Mở đầu
Trong bối cảnh công nghệ phát triển vượt bậc, các cuộc tấn công mạng ngày càng trở nên tinh vi và nguy hiểm. Theo báo cáo mới nhất từ Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia (NCA), năm 2024 ghi nhận tới 46,15% cơ quan, doanh nghiệp tại Việt Nam bị tấn công mạng. Điều này đặt ra thách thức lớn về việc nâng cao nhận thức và năng lực ứng phó với các sự cố an ninh mạng. Bài viết này sẽ phân tích thực trạng, nguyên nhân và giải pháp để các doanh nghiệp có thể chuyển từ tư duy bị động sang chủ động trong việc bảo vệ an ninh mạng.
Nội dung chính
Thực trạng tấn công mạng tại Việt Nam
Tại tọa đàm “Mức độ trưởng thành của doanh nghiệp, tổ chức Việt Nam trong việc sẵn sàng ứng phó với các sự cố” do NCA tổ chức ngày 21/5, các chuyên gia đã chỉ ra rằng 46,15% cơ quan, doanh nghiệp bị tấn công mạng trong năm 2024, với tổng cộng hơn 659.000 vụ việc. Báo cáo của Cisco cho thấy chỉ có 11% doanh nghiệp, tổ chức tại Việt Nam đạt mức độ trưởng thành sẵn sàng với an ninh mạng, mặc dù đã có sự cải thiện so với năm trước.
Các chuyên gia tại tọa đàm về an ninh mạng
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này
Các nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này bao gồm:
- Thiếu giải pháp an ninh mạng cơ bản và đồng bộ: Theo NCA, 52,89% doanh nghiệp thiếu Trung tâm Điều hành An ninh mạng (SOC) hoặc giải pháp tương tự, 14,89% không có phần mềm diệt virus, và 35,87% không có giải pháp sao lưu, phục hồi dữ liệu.
- Sự thay đổi nhanh chóng của công nghệ: Đặc biệt là sự phát triển của AI, khiến doanh nghiệp khó thích nghi kịp thời.
- Sự phát triển của các nhóm tội phạm mạng chuyên nghiệp: Những nhóm này có trình độ cao và ngày càng tinh vi hơn.
- Thiếu hụt nhân sự có trình độ và nhận thức hạn chế của người dùng: 20,6% đơn vị chưa có nhân sự chuyên trách và 35,56% bố trí dưới 5 người cho lĩnh vực này, trong khi vận hành SOC 24/7 cần ít nhất 8-10 vị trí.
Vai trò của người lãnh đạo trong việc ứng phó với sự cố an ninh mạng
Ông Vũ Ngọc Sơn, Trưởng ban Công nghệ và Hợp tác quốc tế của NCA, nhấn mạnh rằng lãnh đạo doanh nghiệp, tổ chức phải là người đầu tiên chủ động tham gia vào việc giải quyết bài toán về năng lực ứng phó sự cố. An ninh mạng là trách nhiệm chiến lược cần được chuẩn bị từ trước, từ sớm. Việc nâng cao nhận thức và năng lực cho toàn bộ bộ máy là cần thiết, bắt đầu từ việc cải thiện “điểm yếu nhất” là con người thông qua đào tạo thường xuyên.
Sự gia tăng về số lượng và mức độ tinh vi của các cuộc tấn công mạng
Thiếu tá Trần Trung Hiếu, Phó Giám đốc Trung tâm An ninh mạng Quốc gia, Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an), đánh giá rằng sự gia tăng cả về số lượng và mức độ tinh vi của các cuộc tấn công mạng đang đặt ra yêu cầu cấp bách trong việc nâng cao năng lực phòng vệ mạng. Các hình thức tấn công không chỉ đơn thuần là đánh cắp dữ liệu hay phá hoại hệ thống, mà còn nhắm tới các cơ quan trọng yếu của Nhà nước và các doanh nghiệp lớn, có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh quốc gia và trật tự xã hội.
Cần bảo vệ an ninh mạng từ bị động sang chủ động
Ông Hiếu cho rằng, các doanh nghiệp cần thay đổi tư duy bảo vệ mạng từ bị động sang chủ động, thích ứng linh hoạt. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu thiệt hại khi có sự cố, mà còn tạo nên một thế trận phòng thủ vững chắc trước các cuộc tấn công ngày càng tinh vi. Đồng thời kêu gọi các lãnh đạo doanh nghiệp, đặc biệt là trong các ngành ngân hàng, tài chính, năng lượng… cần đặt vấn đề an ninh mạng vào chiến lược phát triển dài hạn của tổ chức.
Giải pháp để cải thiện năng lực an ninh mạng
Để cải thiện, doanh nghiệp cần:
- Đầu tư vào các giải pháp công nghệ đồng bộ, quản lý tập trung: Ứng dụng AI để hỗ trợ phát hiện sớm và chia sẻ thông tin tình báo về mối đe dọa.
- Xây dựng quy trình ứng phó sự cố rõ ràng: Có kịch bản cụ thể và danh sách liên hệ khẩn cấp là bắt buộc. Kinh nghiệm từ sự cố tại CMC Cyber Security cho thấy tầm quan trọng của việc có tài liệu thiết kế hệ thống chi tiết và chiến lược sao lưu dữ liệu hiệu quả (như mô hình 3-2-1) để khôi phục nhanh chóng.
Kết luận
Để đối phó với môi trường mạng đầy rủi ro, các doanh nghiệp, tổ chức Việt Nam cần một cách tiếp cận chủ động và chiến lược. Sự tham gia trực tiếp của lãnh đạo, đầu tư vào con người, công nghệ và quy trình là những yếu tố then chốt để nâng cao mức độ trưởng thành trong việc sẵn sàng ứng phó với các sự cố an ninh mạng, bảo vệ hoạt động kinh doanh và dữ liệu quan trọng. Hãy bắt đầu từ việc thay đổi tư duy từ bị động sang chủ động để đảm bảo an toàn cho hệ thống mạng của bạn.
Tài liệu tham khảo
- Báo cáo của Cisco về mức độ trưởng thành sẵn sàng với an ninh mạng tại Việt Nam.
- Thống kê từ Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia (NCA).
- Kinh nghiệm từ sự cố tại CMC Cyber Security.
