Việt phục là thuật ngữ dùng để chỉ các loại trang phục truyền thống của người Việt, đặc biệt trong thời phong kiến. Trải qua các triều đại Lý, Trần, Lê, Nguyễn, mỗi bộ y phục đều mang dấu ấn rõ nét về thẩm mỹ, địa vị xã hội và triết lý sống. Triều Nguyễn, triều đại phong kiến cuối cùng của Việt Nam, đã để lại hệ thống y quan đặc biệt quy chuẩn và giàu tính biểu tượng. Từng bị lãng quên trong nhiều thập niên, Việt phục giờ đang quay trở lại với một diện mạo mới, vẫn nguyên vẹn tinh thần cũ nhưng sống động trong không gian hiện đại.
Triển Lãm “Thấp Thoáng Vàng Son”
Từ ngày 23 đến 30/5, tại một không gian quán cà phê đậm nét văn hóa dân gian ở Hà Nội, triển lãm “Thấp thoáng vàng son” mang đến hành trình thị giác ấn tượng với hoàng bào, áo tế, mũ cánh chuồn… được phục dựng tỉ mỉ dựa trên hiện vật gốc từng lưu lạc khắp thế giới. Triển lãm giới thiệu 10 bộ Việt phục triều Nguyễn, thể hiện rõ nét tinh hoa văn hóa cung đình qua từng đường nét, chất liệu và kỹ thuật thêu, nhằm mang đến trải nghiệm chân thực và sống động cho người tham quan.
Tại triển lãm, Việt phục không đặt trong lồng kính mà được treo lên tường, kèm giải thích ngắn gọn về tư liệu, hiện vật gốc, thời kỳ sử dụng. Điều này giúp người xem dễ dàng tiếp cận và hiểu rõ hơn về giá trị lịch sử và nghệ thuật của từng bộ trang phục.
Quá Trình Phục Dựng Công Phu
Từ niềm đam mê với trang phục truyền thống, anh Vũ Đức đã sáng lập ra một trong những đơn vị nghiên cứu và phục dựng cổ phục tại Việt Nam. Nhóm anh đã phối hợp tổ chức sự kiện “Bách Hoa Bộ Hành” và tạo tiếng vang trong cộng đồng yêu cổ phục, góp phần thúc đẩy làn sóng tìm hiểu và phục dựng trang phục truyền thống.
Chia sẻ với phóng viên Dân trí, anh Vũ Đức cho biết, mỗi bộ trang phục được thực hiện đều là một quá trình điều tra lịch sử. “Chúng tôi phải lựa chọn từng sợi chỉ, từng gam màu và cần có bằng chứng để chứng minh rằng nó đúng với nguyên bản. Mục tiêu là phục dựng chính xác nhất có thể – đúng theo tỷ lệ, đúng theo chi tiết và đúng theo thẩm mỹ của thời kỳ ấy”, anh nói.
Một trong những bộ phục được đánh giá cao tại triển lãm là phượng bào của Đức Từ Cung – Đoan Huy Hoàng Thái hậu, mẹ vua Bảo Đại. Phiên bản phục dựng được thực hiện dựa trên chiếc áo thật từng xuất hiện tại một phiên đấu giá ở Pháp năm 2019, được xác định thuộc về Hoàng Thái hậu cuối cùng của triều Nguyễn.
Để hoàn thành bộ phượng bào của Đức Từ Cung – Đoan Huy Hoàng Thái hậu, nhóm phục dựng đã mất gần 2 năm nghiên cứu và thực hiện. Tác phẩm được phục dựng theo tỉ lệ 1:1 từ hiện vật gốc, bắt đầu từ việc đối chiếu ảnh tư liệu nhiều góc độ, dựng mô hình 3D, chọn đúng loại lụa truyền thống, đến khôi phục chuẩn xác kỹ thuật thêu cung đình.
Phản Hồi Từ Người Tham Quan
Thu Thủy (SN 1989), làm việc trong lĩnh vực thời trang, cho biết, cô đến triển lãm vì mong muốn tìm hiểu những trang phục truyền thống của dân tộc. “Tôi rất ấn tượng với những chi tiết tinh xảo trên áo gấm. Triển lãm giúp tôi hiểu được sự khéo léo và công phu của các nghệ nhân truyền thống”, chị Thủy cho hay.
Là một người đam mê văn hóa, Thái Hà (bên trái, sinh năm 2000) bày tỏ sự ngưỡng mộ trước vẻ lộng lẫy trong từng chi tiết phục dựng. “Tôi biết đến triển lãm qua Facebook và thực sự bất ngờ khi được tận mắt nhìn thấy những bộ trang phục đẹp đến vậy”, Hà chia sẻ.
Một số bạn trẻ đam mê văn hóa truyền thống đã diện cổ phục đến triển lãm, hào hứng chụp ảnh check-in trong không gian đậm chất dân gian.
Dù mở cửa tự do và khuyến khích trải nghiệm trực tiếp, triển lãm vẫn có những quy định riêng nhằm bảo vệ bản quyền phục dựng. Khách tham quan không được chụp chính diện các bộ trang phục ở khoảng cách gần, chỉ được phép chụp nghiêng hoặc từ góc chéo. Những bức ảnh chính diện chỉ được phép thực hiện từ xa.
Kết Luận
Triển lãm “Thấp thoáng vàng son” không chỉ là một cơ hội để công chúng tiếp cận với những bộ Việt phục triều Nguyễn được phục dựng tỉ mỉ từ di sản gốc, mà còn là dịp để tôn vinh và bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Những nỗ lực không ngừng nghỉ của các nhà nghiên cứu và phục dựng như anh Vũ Đức và nhóm của anh đã mang đến cho chúng ta cái nhìn sâu sắc và chân thực về lịch sử và nghệ thuật của Việt Nam. Hãy đến tham quan triển lãm để cảm nhận và trân trọng những giá trị văn hóa quý báu này.
