Dự án Luật Thanh tra sửa đổi đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét và đưa ra ý kiến tại phiên họp sáng ngày 26/4. Mục tiêu của dự luật là hiện thực hóa chủ trương tiếp tục đổi mới và sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, đặc biệt là hệ thống cơ quan thanh tra. Dự luật này nhằm tinh gọn hệ thống thanh tra theo hướng chỉ còn hai cấp ở Trung ương và địa phương.
Định Hướng Tinh Gọn Hệ Thống Thanh Tra
Theo định hướng mới, hệ thống cơ quan thanh tra sẽ được sắp xếp lại theo hướng tinh gọn, chỉ còn một đầu mối ở hai cấp Trung ương và địa phương. Điều này đồng nghĩa với việc sẽ không còn thanh tra chuyên ngành, và các cơ quan thanh tra bộ, sở, huyện sẽ bị loại bỏ hoàn toàn.
Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong đã giải thích rõ ràng về sự thay đổi này. Dự thảo luật đã lược bỏ 54 điều và loại bỏ hoàn toàn các quy định về thanh tra bộ, thanh tra tổng cục, cục thuộc bộ, cơ quan thanh tra ở cơ quan thuộc Chính phủ, thanh tra sở, thanh tra huyện, cũng như tổ chức và hoạt động của cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành.
Cơ Quan Thanh Tra Mới
Thay vào đó, dự thảo luật quy định các cơ quan thanh tra gồm: Thanh tra Chính phủ; Thanh tra tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; Cơ quan thanh tra trong Quân đội nhân dân, Công an nhân dân, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam; Thanh tra Cơ yếu; và Cơ quan thanh tra được thành lập theo điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.
Dự thảo luật cũng không còn quy định “hoạt động thanh tra bao gồm thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành”.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng đã thẩm tra nội dung này và cho biết một số ý kiến đề nghị làm rõ trong nhiệm vụ của cơ quan thanh tra sau sắp xếp có tiếp tục giữ 2 loại hoạt động thanh tra trên hay không. Ông Tùng đặt câu hỏi: “Nếu không còn hoạt động thanh tra chuyên ngành có đáp ứng được yêu cầu thực tiễn hay không? Nếu vẫn duy trì thanh tra chuyên ngành, việc tiến hành 2 loại hoạt động thanh tra này theo cùng một trình tự, thủ tục có phù hợp, khả thi không? Thanh tra Chính phủ có thực hiện thanh tra chuyên ngành không?”
Xử Lý Chồng Chéo và Trùng Lặp
Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tán thành việc giao Chính phủ quy định về xử lý chồng chéo, trùng lặp trong hoạt động thanh tra giữa các cơ quan thanh tra. Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra đề nghị giữ quy định mang tính nguyên tắc của Luật Thanh tra hiện hành về việc xử lý chồng chéo, trùng lặp giữa hoạt động thanh tra với hoạt động Kiểm toán Nhà nước, vì Kiểm toán nhà nước là cơ quan do Quốc hội thành lập và hoạt động độc lập.
Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong đã giải trình rằng dự thảo luật quy định thống nhất một hoạt động thanh tra, không phân biệt thanh tra hành chính, thanh tra chuyên ngành. Ông Phong khẳng định: “Với quy định của dự thảo luật thì không còn thanh tra chuyên ngành, mà chỉ có kiểm tra chuyên ngành. Hoạt động thanh tra là thanh tra chung.”
Về việc xử lý chồng chéo, trùng lặp giữa hoạt động thanh tra và kiểm toán Nhà nước, ông Phong cho biết thực tế những năm gần đây, Thanh tra Chính phủ và Kiểm toán Nhà nước phối hợp rất chặt chẽ và gần như không có sự chồng chéo.
Kết Luận và Đề Xuất
Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản tán thành với nội dung chính trong dự thảo luật. Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ tiếp tục hoàn thiện hồ sơ dự thảo luật để trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 9.
Dự thảo Luật Thanh tra sửa đổi gồm 9 chương và 64 điều, dự kiến được Quốc hội xem xét thông qua tại kỳ họp thứ 9, diễn ra vào tháng 5 tới.
Để hiểu rõ hơn về dự luật và theo dõi tiến trình sửa đổi, bạn đọc có thể tham khảo thêm thông tin từ các nguồn chính thức của Quốc hội Việt Nam và các báo cáo liên quan.
