Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà vừa chủ trì cuộc họp quan trọng tại Cần Thơ về công tác điều hành sản xuất, tiêu thụ lúa gạo và tình hình hạn hán, xâm nhập mặn tại Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL). Cuộc họp diễn ra trong bối cảnh ngành lúa gạo đang đối mặt với nhiều khó khăn về thị trường và điều kiện sản xuất.
Phân tích tình hình thị trường và giải pháp trước mắt
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh việc cần phân tích chính xác tình hình thị trường xuất khẩu gạo toàn cầu, xác định rõ trách nhiệm của các doanh nghiệp, ngân hàng, địa phương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công Thương để đề xuất giải pháp hỗ trợ nông dân trước sức ép giá lúa giảm và thương lái ép giá.
Đề xuất giải pháp lâu dài cho ngành lúa gạo
Theo Phó Thủ tướng, cần có những chính sách dài hạn, khoa học và đồng bộ để đảm bảo tính chủ động trong điều hành sản xuất lúa gạo khi thị trường xuất khẩu có biến động, bảo vệ quyền lợi nông dân. Điều quan trọng là thay đổi tư duy, thiết lập hệ thống theo dõi, cập nhật, dự báo thị trường, thời tiết, khí hậu để điều chỉnh và quản lý hoạt động sản xuất, chế biến, xuất khẩu gạo một cách hiệu quả.
Yêu cầu cụ thể cho các bộ, ngành và địa phương
Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Công Thương kiểm tra, đánh giá thực trạng thị trường lúa gạo, đặc biệt là phân khúc gạo chất lượng cao (chiếm 80% sản lượng xuất khẩu) nhằm đảm bảo ổn định giá cả và kịp thời sửa đổi, bổ sung Nghị định 107/2018/NĐ-CP để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp xuất khẩu.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cần xây dựng cơ sở dữ liệu toàn diện về hoạt động sản xuất, xuất khẩu lúa gạo, bao gồm diễn biến thời tiết, dự báo thị trường, kỹ thuật canh tác và hoạt động chỉ đạo điều hành. Bộ này cũng cần quy định trách nhiệm và quyền tiếp cận thông tin cho các bên liên quan, đồng thời nghiên cứu xây dựng mô hình kinh tế để quản lý thị trường lúa gạo.
Kế hoạch phát triển 1 triệu ha lúa chất lượng cao
Phó Thủ tướng đề nghị hoàn thiện Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp, bao gồm các dự án hỗ trợ kỹ thuật, tiêu chí lựa chọn doanh nghiệp, và phương pháp tính toán tín chỉ carbon. Địa phương cần bám sát Luật Đất đai và các nghị định liên quan để triển khai đề án một cách hiệu quả.
Hỗ trợ phát triển thương hiệu và thương mại điện tử
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ xây dựng chiến lược phát triển thương hiệu lúa gạo quốc gia, đăng ký bản quyền, chỉ dẫn địa lý để phục vụ xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường mới và phát triển thương mại điện tử cho ngành lúa gạo.
Các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp
Ngân hàng Nhà nước cần ghi nhận ý kiến của doanh nghiệp, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc liên quan đến thời hạn, hạn mức vay, điều kiện vay vốn và giải ngân, đồng thời nghiên cứu gói tín dụng ưu đãi cho doanh nghiệp đầu tư công nghệ vào lĩnh vực lưu trữ, chế biến, vận chuyển và xuất khẩu lúa gạo. Bộ Tài chính cần nghiên cứu phương án giảm thuế cho các doanh nghiệp.
Tình hình sản xuất và xuất khẩu lúa gạo trong năm 2025
Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, diện tích gieo cấy lúa năm nay dự kiến đạt 7 triệu ha, giảm 132.000 ha so với năm 2024. Sản lượng lúa ĐBSCL dự kiến đạt 24,057 triệu tấn, với diện tích 3,793 triệu ha; vụ Đông Xuân dự kiến đạt 10,772 triệu tấn, với diện tích 1,505 triệu ha. Tính đến hết tháng 2, sản lượng lúa đã thu hoạch vụ Đông Xuân đạt 4,174 triệu tấn, với diện tích 605.000 ha. Năng suất lúa tăng, sản lượng lúa gạo vẫn giữ mức ổn định. Xuất khẩu gạo 2 tháng đầu năm ước đạt 1,1 triệu tấn (tăng 5,9%), giá trị đạt 613 triệu USD (giảm 13,6%), giá gạo xuất khẩu giảm xuống còn 553,6 USD/tấn, giảm 18,3% so với cùng kỳ.
Kết luận
Cuộc họp hôm nay đã đề ra những giải pháp thiết thực để ngành lúa gạo ĐBSCL vượt qua khó khăn, đảm bảo xuất khẩu hiệu quả và hỗ trợ nông dân. Tăng cường quản lý, dự báo thị trường, và các chính sách hỗ trợ kịp thời đóng vai trò quyết định.
Tài liệu tham khảo:
