Giới thiệu
Bệnh sởi, một căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, đang tái bùng phát mạnh mẽ trên toàn cầu, đặc biệt là tại khu vực châu Âu và Trung Á. Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF), số ca mắc sởi trong năm 2024 đã tăng gấp đôi so với mức kỷ lục thấp nhất, gây ra lo ngại về một đợt bùng phát dịch lớn. Việt Nam, hiện đang nằm trong chu kỳ bùng phát dịch sởi, cũng đang phải đối mặt với nguy cơ cao. Bài viết này sẽ phân tích nguyên nhân bùng phát, diễn biến dịch bệnh tại Việt Nam, cũng như những giải pháp cần thiết để ngăn chặn dịch bệnh lan rộng.
Diễn biến dịch sởi trên toàn cầu và tại Việt Nam
Số ca mắc sởi trên toàn cầu, đặc biệt tại khu vực châu Âu và Trung Á, đã tăng đáng kể, đạt mức cao nhất kể từ năm 1997. Hơn 127.000 ca mắc được ghi nhận, trong đó hơn 40% là trẻ em dưới 5 tuổi. Hơn một nửa số ca mắc ở châu Âu cần điều trị tại bệnh viện, với 38 trường hợp tử vong.
Tại Việt Nam, trong năm 2024, số ca nghi mắc sởi đã tăng cao, vượt quá 20.000 trường hợp, trong đó gần 5.000 ca được xác nhận dương tính, với 5 trường hợp tử vong. Con số này tăng 52,9 lần so với cùng kỳ năm 2023, và số ca dương tính tăng hơn 111 lần, cho thấy diễn biến nghiêm trọng của dịch bệnh. Theo thống kê của Bộ Y tế và Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) TP Hà Nội, các quận, huyện đang ghi nhận số ca mắc bệnh tăng đột biến, đặc biệt là ở trẻ em trong độ tuổi 1-5 và trên 10 tuổi.
Nguyên nhân bùng phát dịch sởi
Sự gia tăng đáng kể của các ca bệnh sởi có thể được lý giải bởi một số yếu tố:
Giảm tỷ lệ tiêm chủng: Đại dịch Covid-19 đã tác động tiêu cực đến việc tiêm chủng, khiến nhiều trẻ em trên toàn cầu bỏ lỡ liều vaccine cần thiết. Tại Việt Nam, tình hình tương tự cũng diễn ra, dẫn đến sự giảm sút đáng kể về số lượng trẻ em được tiêm chủng đầy đủ.
Chu kỳ bùng phát: PGS.TS Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng (nay được đổi tên thành Cục Phòng bệnh) chỉ rõ, dịch sởi thường có xu hướng bùng phát theo chu kỳ khoảng 5 năm. Hiện tại, Việt Nam đang nằm đúng trong chu kỳ đó, tăng cao nguy cơ bùng phát dịch.
Thiếu hụt vaccine cục bộ: Vấn đề thiếu hụt vaccine sởi cục bộ trong một số thời điểm cũng góp phần làm gia tăng nguy cơ bùng phát dịch.
Nguy cơ và hậu quả
Bệnh sởi là bệnh dễ lây lan qua đường hô hấp, có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, viêm não, thậm chí tử vong, đặc biệt ở trẻ em dưới 5 tuổi. Tỷ lệ tiêm chủng thấp và việc lây lan nhanh chóng của virus làm tăng nguy cơ bùng phát dịch.
Biện pháp phòng chống
Để ngăn chặn bùng phát dịch sởi, các biện pháp cần thiết bao gồm:
Tăng cường tiêm chủng: Các cơ quan y tế cần đẩy nhanh chiến dịch tiêm chủng vaccine phòng chống sởi, đảm bảo tất cả trẻ em đều được tiêm chủng đúng lịch và đầy đủ.
Tăng cường giám sát: Cần có hệ thống giám sát dịch bệnh hiệu quả để phát hiện sớm các trường hợp mắc bệnh, kịp thời ngăn chặn sự lây lan.
Tuyên truyền nâng cao nhận thức: Tuyên truyền rộng rãi về nguy cơ và cách phòng tránh bệnh sởi cho cộng đồng, đặc biệt là các gia đình có trẻ em.
Nâng cao năng lực của đội ngũ y tế: Đội ngũ y tế cần được đào tạo thêm về các phương pháp phòng chống và điều trị bệnh sởi.
Kết luận
Bùng phát dịch sởi hiện nay đang đặt ra thách thức lớn cho cộng đồng y tế Việt Nam. Các giải pháp phòng chống cần được triển khai một cách nhanh chóng và hiệu quả nhằm giảm thiểu nguy cơ bùng phát dịch lớn và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Tài liệu tham khảo
- Báo cáo của WHO và UNICEF về tình hình dịch sởi tại khu vực châu Âu và Trung Á năm 2024.
- Thông tin từ Bộ Y tế Việt Nam về tình hình dịch sởi tại Việt Nam năm 2024.
- Thông tin từ Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) TP Hà Nội.
