắp xếp bộ máy hành chính, bố trí lại cơ sở vật chất, các địa phương phải đầu tư trường học và bố trí kinh phí đảm bảo việc dạy 2 buổi/ngày.
Source link: https://dantri.com.vn/xa-hoi/nhung-phat-ngon-ve-day-hoc-them-va-ap-luc-thi-cu-lam-nong-nghi-truong-20250620223515865.htm
