Chiều ngày 7/2, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa – Giáo dục Triệu Thế Hùng đã chủ trì cuộc làm việc giữa Thường trực Ủy ban và Hội Nhà báo Việt Nam về dự thảo Luật Báo chí sửa đổi. Cuộc họp này nhằm phục vụ hoạt động thẩm tra dự thảo luật, đảm bảo phù hợp với thực tiễn hiện nay.
I. Tầm quan trọng của báo chí trong xã hội
Báo chí là phương tiện thiết yếu trong đời sống xã hội, đóng vai trò là cơ quan ngôn luận của Đảng, Nhà nước, tổ chức chính trị – xã hội và là diễn đàn của nhân dân. Hoạt động báo chí luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm, với nhiều chính sách hỗ trợ. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, thực tiễn hoạt động báo chí đã có nhiều thay đổi, đòi hỏi phải cập nhật và điều chỉnh.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa – Giáo dục Triệu Thế Hùng (Ảnh: Hồng Phong)
II. Những vấn đề nổi cộm trong hoạt động báo chí hiện nay
1. Kinh tế báo chí và đời sống của người làm báo
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa – Giáo dục Triệu Thế Hùng đã nhấn mạnh rằng kinh tế báo chí cần phải vừa tạo nguồn lực để báo chí hoạt động tốt hơn, vừa đảm bảo đời sống của người làm báo. Điều này là rất quan trọng, bởi hiện nay nhiều cơ quan báo chí đang gặp khó khăn về tài chính, dẫn đến ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động của báo chí.
2. Nghiên cứu mô hình tổ hợp báo chí – truyền thông
Ông Triệu Thế Hùng cũng đề cập đến việc nghiên cứu mô hình tổ hợp báo chí – truyền thông. Mô hình này sẽ giúp các cơ quan báo chí có thể tận dụng được nhiều kênh truyền thông khác nhau, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động. Điều này sẽ giúp các cơ quan báo chí có thể đáp ứng được nhu cầu của độc giả trong thời đại số.
Sau 8 năm thực hiện, Luật Báo chí đã khá lạc hậu nên việc sửa luật đặt ra rất cấp thiết (Ảnh minh họa: Mạnh Quân)
III. Các bất cập trong Luật Báo chí 2016
1. Chưa đề cập đến các mô hình cơ quan báo chí mới
Đại diện Hội Nhà báo Việt Nam cho biết, Luật Báo chí 2016 chưa đề cập đến một số mô hình cơ quan báo chí mới như tập đoàn truyền thông, tổ hợp truyền thông, tòa soạn hội tụ. Điều này khiến các cơ quan báo chí gặp khó khăn trong việc áp dụng luật vào thực tế. Vì vậy, việc cụ thể hóa các mô hình này trong Luật Báo chí sửa đổi là rất cần thiết.
2. Thiếu quy định về tôn chỉ mục đích
Luật Báo chí 2016 cũng chưa có điều khoản quy định cụ thể về việc cơ quan báo chí, nhà báo, hoạt động báo chí phải tuân thủ theo tôn chỉ mục đích. Điều này đã dẫn đến tình trạng có nhiều vi phạm trong tuân thủ không đúng tôn chỉ, mục đích. Việc bổ sung quy định này sẽ giúp đảm bảo tính chính thống và uy tín của báo chí.
3. Hiệu quả hoạt động của văn phòng đại diện và phóng viên thường trú
Do chưa có quy định cụ thể về cơ chế phối hợp giữa các văn phòng đại diện với cơ quan quản lý Nhà nước về báo chí, tổ chức Hội Nhà báo ở địa phương, nên hiệu quả hoạt động chưa cao, khó xử lý trường hợp văn phòng đại diện, phóng viên thường trú vi phạm. Việc bổ sung quy định này sẽ giúp tăng cường sự phối hợp và giám sát, đảm bảo hoạt động báo chí diễn ra đúng quy định.
IV. Đề xuất sửa đổi Luật Báo chí
1. Mở rộng phạm vi điều chỉnh
Hội Nhà báo Việt Nam đề xuất mở rộng phạm vi điều chỉnh thêm loại hình mạng xã hội để các cơ quan báo chí mới có cơ sở đề xuất đặt hàng hoặc giao nhiệm vụ đối với các sản phẩm báo chí đăng tải trên nền tảng này. Điều này sẽ đòi hỏi phải có các quy định về tiêu chuẩn, nguyên tắc hoạt động, giúp nâng cao tính chính thống và uy tín của các trang mạng xã hội do các cơ quan báo chí quản lý.
2. Thu hẹp việc cấp giấy phép thiết lập trang thông tin điện tử tổng hợp
Về loại hình trang thông tin điện tử tổng hợp, Hội Nhà báo Việt Nam đề xuất thu hẹp việc cấp giấy phép thiết lập trang thông tin điện tử tổng hợp. Điều này sẽ giúp đảm bảo chất lượng và tính chính thống của các trang thông tin điện tử.
3. Bổ sung các mô hình cơ quan báo chí mới
Hội Nhà báo Việt Nam đề xuất bổ sung các mô hình mới như tập đoàn, tổ hợp báo chí, truyền thông, báo chí trên nền tảng số. Điều này sẽ giúp các cơ quan báo chí có thể phát triển theo mô hình tập đoàn, tổ hợp báo chí, truyền thông, báo chí trên nền tảng số, đáp ứng nhu cầu của độc giả trong thời đại số.
Ông Nguyễn Đức Lợi, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam (Ảnh: Trần Hải)
4. Xác định rõ các loại hình báo chí và điều kiện thành lập
Phó Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Nguyễn Đức Lợi cũng nhấn mạnh nhiều vấn đề liên quan đến báo chí cấp thiết phải sửa đổi. Trong đó, ông đề nghị xác định rõ các loại hình báo chí, mô hình cơ quan báo chí; điều kiện để thành lập cơ quan báo chí và điều kiện để trở thành nhà báo. Điều này sẽ giúp đảm bảo chất lượng và tính chuyên nghiệp của báo chí.
5. Nâng cao kinh tế báo chí
Về kinh tế báo chí, lãnh đạo Hội Nhà báo Việt Nam đề nghị nghiên cứu cơ chế để các nền tảng mạng xã hội như Google, Facebook sử dụng thông tin từ báo chí phải chia sẻ lợi nhuận từ quảng cáo cho báo chí. Đây là việc nhiều nước đã làm nhưng chưa được thực hiện ở Việt Nam.
V. Kết luận
Dự thảo Luật Báo chí sửa đổi được kỳ vọng sẽ khắc phục các bất cập và nâng cao hiệu quả hoạt động của báo chí. Dự kiến, dự thảo Luật Báo chí sửa đổi sẽ được Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ 9 (diễn ra tháng 5 tới) và thông qua tại kỳ họp thứ 10 (tháng 10). Với sự tham gia của các cơ quan chức năng và cộng đồng báo chí, hy vọng rằng Luật Báo chí sửa đổi sẽ đáp ứng được nhu cầu phát triển và bảo vệ quyền lợi người làm báo.
